💠گزارشی از سخنان دکتر معارف در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا پیرامون «نهج البلاغه» 🗒 ۲۹ دی ۱۳۹۶ 🔻ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن، یک مصداق از ارتباط کلی قرآن با حدیث یا همان کتاب با سنت است؛ براساس روایاتی که از پیامبر (ص) در دست داریم و به وسیله امامان شیعه مانند امام محمدباقر (ع) و امام صادق (ع) بازگو شده‌اند، به‌طور کلی یکی از معیارهای اعتبار حدیث، همسویی آن با قرآن کریم است. 🔺طبق این روایات، پیامبر (ص) به ما آموزش داده که اگر حدیثی را شنیدیم برای اطلاع از صحت و سقم، آن‌را با قرآن تطابق دهیم، اگر با قرآن موافق بود می‌توان به عنوان حدیث صحیح و معتبر پذیرفت، در غیر این‌صورت باید آن‌را کنار گذاشت، چون فرض دینی ما این است که پیامبر (ص) و ائمه (ع) برخلاف قرآن حرف نمی‌زنند. 🔻اعتبارسنجی حدیث با قرآن، همیشه برای حدیث‌پژوهان بحث مهمی بوده است. ارتباط احادیث با قرآن را برای احراز صحت یا نادرستی حدیث به‌عنوان یک قاعده کلی باید بسنجیم. نهج‌البلاغه که سخنان امیرالمومنین (ع) بوده، مصداقی از حدیث است و گفتیم که قول و تقریر معصوم نیز همان حدیث است و نهج‌البلاغه هم خارج از قول و سیره امام علی (ع) نیست. نهج‌البلاغه شامل سه بخش خطبه‌های امیرالمومنین (ع)، نامه‌های حضرت امیر (ع) خطاب به قضات، امرا، مسئولان و استانداران و همچنین حکمت‌های امیرالمومنین (ع) است. بنابراین نهج‌البلاغه یکی از مصادیق حدیثی است که باید اعتبار آن را با قرآن بسنجیم. 🔺در این ارتباط چند موضوع مهم مشخص می‌شود که نخستین آن‌ها مسئله احراز همسویی نهج‌البلاغه با قرآن است. مجموعه آموزه‌های نهج‌البلاغه، هیچ‌گونه مغایرتی با آموزه‌های قرآن ندارد. نهج‌البلاغه از نظر موضوعی به مسائلی همچون توحید و خداشناسی، اهل‌بیت، نبوت، معاد و مسائل اخلاقی، سیاسی، اجتماعی، عبادی، عرفانی و فلسفی اشاره دارد. امیرالمومنین (ع) در مناسبت‌های مختلف صحبت‌هایی درباره این موضوعات بیان کرده که قرآن هم این موضوعات را دربردارد. در این مقایسه می‌بینیم که چقدر نهج‌البلاغه و قرآن همسو هستند و خواننده گاهی احساس می‌کند نهج‌البلاغه به‌مثابه تفسیری برای قرآن است. به این مضمون که موضوعی به‌طور مجمل در قرآن بیان شده و همان موضوع در نهج‌البلاغه به‌طور تفصیلی ارائه شده است. 🔻پس از اینکه از نظر محتوایی، همسویی این دو را احراز می‌کنیم، این تطبیق، سند و دلیلی بر اعتبار و عظمت نهج‌البلاغه می‌شود. وقتی این همسویی احراز شود، اعتبار و اصالت به نهج‌البلاغه تعلق می‌گیرد و در سایه آن بسیاری از شک و شبهه‌ها را می‌توان برطرف کرد. هنوز هم افرادی هستند که در خطبه‌های نهج‌البلاغه شک می‌کنند که می‌توانند با مقایسه آن با قرآن، میزان موافقت یا مخالفت را احراز کنند. نهج‌البلاغه از زبان کسی صادر شده و به قلم کسی نوشته شده که شاگرد و تربیت‌شده مکتب قرآن است. ما شیعیان تردیدی نداریم که حضرت علی (ع) هرجمله‌اش برداشت و دریافت و استنباط قرآن است. اما هستند کسانی که ممکن است نسبت به اعتبار و اصالت نهج‌البلاغه به‌عنوان یک متن حدیثی شبهاتی داشته باشند. 🔺بخشی از کتاب «ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن» به این موضوع اختصاص دارد که قرآن چه حضور و کاربردی در نهج‌البلاغه دارد و کلمات امیر‌المومنین (ع) تا چه میزان می‌تواند آیات و مفاهیم قرآن را بازتاب دهد. حضرت علی (ع) به‌عنوان یک شاهد وقتی می‌خواهد «زهد» را معنی کند می‌گوید که زهد مابین دو جمله است؛ نسبت به آنچه از دست‌تان رفت غمگین نباشید و تأسف نخورید و نسبت به آنچه از نعمات و موقعیت‌ها به‌دست شما می‌رسد، ذوق‌زده نشوید. از این‌گونه آموزه‌ها در نهج‌البلاغه فراوان است. ♻️ جهت مطالعه‌ی متن گفتگوی فوق در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمائید: 🌐 http://www.ibna.ir/fa/longint/256810 🆔 @ostadmaaref