◀️ فلسفه #ثواب و #عقاب:
⏺ امام(عليه السلام) در اين كلام نورانى و فشرده و كوتاه به فلسفه ثواب و عقاب در برابر اطاعت و معصيت اشاره كرده، مى فرمايد: «خداوند سبحان ثواب را بر اطاعتش و كيفر را بر معصيتش مقرر داشته است تا بندگانش را از عذاب خود بازدارد و آن ها را به سوى بهشتش سوق دهد»; (إِنَّ اللّهَ سُبْحَانَهُ وَضَعَ الثَّوَابَ عَلَى طَاعَتِهِ، وَ الْعِقَابَ عَلَى مَعْصِيَتِهِ، ذِيَادَةً لِعِبَادِهِ عَنْ نَقْمَتِهِ وَ حِيَاشَةً لَهُمْ إِلَى جَنَّتِهِ).
«ذيادة» در اصل از ماده «ذود» (بر وزن ذوب) به معناى منع كردن و جلوگيرى نمودن است كه در قرآن مجيد در سوره قصص آيه 23 درمورد دختران شعيب به آن اشاره شده و مى فرمايد: «(وَ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمْ امْرَأتَيْنِ تَذُودَانِ); در كنار چاه آب مدين به جز چوپان ها دو زن را ديد كه از رفتن گوسفندان خود به سوى چاه آب جلوگيرى مى كردند». در كلام نورانى مورد بحث مفهومش اين است كه خداوند عقاب را بر گناه قرار داده تا بندگانش را از عذاب خود بازدارد. «حياشة» مصدر حاش يحوش ـ آن گونه كه ارباب لغت ازجمله ابن منظور در لسان العرب، گفته اند ـ به معناى سوق دادن صيد به سوى دام يا به سوى افرادى كه آماده صيد كردن هستند مى باشد سپس به معناى هرگونه سوق دادن، به كار رفته و در كلام نورانى بالا به همين معنا استفاده شده است زيرا امام(عليه السلام) مى فرمايد: خداوند ثواب و عقاب را بر طاعت و معصيت قرار داده تا بندگانش را به سوى بهشتش سوق دهد. (توجه داشته باشيد كه اين واژه اجوف واوى است و اجوف يايى آن به معناى ديگرى است.)
تعبير به «وضع الثواب...» سبب شده است كه در ميان شارحان نهج البلاغه بحث هايى درباره هماهنگى اين كلام با مذهب اشاعره يا عدليه صورت گيرد. مى دانيم اشاعره منكر حسن و قبح عقلى هستند بنابراين اوامر و نواهى را تابع مصالح و مفاسد نمى دانند و همچنين ثواب و عقاب را امر عقلى نمى شمرند بلكه معتقدند همه اين ها قراردادى و طبق وضع شارع مقدس است در حالى كه پيروان مكتب عدل (شيعه و معتزله) معتقدند كه حسن و قبح، عقلى است; آنچه خداوند امر فرموده داراى مصلحتى بوده و آنچه نهى كرده داراى مفسده اى و اين مصالح و مفاسد سبب اوامر و نواهى پروردگار شده است. ثواب و عقاب نيز يك امر عقلى است چراكه مطيع و عاصى نمى توانند در ترازوى عقل يكسان باشند به همين دليل خداوند به مطيعان پاداش نيك و به عاصيان كيفر و مجازات مى دهد.
ولى قابل توجه اين كه اگر خداوند هيچ ثواب و عقابى بر اطاعت و معصيت قرار ندهد بلكه همان مصالح و مفاسد را كه در طاعات و معاصى است سبب امر و نهى قرار دهد كارى برخلاف عدالت و حكمت و حكم عقل انجام نداده است. مثلاً اگر طبيب به بيمار دستور دهد فلان دارو را مصرف كن و اين امر طبيب داراى فوائدى براى اين بيمار باشد همين نكته براى صحت امر طبيب كافى است و نياز به پاداش و جزاى اضافه اى ندارد و همچنين اگر بيمار را از بعضى كارها بازدارد به دليل زيانى كه در آن كارهاست، نهى او حكيمانه است و نيازى به كيفر ندارد. اوامر و نواهى الهى نيز اگر تنها به دليل مصالح و مفاسد آن ها باشد كاملاً حكيمانه است و نيازى به پاداش و كيفر ندارد. ولى خداوند براى لطف و رحمت بيشتر و ايجاد انگيزه در طاعات و نفرت از معاصى، براى اطاعت ثوابى قرار داده و براى معصيت عقابى.
اين در واقع شبيه همان قاعده لطف است كه ارباب علم كلام مى گويند و خلاصه اش اين است كه شخص حكيم هنگامى كه چيزى را از كسى مى خواهد آنچه او را به اطاعت نزديك مى كند و از معصيت بازمى دارد در نظر مى گيرد بى آن كه او را اجبار كرده باشد: (اللُّطفُ هو ما يكونُ المكلَّفُ معه أقرَبَ إلى فعلِ الطاعةِ وأبعَد مِن فِعلِ المَعصيةِ ولم يَكُن له حظٌّ فى التَّمكينِ (أي القدرَةِ) ولم يبلُغْ حَدَّ الإلجاءِ). بنابراين حسن و قبح عقلى، و وضع ثواب و عقاب بر طاعت و معصيت بر اساس حكمت الهى نه تنها منافاتى با يكديگر ندارند بلكه مؤيد يكديگرند.
👈 ادامه دارد .....
#نهج_البلاغه_حكمت_368
🖋کانال انس با صحیفه سجادیه
🆔 @sahife2
👈 بیشتر بخوانید :
📘 کتاب #ثواب_الاعمال و #عقاب_الاعمال (#شیخ_صدوق رحمت الله علیه)
https://eitaa.com/sahife2/32406
#نهج_البلاغه_حكمت_368
🖋کانال انس با صحیفه سجادیه
🆔 @sahife2
❇️ #تفسیر_خوانی قرآن کریم
هر روز یک آیه
تفسیر نور – استاد محسن قرائتی
سوره #بقره
#بقره_262
الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَ لَهُمْ فِى سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لَا يُتْبِعُونَ مَا أَنْفَقُواْ مَنّاً وَ لَا أَذَىً لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لَا هُمْ يَحْزَنُونَ
كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق مىكنند و سپس به دنبال آنچه انفاق كردهاند، منّت نمىگذارند و آزارى نمىرسانند، پاداش آنها برایشان نزد پروردگارشان (محفوظ) است و نه ترسى دارند و نه غمگین مىشوند.
هدف اسلام از انفاق، تنها سیر كردن شكم فقرا نیست، بلكه این كار زیبا باید بدست افراد خوب، یا شیوه خوب و همراه با اهداف خوبى باشد.
1- شروع نیكو كافى نیست، اتمام نیكو هم شرط است. «ینفقون... ثمّ لایُتبِعون... منّاً»
2- اسلام حافظ شخصیّت محرومان وفقراست و كوبیدن شخصیّت فقرا از طریق منّت را سبب باطل شدن عمل مىداند. «لا یتبعون... منّاً و لا اذىً»
3- اعمال انسان، در یكدیگر تأثیر دارند، یعنى یك عمل مىتواند عمل دیگر را خنثى كند. انفاق براى درمان فقر است، ولى منّتگذارى آنرا مایهى درد فقرا مىگرداند. «ینفقون... لا یتبعون... منّاً و لا اذىً»
4- خداوند، آینده انفاق كننده را تضمین كرده است. «لا خوف علیهم ولا هم یحزنون»
5 - كسى كه بدون منّت و آزار وفقط براى خدا انفاق مىكند، از آرامشى الهى برخوردار است. «ینفقون اموالهم فى سبیل اللّه... لا خوف علیهم ولا هم یحزنون»
👈 با نصب نرم افزار زیر با ما در این دوره ی تفسیر خوانی همراه شوید 👇
https://cafebazaar.ir/app/com.ghadeer.tafsirnour
🆔 @sahife2
#شرح_صحیفه_سجادیه_انصاریان_دعا_6
دعای #ششم
دعای سیدالساجدین (علیه السلام ) در #صبح و #شب:
»19» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اجْعَلْهُ أَيْمَنَ يَوْمٍ عَهِدْنَاهُ وَ أَفْضَلَ صَاحِبٍ صَحِبْنَاهُ وَ خَيْرَ وَقْتٍ ظَلِلْنَا فِيهِ
«20» وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَرْضَى مَنْ مَرَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ مِنْ جُمْلَةِ خَلْقِكَ أَشْكَرَهُمْ لِمَا أَوْلَيْتَ مِنْ نِعَمِكَ وَ أَقْوَمَهُمْ بِمَا شَرَعْتَ مِنْ شرَائِعِكَ وَ أَوْقَفَهُمْ عَمَّا حَذَّرْتَ مِنْ نَهْيِكَ
خدايا! بر محمّد و آلش درود فرست، و امروز را فرخنده ترين روزى كه تا كنون شناختهايم، و برترين همنشينى كه با او همراه بودهايم و بهترين زمانى كه در آن به سر بردهايم قرار ده
و ما را از ميان تمام آفريدههايت، از خشنودترين كسانى كه شب و روز بر آنها گذشته، و شاكرترين كسانى كه نعمتهايت را به آنان دادهاى، و مستقيم ترين آنان، در عرصه گاه آيينهايى كه وضع كرده اى، و خويشتندارترين مردمى كه از نافرمانيت بيمشان دادهاى، قرار ده.
✍️ استاد حسین #انصاریان در فقرات فوق شرحی نیاورده اند
#دعا_ششم_19
#دعا_ششم_20
🙏کانال انس با #صحیفه_سجادیه
🆔 @sahife2
#شرح_صحیفه_سجادیه_انصاریان_دعا_6
دعای #ششم
دعای سیدالساجدین (علیه السلام ) در #صبح و #شب:
«21» اللَّهُمَّ إِنِّي أُشْهِدُكَ وَ كَفَى بِكَ شَهِيداً وَ أُشْهِدُ سَمَاءَكَ وَ أَرْضَكَ وَ مَنْ أَسْكَنْتَهُمَا مِنْ مَلائِكَتِكَ وَ سَائِرِ خَلْقِكَ فِي يَوْمِي هَذَا وَ سَاعَتِي هَذِهِ وَ لَيْلَتِي هَذِهِ وَ مُسْتَقَرِّي هَذَا أَنِّي أَشْهَدُ أَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ قَائِمٌ بِالْقِسْطِ عَدْلٌ فِي الْحُكْمِ رَؤُفٌ بِالْعِبَادِ مَالِكُ الْمُلْكِ رَحِيمٌ بِالْخَلْقِ
خدايا! قاطعانه تو را گواه مىگيرم، و تو از نظر گواه بودن كافى هستى و آسمان و زمينت و فرشتگانى كه ميان آسمان و زمينت ساكن كردهاى، و ديگر آفريدههايت را در امروزم و اين ساعتم و اين شبم، و اين جايگاهم گواه مىگيرم، كه من شهادت مىدهم كه همانا تويى خدا؛ كه خدايى جز تو نيست، بر پايه قسط، عادل در حكم، مهربان به بندگان، مالك هستى، رحيم به فريدههايى.
#دعا_ششم_21
#عدالت_خدا
#مهربانی_خدا
#مالکیت_خدا
🙏کانال انس با #صحیفه_سجادیه
🆔 @sahife2
#شرح_صحیفه_سجادیه_انصاریان_دعا_6
#دعا_ششم_21
#عدالت_خدا 1
🔴 #عدالت ، بنيانى است كه جهان بر آن استوار است، شيرينتر از آبى كه انسان تشنه به آن مىرسد. هر چند اندك باشد ولى اگر عادلانه در عرصه گيتى پياده گردد؛ بسى گسترده است.
خداوند عدالت و قسط را براى آرامش دلها و سامان يافتن و اصلاح امور مردم قرار داده است تا به سبب آن بركتها افزونتر شود.
امام على عليه السلام در فرازى جامع به اين حقيقت گسترده شهادت مىدهد و مىفرمايد:
إنَّ الْعَدْلَ مِيزانُ اللَّهِ سُبْحانَهُ الَّذى وَضَعَهُ فى الْخَلْقِ، و نَصَبَهُ لإِقامَةِ الحَقِّ، فَلا تُخالِفْهُ فى ميزانِهِ، وَ لا تُعارِضْهُ في سُلْطانِهِ.
عدالت ترازوى خداى سبحان است كه آن را در ميان خلق خود نهاده و براى برپاداشتن حق نصب كرده است. پس برخلاف ترازوى او عمل مكن و با قدرتش مخالفت مورز.
عدل و عدالت يكى از اصول دين و زيربناى فكرى مسلمانان است. و از مهمترين اركان تقوا و خودسازى نفس است كه بارها در قرآن به آن اشاره شده است، از جمله خداوند منان مىفرمايد:
يأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّ مِينَ لِلَّهِ شُهَدَآءَ بِالْقِسْطِ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَانُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
اى اهل ايمان! همواره [در همه امور] قيام كننده براى خدا و گواهان به عدل و داد باشيد. و نبايد دشمنى با گروهى شما را بر آن دارد كه عدالت نورزيد؛ عدالت كنيد كه آن به پرهيزكارى نزديكتر است. و از خدا پروا كنيد؛ زيرا خدا به آنچه انجام مىدهيد آگاه است.
پروردگار هستى، عدالت را از پايههاى پرهيزگارى دانسته است كه اگر كسى متّقى باشد، خواهان عدالت و امنيت در بين مردم است. و ستمگران ناتوان؛ از عدالت و مساوات گريزانند.
👈 ادامه دارد ...
تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج 5 ، ص: 131
👌 دعای #ششم
◀️کانال انس با #صحیفه_سجادیه
🆔 @sahife2
#شرح_صحیفه_سجادیه_انصاریان_دعا_6
#دعا_ششم_21
#عدالت_خدا 2
🔴 حضرت زين العابدين عليه السلام در دعاى روز #قربان و #جمعه (دعای #چهل_هشت ) دليل عادل بودن خداوند را چنين بيان مىفرمايد:
وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّهُ لَيْسَ فِى حُكْمِكَ ظُلْمٌ، وَ لا فِى نَقِمَتِكَ عَجَلَةٌ، وَ إِنَّمَا يَعْجَلُ مَنْ يَخَافُ الْفَوْتَ، وَ إِنَّمَا يَحْتَاجُ إِلَى الظُّلْمِ الضَّعِيفُ، وَ قَدْ تَعَالَيْتَ - يَا إِلَهِى - عَنْ ذَلِكَ عُلُوّا كَبِيرا
من به اين حقيقت پى بردهام كه در حكم و فرمانت ستمى نيست و در كيفرت شتاب و عجله اى وجود ندارد و جز اين نيست كه كسى در كيفر شتاب مىورزد كه بيم از دست رفتن فرصت را دارد و كسى به ستم نيازمند است كه ناتوان است و تو اى خداى من از اين امور و بسيار بالاترى.
#دعا_چهل_هشت_15
مقصود حضرت اين است كه من به استوارى تو اى پروردگار ايمان آوردهام كه جهان پهناور هستى را بر پايه تعادل و توازن برپاكردهاى. گواه ما بر اين حقيقت، فرمايش رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله است كه فرمود:
بِالْعَدْلِ قامَتِ السَّمَواتُ وَ الْأَرْضُ.
آسمانها و زمين، بر پايه عدل استوار شدهاند.
اين جمله رساترين تعبيرى است كه درباره عدالت شده است. يعنى نه تنها زندگى محدود بشر در كره خاكى بدون عدالت برپا نمىشود بلكه سرتاسر جهان هستى و آسمان و زمين در پرتو عدل و تعادل نيروها و جايگاه هر چيزى در محل مناسب خود برقرار هستند. و اگر آنى به مقدار سر سوزنى از اصل منحرف شوند رو به نيستى خواهند رفت.
بنابراين، معناى عدل الهى از نگاه كلى به نظام جهان هستى در مقابل بىتناسبى است و از نگاه جزئى به افراد موجودات در مقابل ظلم است.
چنين عدلى از شؤون حكيم و عليم بودن خداوند باشد كه به اقتضاى علم و حكمت خود براى هر موجودى به اندازه نيازش مقدّر فرموده است.
👈 ادامه دارد ...
تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج 5 ، ص: 131
👌 دعای #ششم
◀️کانال انس با #صحیفه_سجادیه
🆔 @sahife2
#شرح_صحیفه_سجادیه_انصاریان_دعا_6
#دعا_ششم_21
#عدالت_خدا 3
🔴 خداوند متعال؛ تحقق حيات باطنى بشر را به صداقت و عدالت در انسان مىداند و تربيت صحيح نفوس انسانى را بر پايه اين دو اصل ريشهاى بنا نهاده است كه فرمود:
وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبّكَ صِدْقًا وَعَدْلًا لَّامُبَدّلَ لِكَلِمتِهِوَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
و سخن پروردگارت از روى راستى و عدل كامل شد، سخنان او را تغيير دهندهاى نيست؛ و او شنوا و داناست.
پس خداوند حجت خود را بر بازوى همه معصومان و ائمه اطهار عليهم السلام در هنگام ولادت با آيه فوق بيان كرده است؛ زيرا كه آن پاكان رهبران و مربيان عادل و راستين بشر هستند؛ و اين درخواست حضرت حجة بن الحسن، #امام_زمان عليه السلام، درباره يكى از ويژگىهاى بارز حاكمان اسلامى، عدالت گسترى و مهرورزى در بين مردم است كه در دعاى منسوب به ايشان آمده است.
وَ تَفَضَّلْ ... عَلَى الأُمَراءِ بِالْعَدْلِ وَ الشَّفَقَةِ.
خدايا، به فرمان داران، عدالت گسترى و مهربانى عطا بفرما.
https://eitaa.com/sahife2/12583
پس بايد در اجراى فرامين الهى، زمينههاى تحقّق عدالت عينى را فراهم نمود و شايستگىهاى لازم را كسب نمود كه حضرت سجّاد عليه السلام اين آمادگى را در فرازى ديگر با #مكارم_اخلاق چنين بازگو مىفرمايد:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ حَلِّنِي بِحِلْيَةِ الصَّالِحِينَ وَ أَلْبِسْنِي زِينَةَ الْمُتَّقِينَ فِي بَسْطِ الْعَدْلِ.
خدايا! بر محمد و آلش درود فرست و مرا به زيور شايستگان بياراى و زينت پرهيزكاران را به من بپوشان كه زيور و زينت آنان در گسترش عدالت و ... است.
#دعا_بیستم_10
👈 ادامه دارد ...
تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج 5 ، ص: 131
👌 دعای #ششم
◀️کانال انس با #صحیفه_سجادیه
🆔 @sahife2
🌹 یکی از بهترین و زیباترین غزل های مرحوم فیض کاشانی در #روز_پانزدهم_محرم ، #سه_شنبه ، از صحن مسجد مقدس #جمکران خطاب به آقامان #امام_زمان علیه السلام عرضه می داریم :
👈 گفتم که روی خوبت از من چرا نهان است
گفتا تو خود حجابی ورنه رخم عیان است
گفتم که از که پرسم جانا نشان کویت
گفتا نشان چه پرسی آن کوی بی نشان است
گفتم مرا غم تو خوشتر ز شادمانی
گفتا که در ره ما غم نیز شادمان است
گفتم که سوخت جانم از آتش نهانم
گفت آن که سوخت او را کی ناله یا فغان است
گفتم فراق تا کی گفتا که تا تو هستی
گفتم نفس همین است گفتا سخن همان است
گفتم که حاجتی هست گفتا بخواه از ما
گفتم غمم بیفزا گفتا که رایگان است
گفتم ز #فیض بپذیر این نیم جان که دارد
گفتا نگاه دارش غمخانهٔ تو جان است
#فیض_خوانی #فیض_کاشانی
#فیض_کاشانی_غزل_96
#ماه_محرم
◀️ کانال انس با #صحیفه_سجادیه
🆔 @sahife2