مومنين حقيقى چون خود را براى خدا مى‏دانند، موقعى كه دين حق را در معرض خطر مشاهده كردند، براى خدا قيام مى‏كنند، از هستى و حيات خويش مى‏گذرند، با مال و جان در راه او جهاد مى‏نمايند و بدين وسيله مراتب خلوص و بندگى خود را در پيشگاه مقدسش ابراز مى‏دارند. اين مومنين واقعى كه مال را براى خود مى‏دانند، در شرايط عادى فعاليت مى‏نمايند، سعى و كوشش مى‏كنند، مال به دست مى‏آورند، مى‏خورند و مى‏خورانند، مى‏پوشند و مى‏پوشانند، وسايل رفاه خود و خانواده‏ى خويش را فراهم مى‏آورند و به قدر مقدور، موجبات آسايش ديگران را نيز مهيا مى‏سازند

متاسفانه در دنياى مادى امروز كه امر اقتصاد بيش از حد مورد توجه قرار گرفته، هم اكنون مردم زيادى در سراسر جهان هستند كه انسانيت و ارزش انسانى را از ياد برده، برده و بنده ‏ى ثروت گرديده، شب و روز مى‏دوند تا هر چه بيشتر ثروت گرد آورند، نه خود منتفع مى‏شوند و نه ديگران از آنان نفعى مى‏برند، اين گروه خود را براى مال مى‏دانند نه آنكه مال را براى خود بدانند.

در گذشته نيز افراد حريص و مال پرست بوده، ولى در جهان امروز كه ارزشهاى مالى و اقتصادى اوج گرفته، بسيارى از افراد گرفتار بيمارى #حرص شده و راه ثروت ‏اندوزى را در پيش گرفته ‏اند.

امام حسين علیه السلام ضمن حديثى هشدار داده : كسانى كه خود را براى مال مى‏دانند، سرانجام ارزش انسانى خويش را از دست مى‏دهند و گرفتار سقوط و تباهى خواهند شد. ایشان میفرمایند : مالك ان لم يكن لك كنت له. فلا تبق عليه فانه لا يبقى عليك و كله قبل ان ياكلك. مالى را كه به دست آورده ‏اى، اگر براى تو نباشد، تو براى آن خواهى بود. مالت را باقى مگذار و آن را براى خود و دگران صرف نما كه اگر چنين نكنى و آن را باقى بگذارى، مال ترا باقى نمى‏گذارد و ارزش انسانيت را نابود مى‏كند. تو اموالت را بخور، پيش از آنكه اموالت ترا بخورد.

يعنى: اگر مالت را در راه آسايش خود و خانواده و مستمندان و ارحام و دگران صرف نمودى، در واقع اموال خود را خورده ‏اى و اگر چنين نكنى و اموال را نگاه دارى، اموال تو را مى‏خورد، ولى اموال شخص تو را نمى‏خورد، بلكه شخصيت تو را مى‏خورد. دين و اخلاق و شرافت و فضيلتت را طعمه‏ ى خويش مى‏سازد و به رسواييت مى‏كشد.

جاذبه ‏ى مال دوستى و نياز به رزق و روزى، مردم را به راه كار و فعاليت سوق مى‏دهد و به ترغيب و تشويق بسيار نياز ندارند. اما كسانى كه به خدا و رازقيت او ايمان آورده‏اند و دين‏شناس نيستند، ممكن است از بعضى از آيات و روايات، برداشتى نادرست نمايند و در كار و فعاليت سستى كنند. رسول اكرم (ص) و ائمه ‏ى طاهرين عليهم‏السلام براى آنكه اين فكر ناصحيح را از صفحه‏ ى خاطر اين قبيل افراد بزدايند، اولا خودشان در هواى گرم و شرايط سخت، كار مى‏كردند و عملا به مسلمين درس مى‏دادند،

ثانیا به استناد روايات بسيارى ، آنان را در طلب روزى تشويق مى‏نمودند

ابى‏حمزه از پدرش حديث نموده كه گفت حضرت امام موسی ابن جعفر علیه السلام را ديدم كه در زمينى كه داشت، كار مى‏كرد و غرق عرق شده بود. عرض كردم: فدايت شوم، مردان كجا هستند كه شما كار مى‏كنيد؟ در پاسخ فرمود: اى على! با دست خود كسى در زمين خود كار كرده كه از من و پدرم بهتر بوده. پرسيدم: او كه بود؟ فرمود: پيمبر خدا و اميرالمومنين. سپس فرمود: تمام پدرانم با دست خود كار مى‏كردند و اين عمل روش انبياء و رسولان و اوصياء و صالحين بوده است.

*هشام صيدلانى مى‏گويد: امام صادق (ع) به من فرمود: يا هشام! ان رايت الصفين قد التقيا فلا تدع طلب الرزق فى ذلك اليوم. اى هشام! اگر ديدى صحنه‏ ى جنگ تشكيل گرديده و دو صف در مقابل يكديگر قرار گرفته ‏اند، تو در آن روز از طلب رزق دست برمدار.

در حديث آمده كه اين آيه نازل شد كه «و من يتق الله يجعل له مخرجا و يرزقه من حيث لايحتسب» «هر كس به تقوى گرايش يابد، خداوند به روى او راه نجات باز مى‏كند و از جايى كه اميد ندارد به وى روزى مى‏رساند.» بعضى از رجال صحابه بر اثر شنيدن اين آيه، از مردم منقطع شدند، در خانه ماندند و مشغول عبادت گرديدند، به اتكاى اينكه خداوند رزق آنان را ضمانت نموده است. رسول اكرم (ص) از اين جريان آگاه شد، كار آنان را عيب تلقى نمود و نادرست خواند، فرمود: انى لا بغض الرجل فاغرا فاه الى ربه يقول: اللهم ارزقنى و يترك الطلب. من دشمن دارم آن كس را كه از سعى و كوشش دست كشيده، دهان خود را باز كرده و مى‏گويد: بار الها! به من رزق و روزى برسان.

مسلمانان طبق وظيفه‏ ى دينى براى تامين معاش خود و خانواده ‏ى خويش بايد كار كنند و از راه سعى و عمل رزق و روزى به دست آورند. افراد باايمان معتقدند كه رازق خداوند است و اوست كه به اهل تقوى از راهى كه اميد ندارند، روزى مى‏رساند و ديگر عقايد مقدسى از اين قبيل. اما اين معتقدات دينى و قرآنى بدان معنى نيست كه از افراد باايمان سلب مسئوليت شود و آنان را از وظيفه‏ ى كار و كوشش معاف نمايند، بلكه با وجود اين عقايد موظف ‏اند عمل كنند و عنصر فعال جامعه باشند.

دو نكته ‏ى مهم و شايان توجه در امر مال وجود دارد كه همواره مورد توصيه‏ ى اكيد اولياى اسلام بوده و پيروان خود را به رعايت آن دو جدا سفارش مى‏نمودند: اول آنكه درآمدهاى مالى از راه كار مشروع و كسب مجاز باشد، دوم آنكه مال به دست آمده در مجارى مباح و اعمال معروف صرف شود.