آیت الله بهاء الدینی(ره) :
من سیزده ساله بودم، سیدی در کوه خضر می نشست که به او می گفتند:
سید سکوت.
بیست سال بود که حرف نمی زد.
من با بعضی بچه ها رفته بودیم کوه خضر و او را دیدیم.
شخصی از روستائی آمد گفت: مریض داریم او را دعا کنید! سید با حرکات دست و اشاره به او تفهیم کرد که مریض خوب شد، بعد معلوم شد که مریض خوب شده است!
همچنین مثل اینکه فهمیده بود ما بچه ها گرسنه هستیم، با اشاره دست به ما بچه ها فهماند که در فلان منطقه پائین کوه دارند اطعام می کنند، بروید بخورید، ما رفتیم پائین به همان مکانی که آدرس داده بود، دیدیم در یک باغی آش پخته اند و به مردم می دهند.
پس از بیان این مطلب آیت الله بهاءالدینی فرمودند:
بزرگان هم به او سر می زدند.
استاد فاطمی نیا می فرمودند:
خدمت آیت الله بهاءالدینی رسیدم.
گفتم آقا راز مقام و رتبه سید سکوت چه بود؟
آقا دستشان را بردند به طرف لبشان و فرمودند:
«درِ آتش را بسته بود»
دوستان در حرف زدنمان باید خیلی زیاد دقت داشته باشیم
شاید یکی از حکمت هایی که خدا دو گوش و یک زبان برای ما گذاشته این باشد که باید دو برابر آنچه میگوییم گوش دهیم!
روزی علامه حسن زاده آملی در محفل درس فرمودند:
یکی از دوستان میگفت، در مراقبتی که داشتم، مکاشفهای روی داد به حضور حضرت رسول الله الاعظم (صلی الله علیه و آله) شرفیاب شدم از آن حضرت ذکر خواستم، فرمودند:
«من به شما ذکر سکوت میدهم»
به قول معروف؛ کلمات بیشتر از گلوله ها آدم کشتند!
حال انسان یا خودش را میکشد و اهل النار میشود، یا شخص دیگری را!
امیرالمؤمنین (ع):
آنچه نمی دانی مگوی، بلکه همه آنچه را می دانی نیز مگو، زیرا خداوند بر اعضا و جوارح تو واجباتی قرار داده که در قیامت از آن بازخواست خواهد کرد.
لاتقل ما لاتعلم بل لاتقل کل ماتعلم فان الله فرض علی جوارحک کلها فرائض یحتج بها علیک یوم القیامة.
کم گوی و به جز مصلحت خویش مگوی
چیزی که نپرسند تو از پیش مگوی
دادند دو گوش و یک زبانت ز آغاز
یعنی که دو بشنو و یکی بیش مگوی
اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی
💐🍃💐
🍃🌸بعضی از ویژگیهای گفتار نیک از منظر قرآن کریم :
۱. آگاهانه باشد. "لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ"
۲. نرم باشد. "قَوْلاً لَّيِّناً" زبانمان تیغ نداشته باشد.
۳. حرفی که می زنیم خودمان هم عمل کنیم."لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ"
۴. منصفانه باشد."وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا"
۵. حرفمان مستند باشد."قَوْلًا سَدِيدًا" منطقی حرف بزنیم.
۶. ساده حرف بزنیم."قَوْلاً مَّیْسُورًا" پیچیده حرف زدن هنر نیست. "روان حرف بزنیم"
۷. کلام رسا باشد." قَوْلاً بَلِیغًا"
۸. زیبا باشد."قولوللناس حسنا"
۹. بهترین کلمات را انتخاب کنیم. "یَقُولُ الَّتی هِیَ أحْسَن"
۱۰. سخن هایمان روح معرفت و جوانمردی داشته باشد. "و قولوا لهم قولا معروفا"
۱۱. همدیگر را با القاب خوب صدا بزنیم. "قولاً كريماً"
۱۲. کمک کنیم تا درجامعه حرف های پاک باب شود. "هدوا الی الطّیب من القول"
🔸🔶 قولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً
📎 با مردم با خوش زبانی سخن گویید
آیه 83 سوره بقره
امیرالمؤمنین عليه السلام:
زيبايى گفتار، در كوتاه بودن آن است
جَودَةُ الكَلامِ فِي الاِختِصارِ
المواعظ العدديّه صفحه 55
امیرالمؤمین علیه السلام:
هنگامى كه عقل كامل گردد سخن كم مى شود
إِذَا تَمَّ الْعَقْلُ، نَقَصَ الْكَلَامُ
حکمت 71 نهج البلاغه
♥️ امام_صادق عليهالسلام فرمودند:
🍃 همانا نفرت انگیزترین مخلوق خدا بنده ای است که مردم از شرّ زبان او پرهیز می کنند.
🔥 إِنَّ أَبْغَضَ خَلْقِ اللَّهِ عَبْدٌ اتَّقَى النَّاسُ لِسَانَه
📖 کافی، ج2.
امام صادق علیه السلام:
هرگاه خداوند بخواهد بنده اى را رسوا کند، از طریق زبانش او را رسوا مى کند.
إِذا أَرادَ اللّه بِعَبدٍ خِزیا أَجرى فَضیحَتَهُ عَلى لِسانِهِ.
بحارالأنوار، ج۷۸، ص ۲۲۸، ح۱۰۱.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:
خود را ملزم به سکوت طولانی کن، چرا که این کار موجب طرد شیطان بوده و در کار دین، یاور توست.
«عَلَیکَ بِطولِ الصَّمتِ فَانَّهُ مَطرَدَة لِلشَّیطانِ وَ عَونٌ لَکَ عَلَی أمرِ دینِکَ»
امام صادق علیه السلام:
عالم باشى یا جاهل، خاموشى را برگزین تا بردبار به شمار آیى زیرا خاموشى نزد دانایان زینت و در پیش نادانان پوشش است.
«عَلَیکَ بِالصَّمتِ تَعد حَلِیماً، جاهِلاً کُنتَ اَو عالِماً، فَاِنَّ الصَّمتَ زَینٌ لَکَ عِندَ العٌلَماءِ وَ سِترٌ لَکَ عِندَ الجُّهالِ»
امیرالمؤمنین عليه السلام:
هر آنچه را مردم به تو گفتند، انكار نکن كه براى نادانى، همين بس است.
لا تَرُدَّ عَلَى النّاسِ كُلَّ ما حَدَّثوكَ بِهِ ، فَكَفى بِذلِكَ جَهلاً
غررالحكم حدیث10251
امیرالمؤمنین علیه السلام:
کسى که سخن او زیاد شود گناه او زیاد مى شود و کسى که گناهش زیاد شد حیاء او کم و در نتیجه ورع او کم و کسى که ورع او اندک شد قلبش مى میرد و در نتیجه وارد جهنم مى شود.
من کثر کلامه کثر خطاؤه و من کثر خطاؤه قلّ حیاؤه و من قلّ حیاؤه قلّ ورعه و من قلّ ورعه مات قلبه و من مات قلبه دخل النار.
[نهج البلاغة : الحكمة 349 .]
امیرالمؤمنین علیه السلام:
هرگاه محلى براى سخن نمى یابى سخن مگو.
لا تتکلّمن اذا لم تجد للکلام موقعاً.
با سکوت بسیار، وقار انسان بیشتر شود و با انصاف بودن، دوستان را فراوان و با بخشش، قدر و منزلت انسان بالا رود و با فروتنى، نعمت کامل شود و با پرداخت هزینه ها، بزرگى و سرورى ثابت گردد و روش عادلانه، مخالفان را در هم شکند و با شکیبایى در برابر بى خرد، یاران انسان زیاد گردند.
بِکثْرَةِ الصَّمْتِ تَکونُ الْهَیبَةُ وَ بِالنَّصَفَةِ یکثُرُ الْمُوَاصِلُونَ وَ بِالْإِفْضَالِ تَعْظُمُ الْأَقْدَارُ وَ بِالتَّوَاضُعِ تَتِمُّ النِّعْمَةُ وَ بِاحْتِمَالِ الْمُؤَنِ یجِبُ السُّؤْدُدُ وَ بِالسِّیرَةِ الْعَادِلَةِ یقْهَرُ الْمُنَاوِئُ وَ بِالْحِلْمِ عَنِ السَّفِیهِ تَکثُرُ الْأَنْصَارُ عَلَیهِ.
امیرالمؤمنین خطاب به قنبر - که مى خواست به کسى که به او ناسزا گفته بود، ناسزا گوید - فرمود:
آرام باش قنبر! دشنام گوى خود را خوار و سرشکسته بگذار تا خداى رحمان را خشنود و شیطان را ناخشنود کرده و دشمنت را کیفر داده باشى. قسم به خدایى که دانه را شکافت و خلایق را بیافرید، مؤمن پروردگار خود را با چیزى همانند بردبارى و گذشت خشنود نکرد و شیطان را با حربه اى چون خاموشى به خشم نیاورد و احمق را چیزى مانند سکوت در مقابل او کیفر نداد.
لِقَنْبرٍ و قد رامَ أن یشتِمَ شاتِمَهُ: مَهْلاً یا قَنبرُ! دَعْ شاتِمَک مُهانا تُرْضِ الرَّحمنَ وتُسخِطِ الشَّیطانَ وتُعاقِبْ عَدُوَّک، فَوَالذی فَلَقَ الحَبَّةَ و بَرَأ النَّسَمَةَ ما أرضَى المؤمنُ رَبَّهُ بِمِثلِ الحِلْمِ، ولا أسخَطَ الشَّیطانَ بِمِثلِ الصَّمتِ، ولا عُوقِبَ الأحمَقُ بمِثلِ السُّکوتِ عَنهُ؛
پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله و سلم) :
جلوی زبانت را بگیر، چون این صدقهای است که برای حفظ جان خودت داری میدهی.
أَمْسِکْ لِسَانَکَ فَإِنَّهَا صَدَقَهٌ تَصَدَّقُ بِهَا عَلَى نَفْسِکَ.
امیرالمؤمنین (عليه السلام):
سكوت لباس وقار برتو مى پوشاند و مشكل عذر خواهى را از تو بر مى دارد.
اَلصَّمْتُ يَكْسِيكَ الْوِقارَ، وَ يَكْفِيكَ مَئُونَةَ الاِْعْتِذارِ
امیرالمؤمنین:
یکی از اسباب بزرگمنشی، این است که سکوت انسان، بیش از کلامش باشد.
بِکَثْرَهِ الصَّمْتِ تَکُونُ الْهَیبَهُ…
امام حسن فرمود:
سكوت ياور خوبى است در بسيارى از موارد، هرچند سخن گويى فصيح باشى!.
نِعْمَ العَونُ الصَّمْتُ فى مَواطِنَ كَثيِرة وَ اِنْ كُنْتَ فَصيحاً.
امام رضا(عليه السلام) :
سكوت درى از درهاى دانش است، سكوت محبّت مى آورد، و دليل و راهنماى همه خيرات است.
اِنَّ الصَّمْتَ بابٌ مِنْ اَبْوابِ الْحِكْمَةِ، اِنَّ الصَّمْتَ يَكْسِبُ الْمَحَبَّةَ اِنَّهُ دَليْلٌ عَلى كُلِّ خَيْر.
سكوت محبّت مى آورد به خاطر اين كه بسيارى از رنجشها و عداوتها از نيش زبان زدن و تعبيرات نامناسب درباره اشخاص حاصل مى شود، و سكوت انسان را از آن نجات مى دهد.
ممکن است انسان کلام نامربوطی بگوید و برای خودش گرفتاری درست کرده و بلای جانش بشود و گاهی جانش را هم به باد بدهد. از نظر بعد اُخروی هم میتواند کلام بیجایِ بیفایده یا مشکوکالفایدۀ اضافی، گرفتاری از نظر اُخروی برای جان انسان فراهم کند و آتش جهنّم شود. در مقابل، سکوت مانند صدقهای برای حفظ جان در قیامت از عذاب آتش است.
پرگويى مايه قساوت و سنگدلى است.
امام صادق(عليه السلام):
حضرت عیسی مسيح(عليه السلام) مى فرمود؛ جز به ذكر خدا سخن زياد مگوييد، زيرا كسانى كه در غير ذكر خدا سخن بسيار مى گويند دلهايى پر قساوت دارند ولى نمى دانند!.
كانَ الْمَسيحُ(عليه السلام) يَقُولُ لا تَكْثِر الْكَلامَ فى غَيْرِ ذِكْرِ اللّهِ فَاِنَّ الَّذينَ يَكْثِرُونَ الْكَلامَ فى غَيْرِ ذِكْرِ اللّهِ قاسِيَةٌ قُلُوبُهُم وَلكِنْ لا يَعْلَمُونَ.