حدود شناخت نفس حجه الاسلام فرحزاد شناخت نفس خیلی مهم است و راه‌های شناخت را عرض می‌کنیم. یکی از مسائلی که درباره آن باید صحبت کنیم که حد و مرز چقدر است. چقدر ما می‌توانیم خدا را بشناسیم. آیا خط قرمزی ندارد؟ یک انسان می‌تواند خدا را کامل بشناسد؟ موضوعی که خیلی از بزرگان مطرح کرده‌اند در آیات و روایات هم مطرح شده است، شناخت کنه خدا و ذات خدا و احاطه به ذات خدا، هم شرعا، هم عقلا، هم عرفا محال اندر محال است. یعنی هیچ‌کس نمی‌تواند خدا را بشناسد. یعنی ذات خدا را داریم عرض می‌کنیم. چرا جلوه‌های خدا، اسماء و صفات خدا، مهربانی خدا، آثار خدا، دلیل‌هایی که هست. این‌ها را چرا. ولی اینکه ذات خدا چی هست، چجوری هست، آنجا اصلا نه امکان عقلی است، نه امکان ذهنی هست، نه امکان تصوری هست، نه امکان خیالی هست. سبحان الله. لذا هم آیات قرآن داریم «إِلى‏ رَبِّكَ مُنْتَهاها» (نازعات/ 44) یعنی به پروردگار که رسیدی خط قرمز است. منتها. ذیل آن روایت داریم «اذا تم الکلام الی الله فاستکتوا» هر وقت درباره ذات خدا کسی خواست فکر کند، بیانی بکند، چیزی بگوید، آنجا باید امساک بکند. آنجا یعنی درک ما نمی‌رسد. نمی‌توانیم. چون خدای متعال نامحدود است. محدود نمی‌تواند نامحدود را احاطه کند و الا آن می‌شود نامحدود، آن می‌شود محدود. خدا نامتناهی است. آدمی‌که نامتناهی است، یعنی حدود دارد، حد دارد، عرض و طول و محدوده... نمی‌تواند. امکان ندارد. دو تا مثال خیلی ساده بزنم. آب دریا را می‌شود در پارچ بریزی؟ در کاسه بریزی؟ نمی‌شود. محال عقلی است. نمی‌شود. شدنی نیست. بله، می‌شود از دریا به اندازه این ظرف آب برداشت. اما همه‌ دریا امکان ندارد که در ظرف جا بدهی. و ذات خدا، فکرش، اندیشه‌اش. روایت داریم «كل ما ميزتموه باوهامكم فى ادق معانيه فهو مخلوق مثلكم مردود إليكم‏» یعنی هرکس با ریزترین ذهنیتش و عقلش و فهمش و درکش، بخواهد خدا را در وهمش، در خیالش، در فکرش، در اندیشه‌اش، محدود بکند به زمان، به مکان، به حد، این‌ها، می‌گوید او مخلوق است و مردود به خود شماست، دستاورد و خلاق خلق خود شماست. مخلوق خود شماست. آن خدا نیست. خدا ورا است. @zane_ruz