استاد فیاض بخش: آیا در سلوک الی‌الله، یک نظام دقیق و قابل دفاعِ علمی، عملی، عقلی و نقلی داریم یا خیر؟ گاهی چنین القا می‌شود که سلوک یک امر ذوقی است و هرکس از سر احساس و سلیقه در این باره سخنی گفته است.
حال آنکه سلوک مبنای قرآنی دارد و چه‌بسا بتوان گفت که از اوجب واجبات در قرآن کریم، مسئله سیروسلوک است!
🔹مسئله تربیت بر مبنای قرآن و روایات معصومین(ع) همواره در طول تاریخ شیعه مورد توجه علمای اخلاق بوده و هریک سعی کرده‌اند بر این اساس، مبانی سیروسلوک را منقح کنند. در روند تطور مکاتب اخلاقی شیعه تا دوران معاصر، علامه طباطبایی(ره) جایگاه و نقشی ویژه دارند.
🔻در این مختصر قصد داریم به ویژگیهای اصلی مکتب علمی- تربیتی ایشان بپردازیم:
۱. تقید جدی به رعایت ظاهر فرامین شرع مقدس
رعایت شرع، نخستین شاخصه‌ای است که در مکاتب اخلاقی قدما مطرح بوده است، به این معنا که مبنای اصلی، رعایت دستورات شرع مقدس اسلام بوده است و همه پرچم‌داران این مکاتب، شاگردان خود را به رعایت سنن رسول خدا(ص) و دستورات الهی ملزم می‌کردند، به دیگر سخن، دستور محوری در این مکاتب عبارت از تقید قاطع و رعایت ظاهر فرامین شرع مقدس اسلام در محرمات و واجبات بوده است، البته باید توجه داشت که با رجوع به مکتب تربیتی علامه، مشخص می‌شود که این مرحله در این مکتب، به منزله مقدمه تلقی می‌شود.
۲. منطبق بودن دستورات و مبانی با قرآن و روایات
خصلت اساسی در مکتب تربیتی علامۀ طباطبایی(ره) -همچون سایر بزرگان این طریق- انطباق تمام دستورات و مبانی این مکتب با قرآن و کلمات اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) است؛ یعنی در سلسلۀ بزرگان طریقت از جناب ابن‌فهدحلی گرفته تا جناب سیدبن‌طاووس(رض) و همچنین علامۀ بحرالعلوم(رض)- که هرکدام برای خود، مبانی و دستوراتی اخلاقی داشتند و بیان می‌کردند-، و همچنین در مکتب تربیتی مرحوم ملاحسینقلی همدانی و شاگردان ایشان تا علامۀطباطبایی(ره) و آیت‌الله سعادت‌پرور(ره)، این اصل مسلّم، به چشم می‌خورد که ریشۀ تمام دستورات و مبانی و هر آنچه که در سیروسلوک توحیدی بیان می‌شود، منطبق با کتاب و سنت است.
۳. بی‌نیازی از دیگر مکاتب
جامعیت رجوع علامه(ره) به قرآن و روایات، به نحوی است که سبب شده، اندیشه و یا مکتبی اخلاقی شکل گیرد که سالک را از مراجعه به دیگر کتب و علمای اخلاق، تا حدودی بی‌نیاز کند. توضیح آنکه، نمی‌توان دستاوردهای علمای سلف را نادیده گرفت و در این سلسله، تمام اساتید به آموزه‌های علمای اخلاق اعم از علامه طباطبایی(ره) و... اهتمام دارند، اما تفاوت مکتب یا اندیشه اخلاقی علامه طباطبایی(ره) در انسجام و جامعیت آن است و در یک نگاه کلان می‌تواند مبانی اصلی قرآنی و روایی سلوک به سوی قله توحید را در اختیار سالک قرار دهد.
۴. نظم دستورات سلوکی
ویژگی بعد که در مکتب تربیتی علامه به روشنی به چشم می‌آید، نظم سلوکی است که در نظم دستورات جلوه‌گر است؛ این نظم موجّه را می‌توان هم با برهان‌های عقلی اثبات کرد، و هم با برهان‌های نقلی که در قرآن و روایات اهل‌بیت(ع) آمده است. این نظم و انسجام ریشه در مبانی منجسمی دارد که وجهه نظر کلی مکتب را شکل داده‌است.
کانال 🇮🇷 تهذیب و اخلاق 🇮🇷 👇👇👇
https://eitaa.com/joinchat/3810328601Cd756f67536