بسم الله 🔸 اسم اعظم «الحَیُّ القَیّوم» در قرآن کریم و احادیث شریف و بیان علمای دین مبین اسلام 🔸 🔻 در سه آیه از سه سوره قرآن کریم، اسم اعظم «الحی القیوم» ذکر شده است، که بخاطر سیادت آن بر اسماء الله، جایگاه خاصی به آن آیات و سوره ها بخشیده است: ⚡ • آیت الکرسی (سیّد الآیات) در آیه 255 سوره بقره: «اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْديهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا يُحيطُونَ بِشَيْ‏ءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا يَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظيم‏». ⚡• آیه 2 سوره آل عمران: «اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّوم‏». ⚡ • آیه 111 سوره طه: «وَ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَيِّ الْقَيُّومِ وَ قَدْ خابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْما». 🔻 در روایتی ابو امامه از رسول الله (صلی الله علیه و آله) نقل میکند که فرمودند: ⚡ «اسْمُ اللَّهِ الْأَعْظَمُ الَّذِي إِذَا دُعِيَ بِهِ أَجَابَ فِي سُوَرٍ ثَلَاثٍ فِي الْبَقَرَةِ وَ آلِ عِمْرَانَ وَ طه»، اسم اعظم الهی که وقتی خداوند به آن خوانده شود اجابت میفرماید در سه سوره قرآن است، در سوره بقره و سوره آل عمران و سوره طه. سپس ابو امامه میگوید که در این سه سوره سه آیه را یافتم که دارای اسمی هستند که تنها در این سه سوره ذکر شده، و آن «الحی القیوم» در سه آیه مذکور است: ⚡ «قَالَ أَبُو أُمَامَةَ فِي الْبَقَرَةِ آيَةُ الْكُرْسِيِّ وَ فِي آلِ عِمْرَانَ- الم اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ وَ فِي طه وَ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَيِّ الْقَيُّومِ» ‏(علامه مجلسی، ۱۴۰۳، ج 90: 224). https://hadith.inoor.ir/hadith/280154 🔻 همچنین از امام رضا (علیه السلام) نقل است که فرمودند: ⚡ «بِسْمِ اللَّهِ الْأَكْبَرِ يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ»، به حق اسم الله اکبر (اسم اعظم) که «یا حیّ یا قیّوم» است ‏(علامه مجلسی، ۱۴۰۳، ج 90: 223). https://hadith.inoor.ir/fa/hadith/280149 🔻 علامه طباطبایی با اشاره به مراتب اسماء الهی در شجره اسماء، اسم «الحیُّ القیّوم» را دارای سیطره بر جمیع اسماء ثبوتیه (غیر از وحدت محض) می‌دانند ، که «الحی» هستی حق است و مبدأ تمام کمالات اسماء ذاتیه است (اسمائی که عین ذات الهی اند، و مفاهیمشان فقط از ذات او بدون لحاظ هیچ غیری انتزاع میشوند). ⚡ و «القیوم» شدّت قیام بالذات و قوام بخشی او به غیر است از طریق اتّصال «القیّوم» به اسم ذاتی «الحی» (که در تمام قرآن القیّوم فقط با اسم الحیّ آمده است)، فلذا «القیوم» مبدأ تمام اسماء فعلیه اضافیه است (اسمائی که رتبه شان پس از اسماء ذاتی است، و اشاره به ارتباط مقام فعل الهی با ذاتش دارند که اسماء زائد بر ذات و خارج از ذات اند، و مفاهیمشان به لحاظ شدن ارتباط با مخلوقات که غیرحق اند انتزاع میشوند). 🔻 اسم «الحی» (حیات ذاتی حق) رئیس بر اسماء ذاتیه‌ی «علیم، قدیر، مرید، متکلّم، سمیع، بصیر»، که به جمع این هفت اسم «امّهات سبعه» و «ائمه اسماء» گفته میشود. 🔻 و اسم «القیّوم» رئیس و أمّ بر تمام اسماء فعلیه اضافیه است مانند «خالق، رازق، مبدئ، معید، محیی، ممیت، غفور، رحیم، معطی، جواد، ودود، و ...». (علامه طباطبایی، الميزان في تفسير القرآن، ج 2: 330 و 331: بخش تفسیر آیت الکرسی در سوره بقره‬؛) (علامه طباطبایی‌، نهایة الحکمة، 287: فصل دهم در صفات فعلی حق‬؛) (علامه طباطبایی، الرسائل‌ التوحیدیه‌، 43 و 24 و 25: فصل یکم (در تقسیم اسماء)، و چهارم مبحث رابع (در حیثیات اسماء)). 🔻 بنابراین، اسم «الحیُّ القیّوم» احاطه به تمام مراتب اسماء ثبوتیه ذاتی و فعلی دارد، و سیّد الاسماء است. همچنین مبدأ تمام اسماء سلبی را هم اسم «القدّوس» میدانند، و از طرفی چون اسماء سلبیه هم با سلب نقص از حق (سلب سلب) به ثبوت کمال مقابلشان برای حق برمی‌گردند، لذا تمام اسماء سلبیه هم به رئیس اسماء ثبوتیه برمی‌گردند و متفرع بر «الحیّ القیّوم» میشوند، کما اینکه جمیع تسبیح و تنزیه از نواقص و حدود عدمی هم به ستایش و تحمید کمالات وجودی حق برمیگردند. ‏(علامه طباطبایی، الرسائل‌ التوحیدیه‌، 25 و 43 و 34: فصل یکم (در تقسیم اسماء)، چهارم مبحث رابع (در حیثیات اسماء)، و چهارم مبحث ثانی (میزان کلی در تفسیر اسماء)).