عزاداری در ایران در طول تاریخ (3) بخش سوم: دوران مغول‌ها و حذف نام خلفای سه‌گانه از خطبه‌ها در زمان مغول تشیع نخست در سایۀ آزادی‌هایی که به کیش‌ها داده شده بود و به پشتیبانی برخی سلاطین مغول، خصوصاً غازان‌خان و خدابنده، در ایران پیشرفت بسیار کرد. غازان‌خان در سال 649 هجری و پیش از رسیدن به سلطنت به دست شیخ صدر الدین ابراهیم حموی اسلام آورد و چندی بعد پس از آنکه دو مرتبه پیامبر را در خواب دید که او را به محبت اهل بیت خود می‌خواند، مذهب تشیع را برگزید. پس از غازان‌خان برادر او سلطان محمد خدابنده مشی غازان‌خان را ادامه داد. خدابنده ابتدا مذهب حنفی و سپس شافعی را برگزید. اما پس از مدتی در سال 709 هجری به دست علامه حلی به مذهب شیعۀ اثناعشری درآمد و مذهب تشیع را رسمی اعلام کرد. خدابنده دستور داد اسامی خلفای سه‌گانه از خطبه‌ها حذف شود و به نام علی و صحابۀ پیرو او خطبه بخوانند و نام دوازده امام بر سکه‌ها حک شود و عبارت حی علی خیر العمل در اذان وارد شود. در نتیجه، در دوران او شیعیان فرصتی یافتند تا به گسترش مراکز شیعی همت گمارند و با خیال آسوده آیین‌های مذهبی خود را برگزار کنند. تا آنجا که مناقبیان آزادانه در کوچه و بازار می‌گشتند و مناقب اهل بیت را به آواز بلند می‌خواندند. به طور کلی مراسم عزاداری در این دوره رونقی بیشتر گرفت و شعرای شیعه به سرودن اشعار در رثای امامان خود و ساختن نوحه برای سینه‌زنی اهتمام ورزیدند. از شعرا و مرثیه‌سرایان نامی این عصر می‌توان به سیف فرغانی، خواجوی کرمانی، اوحدی مراغه‌ای، سلمان ساوجی و این‌یمین فریومدی اشاره کرد. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در دهۀ اول محرم هر روز گزیده‌ای از «عزاداری در ایران در قرون مختلف» را منتشر می‌کنیم. در این مجموعه از دوران آل‌بویه آغاز می‌کنیم و نگاهی خواهیم داشت به عزاداری در دوره‌های مختلف تاریخی. منبع ما در انتشار محتواهای مربوط به «عزاداری در تاریخ ایران» فصل اول کتاب رسانۀ شیعه نوشتۀ محسن حسام مظاهری است. گفتنی است با توجه به ارجاعات بسیار این کتاب به منابع مختلف و به‌خصوص شیوۀ ارجاع‌دهی درون‌متنی، برای رعایت اختصار ارجاعات به منابع مختلف را حذف خواهیم کرد، و خوانندگان برای مطالعۀ بیشتر باید به اصل کتاب رجوع کنند. #عزاداری #عاشورا #مغول #خدابنده #غازان_خان