📌ساحت اندیشه، از کثرت به سوی وحدت 🔹امسال که تمام شود بیستمین سالی است که در فضای حوزه تنفس می کنم. رفت و برگشت و دوران بین عالمان و الگوهای مختلف طلبگی همواره یک دغدغه ثابت برای عموم طلبه ها بوده است. برخی با مشی علوم عقلی و برخی دلبسته ی علوم نقلی و برخی در سودای سلوک، از همه مهمتر هم دغدغه ی انقلابیگری که چگونه باید با هرکدام از دغدغه های علمی جمع شود. این راه های متکثر که در ذهن راهروانش نمادی از نسخه ی حقیقی اسلام در عصر حاضر بشمار می رود نه تنها عموم مردم که طلبه ها را نیز در تنگنای اخیر محصور کرده و در عمل هم چیزی جز کندی و توقف و تردید در پی نداشته. امام عزیز و بسیاری دیگر از علما و متفکرین از همان ابتدا ملتفت این نقیصه بوده اند و تلاش کرده اند نظام جامعی از علم تا عمل که به اصلاح فردی و اجتماعی هم معطوف باشد تولید کنند و بسیاری هم این نگاه را تا حدود زیادی جلو آورده اند. این نظم فکری در اندیشه ی امام، اقا، مطهری علامه و بسیاری دیگر وجود دارد. اما گذر زمان، گسترده بودن آثار و دامنه ی اندیشه ی متفکران، بروز مسائل جدید و وارد شدن نظام های فکری رقیب و... از جمله عواملی هستند که نظام اندیشه ی جامع این متفکران را پشت پرده ای از ابهام و آشفتگی پنهان کرده. نظریه ی نظام جامع اندیشه اسلامی را از زبان استاد موسوی بارها و بارها شنیدم و کتابها و یادداشتهای ایشان را بارها تورق کردم. نمی گویم تقریر ایشان بهترین تقریر از نظریات متفکران مسلمان است، چون اصلا تقریر دیگری که امام و آقا و علامه و مطهری و جوادی و مصباح و.... را در یک نظم منطقی هماهنگ و ناظر به عمل نشانده باشد ندیده ام. امروز که برای سومین بار تقریر ایشان از نظریه ی نظام جامع را شنیدم تقریبا به این نتیجه رسیدم که بین مشرب های عقلی و نقلی و سلوکی و... که در حوزه ها وجود دارد تقریبا اختلاف مبنایی وجود ندارد و همه در یک مسیر هستند و یک جهت دارند، منتها هر یک لایه ای از سوالات و نیازهای انسان معاصر را پاسخ می دهند. اینها را به تفکیک و تحلیل باید شناخت و هر یک را بجای خود نشاند، از سوی دیگر فضای عمل و اقدام را هم باید شناخت و پیچیدگی‌های آن را هم باید درک کرد تا بتوان از این ذخیره ی علمی عظیم و مولد بهره گرفت. @taamollat