🔶در حدیثی درباره اصول حاکم بر روانشناسی ارتباطات اجتماعی چنین نقل شده است:
استُر ذَهَبَك وَ ذِهابَكَ وَمَذْهَبَك؛ درآمد و رفت و آمدها و برنامههای شخصی خود را از دیگران مخفی کن.
🔶
#مولوی هم محتوای این حدیث را در قالب اشعاری چنین سروده است:
در بیان این سه کم جنبان لبت
از ذهاب و از ذهب وز مذهبت
کین سه را خصمست بسیار و عدو
در کمینت ایستد چون داند او
🔶به نظر میرسد که چنین توصیهای اختصاصی به جوامع خاصی ندارد بلکه برای حفظ ارتباطات اجتماعی و آرامش روحی در روابط اجتماعی مراعات این سه امر و مخفی کردن این سه مسأله (روابط شخصی، میزان درآمد و برنامههای بعدی) از دیگران، در هر جامعهای لازم باشد.
محتوای این جمله در احادیث آمده است؛ به عنوان مثال در حکمت ۳۸۱ نهج البلاغه چنین میخوانیم: «فَاخْزُنْ لِسَانَكَ كَمَا تَخْزُنُ ذَهَبَكَ وَ وَرِقَكَ» هر چند مرحوم ثقه الاسلام کلینی در کتاب شریف کافی (ج۲، ص۱۱۴) نیز همین جمله را به نقل از امام باقر (ع) به عنوان سخنی از حضرت ابوذر غفاری نقل کرده است.
🔶درباره تحلیل محتوایی حدیث نیز برخی آن را ناظر به شرایط و جوامع بسته و جاهلی و غیرمتمدن دانستهاند؛ اما چه آن جمله را سخن معصوم بدانیم و چه سخن فرزانهای از فرزانگان، محتوایی دقیق و همهجایی دارد. در همه جوامع حتی در جوامع متمدن و پیشرفته نیز رعایت چنین توصیهای به حفظ و تقویت روابط اجتماعی و کاستن از مشکلات روانی در ارتباطات اجتماعی کمک میکند.
احمد حسین شریفی