3⃣ از سوی دیگر جهان با سرعت تمام به این سمت می‌رفت که حاکمیت مردم در آن به یک هنجار تبدیل می‌شد. در این دوره بسیاری برای محدوسازی دامنه تغییر اجتماعی استدلال می‌کردند که راه حل، در سازماندهی و عقلانی‌سازی تغییر اجتماعی است. اما اگر کسی می‌خواست تغییر اجتماعی را سازماندهی و عقلانی سازد، می‌بایست ابتدا آن را مطالعه می‌کرد و قواعد حاکم بر آن را می‌فهمید. اینجا بود که نیازی عمیق به علوم اجتماعی پدید آمد.
4⃣ در قرن نوزدهم رشته‌های مختلفی برآمدند که طیفی از مواضع معرفت‌شناختی مختلف را در برمی‌گرفتند. در یک سر طیف ریاضیات قرار می‌گرفت و کمی پایین‌تر از آن علوم طبیعی(فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی) و در سر دیگر طیف علوم انسانی(هنر و ادبیات) خودنمایی می‌کرد. در میانه‌ی علوم طبیعی و علوم انسانی، مطالعه‌ی واقعیت‌های اجتماعی جای گرفت که با دو رویکرد ایدئوگرافیک و نوموتتیک به کار خود ادامه داد که در دوره مفصلا آن را خواهید شنید.
5⃣ در نهایت ایجاد رشته‌های متعدد علوم اجتماعی بخشی از تلاش عمومی قرن نوزدهم برای تولید و پیشرفت دانش «عینی» درباره «واقعیت» بر پایه‌ی یافته‌های تجربی در تمایز با تامل یا نظرورزی بود. هدف هم فراگرفتن حقیقت بود نه ابداع یا شهود آن. فرآیند نهادی این نوع فعالیت دانشی هرگز ساده و سرراست نبود؛ مثلا در ابتدا روشن نبود که این فعالیت دانشی باید یگانه باشد یا می‌بایست مطابق آنچه بعدها رخ داد به چندین رشته تقسیم شود. همچنین در آغاز مشخص نبود بهترین مسیر برای چنین دانشی چیست؟
6⃣ این «نهادینه شدن علوم اجتماعی» در کجا رخ داد؟
پنج منطقه اصلی برای فعالیت‌های علوم اجتماعی در قرن نوزدهم وجود داشت: بریتانیای کبیر، فرانسه، آلمان، ایتالیا و ایالات متحده آمریکا.
7⃣ پنج رشته اصلی علوم اجتماعی چه بودند؟
تاریخ، اقتصاد، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و انسان‌شناسی. درباره هرکدام از این رشته‌ها و علت اینکه چرا وارد علوم اجتماعی شدند و یا اینکه چه نیازهای سبب ایجاد این رشته‌ها شد، حرف بسیار است که شنیدن قصه‌هایش را به دوره «پیدایش و تکوین علوم اجتماعی» حواله می‌دهیم.
8⃣ البته رشته‌ی شرق‌شناسی هم می‌تواند به لیست رشته‌های علوم اجتماعی اضافه شود لکن اهالی رشته شرق‌شناسی آگاهانه خود را به مثابه جزوی از علوم اجتماعی درنظر نگرفته‌اند. چرا؟ بماند. همچنین جغرافیا و روان‌شناسی و حقوق هم در میان این فهرست جای نگرفته است. باز هم می‌پرسید: چرا؟ باز هم می‌گوییم: بماند. بماند تا در دوره استادان اهل فن با بهترین بیان، بحث‌ها را برای شما روایت کنند.
🔺پ.ن: البته ناگفته نماند که این روایت از ساخت علوم اجتماعی یکی از روایت‌های پیدایش و شکل‌گیری علوم اجتماعی است که مبتنی بر نگاه والرشتاین شکل گرفته است.
آگاهے براے سامانے دیگر
#مدرسه‌تفکرونوآوری‌نگاه
🌐 http://schoolnegah.ir
🆔 @sch_negah