علم ازلی و تکوین موجودات چون فاعل مختار و مؤثّر تامّ الآثار است و عموم ذرات موجودات آفاقی و انفسی از حیث عبودیت تامّه و مملوکیت محضه در حیطه تصرّف و تقلیب او است، لهذا از روی علم و حکمت و ملاحظه مصلحت برای هر یک، در حرکات جوهریه و ترقیّات معنویه ترتیب اموری در علم ازلی خود تعیین و تشخیص داده، که هر فردی از افراد و هر ذره از ذرات، از ابتدای وجود نفسی تا انتهای آن به حسب تکوین در آن مجری و مَعبر مشی نمایند، اعمّ از سیر و حرکات و مقارنات کواکب و اثرات سعادت و نحوست که بر آنها مترتّب می‌شود، از حرکات و سکنات اهالی ارض از ذی روح و غیر ذی روح، ذوی العقول مکلّف و غیر مکلّف، آنچه در مدّت محدود و اجل ممدود از نتیجه حرکات و سکنات آنها به ظهور آید، از باب آن که: « مُسَخَّراتٍ بِأَمْرِهِ [۱] » در تحت نفوذ فرمان و امر تکوینی او است، تعالی شأنه أی سبق فی علم اللّه حدوث الکائنات علی هذا الترتیب المشهود، و أوجب صدورها من العباد، و إلاّ لانقلب العلم جهلاً، و ذلک لاینافی القدرة الاختیاریة للعبد من حیث الإمکان الذاتی، لإمکان اجتماع الإمکان والوجوب باعتبارین. ---------- [۱]: ۱ - سوره مبارکه اعراف، آیه ۵۴. .......: 📚✍ #شرحی بر صحیفه سجادیه میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء https://eitaa.com/zandahlm1357