✍️نسخه انتخاباتی امیرالمؤمنین... ✅ یک دعوای فکری که سالیان دراز است، وجود دارد، این است که آیا ابتدا حاکمان اصلاح می‌شوند بعد مردم یا ابتدا مردم بعد حاکمان؟! اصلاح از بالا به پایین است یا برعکس؟! کدام مقدم است؟! ✅ اگر نسخه اول را قبول کردیم، باید تلاش کرد با تکیه‌کردن بر حداقل‌های موجود، ولو با فئة قلیلة، قدرت حاکمه را بدست گرفت، سپس با کمک کردن به حاکم صالح در اصلاح‌گری، جامعه را اصلاح کرد؛ اما اگر نسخه دوم را بپذیریم باید سالیان سال ولو ذیل حاکم ناصالح، به کارهای فرهنگی و اجتماعی، کارهای گفتمانی و... پرداخت تا بعد از یک دوره طولانی کار فرهنگی، قدرت حاکمه نیز خود به خود و به تدریج به دست طبقه صالح برسد. ✅ پاسخ این پرسش در یکی از مهم‌ترین خطبه‌های نهج البلاغه (خطبه ۲۱۶‌ام) صریحا آمده است. نسخه این خطبه که به تعبیر اهل فن، قلب نهج‌البلاغه است، دوای درمان دین برای اجتماع است. ✅ در این خطبه حضرت ابتدا اهمیت نسخه خود را از نظر دین اینچنین متذکر می‌شوند: 🔻جعَلَ سُبْحَانَهُ مِنْ حُقُوقِهِ حُقُوقاً افْتَرَضَهَا لِبَعْضِ النَّاسِ عَلَى بَعْضٍ ... 🔸خداوند از حقوق خود حقوقى را بر بعض مردم نسبت به بعض ديگر واجب گرداند، 🔻و أَعْظَمُ مَا افْتَرَضَ سُبْحَانَهُ مِنْ تِلْكَ الْحُقُوقِ حَقُّ الْوَالِي عَلَى الرَّعِيَّةِ وَ حَقُّ الرَّعِيَّةِ عَلَى الْوَالِي 🔸و بزرگترين چيزى كه از اين حقوق واجب فرمود حقّ حاكم بر رعيت و حقّ رعيت بر حاكم است. ✅ این ارتباط بین حاکم و مردمی که در حکومت هستند و حق این دو بر یکدیگر، بزرگترین حق طرفینی است که خداوند جعل کرده است. هم حق حاکم اسلامی بر مردم که از او اطاعت شود و هم حق مردم بر حاکم که حاکم در رسیدگی به امور مردم کم‌کاری نکند. 🔻فرِيضَةٌ فَرَضَهَا اللَّهُ سُبْحَانَهُ لِكُلٍّ عَلَى كُلٍّ فَجَعَلَهَا نِظَاماً لِأُلْفَتِهِمْ وَ عِزّاً لِدِينِهِمْ 🔸اين فريضه‏‌اى است كه خداوند براى هر يك نسبت به ديگرى واجب نموده و اين حقوق را موجب برقرارى الفت و ارجمندى دينشان قرار داد. 🔻فلَيْسَتْ تَصْلُحُ الرَّعِيَّةُ إِلَّا بِصَلَاحِ الْوُلَاةِ 🔸رعيت اصلاح نشود مگر به صلاح حاكمان، ✅ یعنی شما بروید هر کاری می‌خواهید بکنید، کار فرهنگی، گفتمانی زیاد اما تا وقتی یک حاکم درست بر سر کار نباشد این مردم درست نمی‌شوند. 🔻و لَا تَصْلُحُ الْوُلَاةُ إِلَّا بِاسْتِقَامَةِ الرَّعِيَّةِ. ✅ در این فراز بسیار مهم، متأسفانه اشتباه بزرگی رخ داده است، این اعراب‌ها که در خود نهج البلاغه نبوده بعدا دیگران اعراب گذاری کرده‌اند، اینجا اعراب زده‌اند تَصْلُحُ که ترجمه‌اش می‌شود: 🔸و حاكمان اصلاح نگردند مگر به استقامت رعيت. ✅ در حالی که حاکم که امیرالمؤمنین(ع) است، نمی‌گوید که من اصلاح نمی‌شوم جز با استقامت رعیت! بلکه می‌گوید گام اول این است که حاکم صالح بر جامعه قرار گیرد تا بشود در جامعه اصلاح بوجود آورد: «فَلَيْسَتْ تَصْلُحُ الرَّعِيَّةُ إِلَّا بِصَلَاحِ الْوُلَاةِ» حال که حاکم صالح بود، او که صالح است، اگر باز بگوییم حاکم صالح نمی‌گردد معنا نمی‌دهد، بلکه می‌گوید: 🔻و لا تُصلِح الْوُلَاةُ إِلَّا بِاسْتِقَامَةِ الرَّعِيَّةِ. 🔸حاکم صالح نمی‌تواند اصلاح‌گری کند، جز با استقامت رعیت. 🔻فإِذَا أَدَّتْ الرَّعِيَّةُ إِلَى الْوَالِي حَقَّهُ وَ أَدَّى الْوَالِي إِلَيْهَا حَقَّهَا 🔸پس زمانى كه رعيت حقّ والى را ادا كرد و والى هم حقّ رعيت را رعايت نمود. ✅ اینها نتیجه‌اش است: 🔻عزَّ الْحَقُّ بَيْنَهُمْ 🔸حق ميان ايشان ارجمند گردد. 🔻و قَامَتْ‏ مَنَاهِجُ‏ الدِّينِ‏ 🔸و راه‌هاى دين بر پا شود، 🔻و اعْتَدَلَتْ مَعَالِمُ الْعَدْلِ 🔸و نشانه‏‌هاى عدالت اعتدال گيرد. 🔻و جَرَتْ عَلَى أَذْلَالِهَا السُّنَنُ 🔸و سنّت‏‌ها در مجراى خود روان شود. 🔻فصَلَحَ بِذَلِكَ الزَّمَانُ 🔸و زمان اصلاح گردد، 🔻و طُمِعَ فِي بَقَاءِ الدَّوْلَةِ 🔸و به دوام دولت اميد رود، 🔻و يَئِسَتْ مَطَامِعُ الْأَعْدَاءِ. 🔸و مطامع دشمنان به يأس مبدّل گردد. ....... 📝 پی‌نوشت: اصل توجه به اشتباه در اعراب گذاری مذکور را مدیون استاد عزیز حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی صرامی هستم. ..... 🔻به شرح حال بپیوندید:👇 https://eitaa.com/joinchat/2649292800C180b1e3e87