🔹در این دوره از مجلس ضمن مشارکت ۷۱ درصدی که بالاترین میزان مشارکت در تمامی انتخاباتهای مجلس شورای اسلامی محسوب میشود، زنان نه تنها صاحب ۱۴ کرسی از مجلس شدند که این افزایش حضور نویدبخش ظهور زنانی با تحصیلات عالیه (حضور تعدادی پزشک و نفراتی در سطوح دکترا) نیز بود. در این دوره مانند چهار دوره قبل دیگر همه نمایندگان در زمره مبارزین زمان جبار نبودند و به مرور این کالبدهای خسته و تنیده به پای آرمانها در زندان ساواک، یا هم چون پروین سلیحی (مبارزی که دو سال در زندان ساواک حضور داشت، همسر شهید لبافینژاد) کنار گذاشته میشوند و یا همچون مریم بهروزی کرسی به جوانان میدهد.
🔹به زعم ما با بررسی اَدوار مختلف مجلس و اثرگذاری این دوره شاید این تحلیل ناصواب نباشد اگر بیان شود که در پسِ چنین تنوع و تکثری بود که در این دوره از مجلس برای نخستین بار کمیسیون زنان شکل میگیرد که البته در دورههای بعد به ادغام با سایر کمیسیونها منجر میشود. در دورههای بعد مسائل زنان در کمیسیون فرهنگی گنجانده شد و فراکسیونهایی با شدت و ضعف و اثرگذاری حداقلی شکل میگیرند. بررسی طرحها و لوایح بهصورت تخصصی و کارشناسی در شأن کمیسیونها قرار دارد که نمایندگان با حق رای و پیش از طرح در صحن علنی مجلس به برنامهها رای میدهند. به بیانی جایگاه کمیسیون اثرگذار، مقدم و مهمتر از موقعیت فراکسیون است.
🔹به بیانی صریحتر امروز با عبور از یازده دوره مجلس میتوان این نتیجه را داشت که با تکثر در رویکردها نیز میشود وحدت رویه را حفظ نمود و اتفاقات رو به جلو رقم زد. در واقع محوریت نکات، تاکید بر تشکیل کمیسیون و یا عدم آن در دورهای بعد نیست که پافشاری بر همراهی و همکاری برای اصولی فراتر از اعتقادات حزبی و جناحی است. کما اینکه میبینیم پس از مجلس پنجم علیرغم یکدستی مجلس ششم و دهم از جریان اصلاحات و یا مجلس هفتم، هشتم و نهم از اصولگرایان، دیگر نه تکثر و تنوع احزاب به چشم میخورد و نه وحدت رویهای در خلق اقدامات مفید و جدید برای حل مسائل و مشکلات زنان.
🔹اما به همان فرآخور شکافها و اختلافهای حزبی و جناحی و اثرگذاری چنین رویکردهایی در حل مسائل و مشکلات زنان در قوه تقنین را شاهد بودیم.
🔹برخی از طرحها و لوایح مورد تصویب در حوزه زن و خانواده مجلس پنجم: