💠 مقتدی صدر و اربعین؛ بازی دوگانه یا پایبندی به سنت‌های ملی و مذهبی؟ (قسمت دوم) 🔹 انتقادات وسیع علیه مقتدی صدر بار دیگر وی را به عملی متفاوت با عملکرد اولیه‌اش واداشت. صدر مضیف خانه پدری‌اش در حنانه را به روی زوار که عمدتاً ایرانی‌ها بودند باز کرد و خود نیز میان آنان رفت و با جملاتی مانند العراق عراقکم و... سعی کرد که نوعی فضا را تلطیف کند. برخی کانال‌های تندرو این جریان مانند الحوزة الناطقة و اوروک نیوز نیز در این مدت از هجمه علیه ایرانی‌ها خودداری کردند. حتی در اوج مشکلات زائران در مرز‌های ایران و عراق، صدری‌ها هم فیلم‌هایی منتشر کردند که زائرین ایرانی توسط سرایا السلام به شهر‌های زیارتی برده می‌شوند. (ویدئو شماره ۳) 🔸 ناگفته نماند که در مسأله اربعین نیز صدری‌ها فضل سبقت برای خود قائل هستند. مقتدی صدر در اولین نماز جمعه پس از سقوط که در ۸ صفر برگزار شد همگان را به رفتن زیارت اربعین توصیه کرد. چیزی که پدرش در طول حرکت اجتماعی‌اش سعی کرد آن را برپا کند که با مخالفت صدام روبرو شد. 🔹 عملکرد اولیه و ثانویه مقتدی صدر و صدری‌ها را می‌توان در بازی دوگانه همیشگی وی تفسیر کرد یا این که این مسائل را در شخصیت انسان عراقی طبیعی دانست، اما نکته مهمتر در جایگاه اربعین در هویت عراقی است. اربعین در عراق سنتی دیرپا است و اختناق بعثی نیز نتوانسته آن را از حافظه مردم پاک کند. برخلاف مردم ایران و برخی دیگر کشور‌های اسلامی که سنت‌های مردمی اعم از مذهبی و ملی است، اما در عرب شیعۀ عراقی این دوگانه یا وجود ندارد و یا بسیار کمرنگ است. لذا اربعین نقشی فراتر از یک سنت مذهبی و دینی بازی می‌کند و حتی انسان‌هایی که در نگاه مرسوم ما متدین به شمار نمی‌آیند، در این سنت مردمی خود را شریک می‌دانند شاید چیزی شبیه به نوروز در ایران؛ بعبارت دیگر این سنت برخاسته از مذهب و دین با روحیات مردمی عشایری بشدت در هم آمیخته شده و نوعی هویت فرامذهبی و دینی را تشکیل داده است که حتی افراد غیر متدین نیز خود را به آن پایبند می‌دانند. 🔸 اگر هر مراسمی مناسک خاص خود را دارد در عراق علاوه بر مشایه و پیاده روی، شاید بتوان کرم، خدمت و استقبال از زائرین را به نوعی مناسک خاص اربعین عراقی دانست که عراقی‌ها خود را ملزم به آن می‌دانند و حتی به آن فخر می‌فروشند. در اربعین ۱۴۰۱ یکی از مداحی‌هایی که در عراق بسیار شنیده شد مداحی به نام «سفرة إلی الله» متعلق به فردی به نام حیدر البیاتی است که در آن خدمت زائرین اباعبدالله الحسین(ع) توسط اهل عراق مدح می‌شود. (ویدئو شماره ۴) 🔹 نتیجۀ کلام این که مقتدی صدر و صدری‌ها اگرچه مانند هرگروه دیگر شاخصه‌هایی مجزا از دیگر عراقی‌ها دارند، اما اربعین در هویت این افراد بسیار پررنگ است. آنان نیز مانند همۀ شیعیان عراقی در این سنت دیرپا تلاش می‌کنند و خود را جدا از این مسأله نمی‌دانند و در نتیجه نباید موضع‌گیری‌های سیاسی را با این مسأله بشدت پرقدرت هویتی و فرهنگی خلط و از این موضع‌گیری‌ها برداشت ضدیت یا مخالفت با زائرین اربعین داشت. البته از آن سو هم نباید پذیرایی این روز‌های صدری‌ها را به معنی حل مشکلات عرصه سیاسی تفسیر کرد! ⬅️ شعوبا، پایگاهی برای آشنایی با جامعه و فرهنگ ملل مسلمان @shouba