✡ دربارهٔ یهودیان و بهائیان مخفی (١) 1⃣ #یهودیت_مخفی، و به تبع آن #بهائیت_مخفی، عاملی بسیار مهم و مؤثر، و به همین میزان ناشناخته، در تحولات تاریخ معاصر ایران است که به‌کلی مسکوت مانده و به جدّ می‌کوشند این سکوت شکسته نشود. 2⃣ «یهودیت مخفی» Crypto-Judaism پدیده‌ای واقعی است نه موهوم. در منابع یهودی، از جمله در دانشنامه‌های مرجع یهودی چون «جوداییکا» و «دائرة‌المعارف یهود»، این عنوان کاربرد رسمیِ گسترده دارد و در مدخل‌های مستقلی چون #یهودیان_مخفی، #انوسیم، #مارانو، #دونمه، #جدیدالاسلام‌های_مشهد و... بدان پرداخته شده. یهودیان و غیریهودیان در این زمینه صدها کتاب و مقاله نگاشته‌اند. 3⃣ #یهودی_مخفی با آن یهودی که به‌راستی باور به دین خود را از دست داده، این باور را علنی کرده و از جامعهٔ یهودی جدا یا طرد شده تفاوت دارد. جوداییکا این گروه را #مرتدین می‌نامد، و در مدخلی جدا از مدخل «یهودیان مخفی»، با نام #ارتداد Apostasy به ایشان می‌پردازد، و میان آنان با «یهودیان مخفی» تفاوت قائل است. 4⃣ دائرة‌المعارف یهود «یهودیان مخفی» را چنین معرفی می‌کند: 👈 «یهودیانی که خود را پیرو دینِ دیگری معرفی می‌کنند، ولی در خانه‌های خود در خفا #مناسک_یهودی را به‌جا می‌آورند.» 5⃣ یکی از سرشناس‌ترین نمونه‌های «یهودیان مخفی» دکتر #هکتور_نانز، پزشک مخصوص الیزابت اول است و نمونه‌های سرشناس «مرتدین» یهودی، #آبنر_برغشی و #اسپینوزا. آبنر در اوائل سدهٔ ١۴ میلادی در کاستیل (اسپانیا) واقعاً به مسیحیت گروید، اسپینوزا، که اعقابش «یهودی مخفی» بودند، در هلند سدهٔ ١٧ واقعاً از یهودیت گسست ولی دین دیگری برنگزید. ✍ استاد عبدالله شهبازی @samen_esf1399