رتبه و درجه نبی اکرم و علمای امّت او در قیامت قوله علیه السلام: وَ آتِهِ عَنَّا أَفْضَلَ مَا آتَیْتَ أَحَداً مِنْ عِبَادِکَ. یعنی: عطا نما او را « عنّا »، أی بدعائنا أفضل و اکمل آن مقامی را که عطا کرده[ای [هر فردی را از افراد عباد خود، و إجزأ به افضل و اکرم ما جزیت أحداً من انبیاءک عن أمّته، یعنی: او را جزای خیر بده از دعای ما افضل و اکرم آن درجه را که جزا داده[ای [هر یک از انبیاء اولواالعزم خود را به دعای امّت آنها، چنان که خداوند عطا فرموده او را در آخرت رتبه [ای] که خود خبر داد: «آدم و من دونه تحت لوائی یوم القیامة » [۴] . و در دنیا او را مرتبه داده که می‌فرماید: « لو کان موسی حیَّا لما وسعه إلاّ اتباعی » [۵] . یعنی: اگر فرضا در زمان من بود ممکن نبود او را الاّ متابعت و کسب علوم و معارف حقه الهیه از ناحیه من، چنان که درباره تابعین از امت خود فرموده ---------- [۴]: ۱ - بحارالأنوار، ج ۱۶، ص ۴۰۲ ؛ الصراط المستقیم، ج ۱، ص ۲۵۱. [۵]: ۲ - معانی الأخبار، ص ۲۸۲ ؛ بحارالانوار، ج ۲، ص ۹۹. که: « علمآء أمّتی أفضل من أنبیاء بنی اسرائیل » [۱] . و در حقّ اولیاء و اوصیاء خود فرمود: « انّ للّه عباداً لیسوا بانبیآء یغبطهم النبیون » [۲]، یعنی: اگر چه مرتبه نبوت به مقتضای « لا نبی بعدی » [۳] ختم است، ولی اوصیاء مرا مرتبه و مقامی است در کشف و شهود که غبطه و حسرت می‌برند بر مقام آنها انبیاء سلف، کما قال امیرالمؤمنین علیه السلام: « ما للّه نباء أعظم منّی، و ما للّه آیة هی أکبر منّی و لقد عرض فضلی علی الأمم الماضیة علی اختلاف ألسنتها فلم تقف بفضلی » [۴] . [ قوله علیه السلام: وَ اجْزِهِ عَنَّا أَفْضَلَ وَ أَکْرَمَ مَا جَزَیْتَ أَحَداً مِنْ أَنْبِیَائِکَ عَنْ أُمَّتِهِ] [... ] قوله علیه السلام: إِنَّکَ أَنْتَ الْمَنَّانُ بِالْجَسِیمِ، الْغَافِرُ لِلْعَظِیمِ. و فی حدیث علی علیه السلام: « و قد سئل عن الحنّان و المنّان اللذان من أسمائه تعالی، فقال: الحنان هو الذی یقبل علی من أعرض عنه، و المنّان هو الذی یبدأ بالنوال قبل السؤال » [۵] . «الغافر العظیم»، غفر بمعنی: ستر. و الغفار من أسمائه تعالی، أی هو الساتر لذنوب عباده و عیوبهم، المتجاوز عن خطایاهم و ذنوبهم. و أیضاً الغفیر: الزیادة فی ---------- [۱]: ۳ - در مصادر معتبر بدین عبارت نیامده است، بلکه وارد شده: «کأنبیاء بنی اسرائیل»، بحارالأنوار، ج ۲۴، ص ۳۰۷ ؛ عوالی اللئالی، ج ۴، ص ۷۷ ؛ منیة المرید، ص ۱۸۲. [۲]: ۴ - ریاض السالکین، ج ۶، ص ۳۹۳، بسنجید: مجمع الزوائد، ج ۱۰، ص ۲۷۷. [۳]: ۵ - الکافی، ج ۸، ص ۲۵ ؛ الفقیه، ج ۴، ص ۱۶۳. [۴]: ۶ - مجمع البحرین، ج ۴، ص ۲۵۹. [۵]: ۷ - الرواشح السماویة، ص ۲۳۷ ؛ مجمع البحرین، ج ۶، ص ۲۴۰. الرزق و المال والعمر و الولد. و الغافر: اسم فاعله. و غافر در فقره دعاء به معنی ثانی أنسب است به مناسبت لفظ منّان که در مقدّم او است، چه او است تعالی زیاد کننده عطاهای مذکوره جسیم و کثیر و عظیم آنها را به رسول اکرم و به هر یک از عباد خود به قدر لیاقت و استحقاق آنها، چه العطیات بقدر القابلیات، و المعروف بقدر المعرفة. و فی الدعاء: « یا من یعطی الکثیر بالقلیل، یا من یعطی من سأله، یا من یعطی من لم یسأله و من لم یعرفه، تحنّناً منه و رحمة » [۱] . قوله علیه السلام: وَ أَنْتَ أَرْحَمُ مِنْ کُلِّ رَحِیمٍ، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الاْءَخْیَارِ الاْءَنْجَبِینَ. ---------- [۱]: ۱ - اقبال الاعمال، ص ۶۴۴ ؛ بحارالأنوار، ج ۹۵، ص ۳۹۰. .......: 📚✍ #شرحی بر صحیفه سجادیه میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء https://eitaa.com/zandahlm1357