چه چیزی عقلانیت است؟ 🔶 در بیانات مختلف حکیم انقلاب درباره‌ی سیر مفهومی و تاریخ عقلانیت، اشارات متعددی به‌معنای ایجابی عقلانیت شده است. ایشان محتوای عقلانیت را منطبق بر ارزش‌های دینی دانسته و آن را از وجوه اصلی اندیشه‌ی اسلامی معرفی کرده است. مطابق با اشاراتی که ایشان در برهه‌های مختلف از عقلانیت داشته است می‌توان به معنا یا تعاریفی دست یافت که ذهن را به تعریف عقلانیت نزدیک می‌کند: - عقلانیت بر پایه‌ی مبانی، اصول و باورهایی اصیل شکل می‌گیرد. (۹۰/۶/۱۷) - عقلانیت را می‌توان به‌عنوان دوراندیشی و آینده‌نگری در تصمیم‌گیری معرفی کرد. (۷۹/۱۰/۷) به‌گونه‌ای که تبعات و جوانب یک اقدام در آینده در نظر گرفته شود. (۹۲/۶/۶) - اعتماد به مردم (۹۰/۳/۱۴) و تلاش برای محقق‌نمودن مصالح واقعی جامعه از معنای اصلی عقلانیت است. (۷۶/۱۰/۲۶) - بسیج اجتماعی و دخالت‌دادن مردم در راستای خیر عمومی را می‌توان به‌عنوان عقلانیت معرفی نمود. (۷۷/۶/۱۲) - توجه به واقعیت‌ها و اقتضائات حقیقی در تصمیم‌گیری، محقق‌کننده‌ی عقلانیت است. (۸۳/۵/۲۵) - توجه و امیدواری به اثرگذاری سنت‌های الهی در زندگی به‌مثابه‌ی عقلانیت تلقی می‌شود. (۹۳/۴/۱۶) - حساسیت نسبت به دشمن و حفظ مرزهای هویتی با آن از معانی عقلانیت است. (۷۸/۹/۲۶) - تلاش برای حفظ استقلال و عدم وابستگی را می‌توان عقلانیت نامید. (۹۳/۴/۱۶) - تقویت استحکام درونی کشور به‌عنوان یک امر عقلانی است. (۸۲/۳/۷) - پایبندی به فضایل و تکالیف دینی از لوازم عقلانیت به‌شمار می‌رود. (۹۳/۴/۱۶) - تصمیم عاقلانه باید در برگیرنده‌ی نیاز جوامع مختلف و با دغدغه‌ی فراملّی و جهانی باشد. (۸۴/۲/۶) - حفظ و افزایش عمق راهبردی نظام و حکومت بر قلوب انسان‌ها از لوازم عقلانیت است. (۸۶/۶/۳۱) - مرجعیت قانون و ساختارهای قانونی به‌عنوان جلوه‌ی عقلانیت است. (۸۲/۱۰/۲۲) - استقبال از تجربه‌اندوزی یک امر عاقلانه است. (۷۶/۷/۳۰) - نوسازی و تحول در نظامات و سازوکارها به‌عنوان وجهی از عقلانیت است. (۸۴/۶/۸) - بهره‌گیری از فرصت‌ها و ظرفیت‌ها به‌عنوان رفتار عاقلانه محسوب می‌شود. (۹۶/۲/۵) - تعادل در رفتار و اجتناب از افراط و تفریط به‌عنوان عقلانیت تلقی می‌شود. (۸۶/۷/۱۷) - ایستادگی در برابر ظلم (۸۴/۲/۶) از وجوه عقلانیت به‌شمار می‌رود. - احترام به سنت‌های صحیح و منطقی (۶۹/۲/۲۲) یک رفتار عاقلانه است. - احترام به دیدگاه‌ها و جلوگیری از ایجاد دشمنی (۶۸/۴/۴) را می‌توان ناشی از عقلانیت دانست. - بسترسازی برای آزاداندیشی (۶۹/۶/۲۹) یک فعل عاقلانه است. - قاطعیت و سخت‌کوشی (۸۳/۶/۳۱) از لوازم عقلانیت است. - وحدت‌گرایی و مدیریت اختلافات (۸۴/۲/۱۹) یک فعل عاقلانه است. - مطالبه‌ی حق (۸۴/۳/۵) مربوط به عقلانیت است. - یکسانی شعار و عمل (۹۰/۷/۲۴) از لوازم عقلانیت به‌شمار ‌می‌رود. - بهره‌گیری از تخصص (۸۳/۱/۲) یک فعل عقلانی است. 🆔 @tahlil_shjr