فرار و ترس و استغاثه به خداوند [قوله علیه السلام: وَ أَنْ تُثْنِیَنِی بِالْکَثِیرِ مِنْ کَرَامَتِکَ بِرَحْمَتِکَ]. [... ] قوله علیه السلام: فَإِلَیْکَ أَفِرُّ، و مِنْکَ أَخَافُ، وَ بِکَ أَسْتَغِیثُ. الفرار: الهرب، قوله تعالی: « فَفِرُّوا إِلَی اللَّهِ [۵] »، أی من معصیة اللّه الی طاعته، و من عقابه الی رحمته. من کلام الحکماء: « الفرار الی اللّه الإقبال علیه و توجیه السیر إلیه، و هو علی مراتب: أولها: الفرار من بعض آثاره إلی البعض، کالفرار من أثر غضبه إلی أثر رحمته. و الثانی: أن یفرّ العبد عن مشاهدة الأفعال و یترقّی فی درجات القرب إلی مصادر الأفعال، فیفرّ من بعضها إلی بعض، کما یستعاذ من سخطه بعفوه. الثالث: أن یترقّی عن مقام الصفات إلی ملاحظة الذات، فیفرّ منها إلیه ». چنان که جمع فرموده پیغمبر صلوات اللّه و سلامه علیه این مراتب مذکوره فقال فی سجوده: « أعوذ بعفوک من عقابک » [۱]، ثمّ قرب و غنا عن مشاهدة الأفعال، و یترقّی إلی مصادرها و هی الصفات، و قال: « و أعوذ برضاک من سخطک » [۲]، ثم یترقّی عن مشاهدة الصفات و اقترب إلی ملاحظة الذات و قال: « و أعوذ بک منک » [۳] . و هذا فرار منه إلیه، و هو مقام الوصول و لمّا وصل إلی انتهاء مقام القرب و انقطع عن الوجود النفسی و عن کلّ ما سواه و لم یر فی الوجود غیر اللّه قال: « لا احصی ثناء علیک أنت کما أثنیت علی نفسک » [۴]، کما قیل: قرب نه آن پایین به بالا رفتن است [۵] قرب حق از قید هستی رستن است و « بک أستغیث » در عنوان دعا. استغاثة: ای طلب منه الاغاثة، و منه: یا غیاث المستغیثین، أنت الغیاث المستغاث. و طلب غوث و یاری اوّلاً از عدو باطنی است که نفس امّاره بالسوء باشد که أعدا عدوّ [۶] انسان است ؛ زیرا که متابعت او در هوی و جلب شهوات موجب دخول نار است کما ورد: « حفّت النار بالشهوات » [۷]، لذا ---------- [۵]: ۱ - سوره مبارکه ذاریات، آیه ۵۰. [۱]: ۲ - الکافی، ج ۳، ص ۴۶۹ ؛ بحارالأنوار، ج ۹۵، ص ۴۱۷. [۲]: ۳ - مصدر پیشین. [۳]: ۴ - شرح نهج البلاغه، ج ۱۱، ص ۷۳ ؛ عوالی اللئالی، ج ۴، ص ۱۱۳. [۴]: ۵ - شرح نهج البلاغه، ج ۱۱، ص ۷۳ ؛ عوالی اللئالی، ج ۴، ص ۱۱۳. [۵]: ۶ - در کشکول شیخ بهایی آمده است: قرب نی بالا، نه پستی رفتن است. [۶]: ۷ - اقتباس از حدیث: «أعدا عدوّک نفسک بین جنبیک»، عوالی اللئالی، ج ۴، ص ۱۱۸. [۷]: ۸ - مصادر آن گذشت. قال صلوات اللّه علیه: « الغوث الغوث - أی الامان الامان - خلّصنا من النار » [۸] . ---------- [۸]: ۱ - مصباح الکفعمی، ص ۲۴۷ و ۲۵۹. .......: 📚✍ #شرحی بر صحیفه سجادیه میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء https://eitaa.com/zandahlm1357