#یادداشت 📌تحلیل تحولات دانش و فناوری در کشورهای اسلامی

🎙حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی الهی تبار

📝این گفتار با هدف پاسخ به این پرسش که «آیا ایران با تکیه بر توان علمی و فناورانه خود می‌تواند طی دهه آینده (تا ۲۰۳۵) به محور تمدن نوین اسلامی تبدیل شده و تحولات جهان اسلام را در برابر غرب رهبری کند؟» به تحلیل تطبیقی وضعیت تولید علم و فناوری در ایران، ترکیه، و عربستان سعودی در بازه ۲۰۱۳ تا فوریه ۲۰۲۵ می‌پردازد. 📝 داده‌ها از منابع معتبر نظیر Scopus، Web of Science، گزارش‌های یونسکو (۲۰۲۳ و ۲۰۲۴)، بانک جهانی (۲۰۲۳)، و رتبه‌بندی‌های QS و THE 2025 گردآوری شده و با رویکرد ترکیبی کمی و کیفی تحلیل شده‌اند. 📝 یافته‌ها نشان می‌دهند ایران با تولید ۴۸۰٬۰۰۰ مقاله تا ۲۰۲۴، ۱۵۰٬۰۰۰ پژوهشگر، و میانگین استناد ۱۴، در کمیت تولید علمی پیشتاز است، اما مهاجرت سالانه ۵٬۰۰۰ پژوهشگر، سرمایه‌گذاری اندک R&D (۰٫۸۵٪ GDP)، و انزوای علمی ناشی از تحریم‌ها (۱۵٪ مقالات مشترک) کیفیت و نوآوری را محدود کرده است. 📝 در مقابل، ترکیه با ۳۷۰٬۰۰۰ مقاله، ۱٫۱۵٪ GDP در R&D، و همکاری‌های بین‌المللی (۴۰٪ مقالات مشترک)، و عربستان با ۲۰۰٬۰۰۰ مقاله، ۱٫۴٪ GDP، و جذب استعداد جهانی، در رشد و کیفیت پیشی گرفته‌اند. 📝 با این حال، ایران با پتانسیل نیروی انسانی، ۸٬۰۰۰ شرکت دانش‌بنیان، و ایدئولوژی «تمدن نوین اسلامی» مزیت معنوی و بسیج‌کننده‌ای دارد که رقبا فاقد آن‌اند. تحلیل نظری نشان می‌دهد که رهبری ایران به رفع چالش‌هایی چون تحریم‌ها، بودجه ناکافی، و ضعف آموزشی وابسته است. ایران می تواند با افزایش R&D به ۱٫۵٪ GDP، تقویت دیپلماسی علمی، و توسعه اقتصاد غیرنفتی، این پتانسیل را تا ۲۰۳۵ به محوریت تمدنی تبدیل کند. در غیر این صورت، نقش رهبری به رقبا واگذار خواهد شد. ♡ ㅤ    ❍ㅤ     ⎙ㅤ     ⌲ ˡᶦᵏᵉ  ᶜᵒᵐᵐᵉⁿᵗ ˢᵃᵛᵉ   ˢʰᵃʳᵉ ┅┅❅❈❅┅┅ 🔸انجمن علمی تاریخ و تمدن اسلامی 🆔 @r_kh_tarikh 🌐 www.r-kh-tarikh.rzb.ir