.......: انقیاد تمام موجودات آسمانی و زمینی بر خداوند قوله علیه السلام: اصْبَحْنَا وَ أَصْبَحَتِ الاْءَشْیَاءُ کُلُّهَا بِجُمْلَتِهَا لَکَ سَمَاوءُهَا وَ أَرْضُهَا. یعنی: صبح کردیم، یا رجوع نمودیم ما بنی نوع بشر و اشیاء عالم بتمامها از سماء و سماوی و ارض و ارضی از برای تو. یعنی ساجد و مسبّح و عابد به حسب عبادت تکوینی و تسبیح فطری به مقتضای: « وَ إِن مِّن شَیْ ءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلکِنْ لاَتَفْقَهُونَ تَسْبیحَهُمْ ». [۳] و همچنین گردیدیم بجملتها مظاهر آیات و صفات جلالیه و جمالیه تو، و متنعّم بنعماء تو، و موجود به ایجاد تو، و مسخّر و منقاد در تحت اوامر و نواهی تو تکویناً، کما قال تعالی: « إِن کُلُّ مَن فِی السَّماواتِ وَ الاْءَرْضِ إِلاَّ آتِی الرَّحْمَنِ عَبْدًا [۴] »، و أیضا: « وَ لِلّهِ مَا فِی السَّماواتِ وَ مَا فِی الاْءَرْضِ [۵] ». قوله علیه السلام: وَ مَا بَثَثْتَ فِی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا. یعنی: منسوب به تو است آنچه انبساط و انتشار دادی از مخلوق در سماوات و ارضین، از آیات آفاقیه و انفسیه، کما قال: إنّ فی خلق و ما یبثّ من دابة لآیات [۶] . قوله علیه السلام: سَاکِنُهُ وَ مُتَحَرِّکُهُ. یعنی: و نیز از تو و راجع به تو است مملوکیت تامّه و عبودیت محضه، آنچه متفرق و منتشر نمودی در هر یک از سماء و ارض أعمّ من ساکنه و متحرکه چون کواکب ثابته و سبعه سیاره در سماوات، و ساکن بالذات در ارض، چون جمادات و نباتات که ساکن بالطبع اند و متحرک او، چون حیوانات و طیور و انسان که حرکت آنها ارادی است نه حرکت طبیعی و قسری، از قبیل حرکت ثقیل به مرکز و حرکت او به محیط که اوّل طبیعی است، و ثانی قسری و جبری است. قوله علیه السلام: وَ مُقِیمُهُ وَ شَاخِصُهُ. یعنی اعمّ از مقیم آنها در محلّی، چون اقامت افراد انسان در بلدی. یقال: قام بالبلد، أی اتخذه وطناً فهو مقیم. و شَخَصَ شُخُوصَاً إذا خرج عن موضع إلی غیره [۱] . و منه الحدیث: « اقامة العاقل أفضل من شخوص الجاهل » [۲]، أی ذهابه الی الجهاد و الغزوة. که تمام این مذکورات در حیطه تصرّف تو و مقرّ بر معبودیت صانع و مُظهر و مبرّز آثار و آیات صنعه و حکمه، کما قال تعالی: « إِنَّ فِی اخْتِلاَفِ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ وَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِی السَّماواتِ وَ الاْءَرْضِ لاَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَّقُونَ [۳] ». مولوی: جمله ذرات عالم در نهان با تو می‌گویند روزان و شبان که [۴] سمیعیم و بصیریم و هُشیم با شما نامحرمان ما خامشیم [۵] قوله علیه السلام: وَ مَا عَلاَ فِی الْهَوَاءِ. چون طیور. [قوله علیه السلام ]: وَ مَا کَنَّ تَحْتَ الثَّرَی. چون خراطین و حشرات الأرض، کما قال تعالی: « لَهُ مَا فِی السَّماواتِ وَ مَا فِی الاْءَرْضِ وَ مَا بَیْنَهُمَا وَ مَا تَحْتَ الثَّرَی [۱] ---------- [۳]: ۵ - سوره مبارکه اسراء، آیه ۴۴. [۴]: ۱ - سوره مبارکه مریم، آیه ۹۳. [۵]: ۲ - سوره مبارکه بقره، آیه ۲۸۴. [۶]: ۳ - بسنجید: سوره مبارکه جاثیه، آیه ۴: « وَ فی خَلْقِکُمْ وَ ما یَبُثُّ مِنْ دابّةٍ آیاتٍ لِقَوْمٍ یُوقِنُون ». [۱]: ۴ - مجمع البحرین، ج ۲، ص ۴۸۹. [۲]: ۵ - الکافی، ج ۱، ص ۱۲ ؛ بحارالأنوار، ج ۱، ص ۹۱ ؛ المحاسن، ج ۱، ص ۱۹۳. [۳]: ۶ - سوره مبارکه یونس، آیه ۶. [۴]: ۱ - مصدر: ما. [۵]: ۲ - مثنوی معنوی، مولوی، ج ۳، ص ۵۶۳. [۱]: ۳ - سوره مبارکه طه، آیه ۶. .......: 📚✍ #شرحی بر صحیفه سجادیه میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء https://eitaa.com/zandahlm1357