#پای_درس_استاد_مطهری🧔🧕
بخش اول(1)
{ #شداید_و_گرفتاریها } یکی از اموری که سبب تکمیل و تهذیب نفس و تصفیه اخلاق و تهییج قوا و نیروهای نهفته وجود انسان میشود
👈و در حکم نیروی محرک دستگاه وجود انسان است، شداید و سختیها و مصیبتهاست. اکنون میخواهم در اطراف همین مطلب توضیحی بدهم.
💫 شداید، الطاف خداوند
در آیات قرآن و روایات، زیاد این مضمون به چشم میخورد که خداوند فلان پیغمبر یا فلان بنده صالح دیگر را در معرض بلاها و شداید قرار داد،
👈یا این مضمون که خداوند شداید و بلاها را مخصوصاً متوجه کسانی میکند که مورد لطف و رحمت خاصه او هستند، یا این مضمون که شداید و سختیها تحفههای الهی است.
📗 مثلا در حدیث است:
إِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لَیتَعاهَدُ الْ مُؤْمِنَ بِالْبَلاءِ کما یتَعاهَدُ الرَّجُلُ اَهْلَهُ بِالْ هَدِیةِ مِنَ الْغَیبَةِ[2].
خداوند یاد میکند و مورد نوازش قرار میدهد بنده مؤمن را به وسیله فرستادن یک سختی و مشکل،
💌آن طور که یک مرد در وقتی که در مسافرت است با فرستادن یک هدیه خاندان خود را یاد میکند و مورد محبت ونوازش قرار میدهد.
☝️یا در حدیث وارد شده:
اِنَّ اللهَ اِذا اَحَبَّ عَبْدآ غَتَّهُ بِالْبَلاءِ غَتّآ[1].
خداوند وقتی که بندهای را دوست بدارد، او را در شداید غرق میکند.
☝️یا وارد شده که رسول اکرم حاضر نبود از غذای کسی تناول کند که هیچ وقت شدت و سختی و گرفتاری به سراغ او نیامده است. این را علامت عدم قابلیت او و دور بودن او از خدا میدانست.
❓این سؤال ابتدا به ذهن هر کسی میآید که چگونه لطف و محبت و رضایت خداوند از کسی، اقتضا میکند که او را با شداید و مشکلات مواجه کند؟
😊لازمه مهر و محبت، فراهم کردن موجبات خوشی و آسایش است نه موجبات سختی و عدم آسایش.
👈باز یک نوع تعبیر دیگری در زبان قرآن و سنت هست که سؤال دیگری پیش میآورد و آن، تعبیر «امتحان» است.
💫خداوند بندگان را به وسیله شداید و بلایا امتحان میکند، یعنی چه؟ مگر خداوند از باطن کار مردم بیخبر است که میخواهد با امتحان چیزی را بفهمد؟
❓مگر نه این است که در خود قرآن مجید آمده که هیچ ذرهای و هیچ حرکتی و جنبشی، بالاخره هیچ امر کوچک یا بزرگی در عالم هستی نیست مگر آنکه معلوم و مکشوف حق متعال است؟ پس امتحان یعنی چه؟
💪سازندگی شداید
جواب هر دو سؤال آن وقت معلوم میشود که فلسفه بلایا و شداید و سختیها و اثر آنها در وجود آدمی معلوم شود؛
✨معلوم شود که به حکم قانون و ناموس خلقت، بسیاری از کمالات است که جز در مواجهه با سختیها و شداید، جز در نتیجه تصادمها و اصطکاکهای سخت،
👤جز در میدان مبارزه و پنجه نرم کردن با حوادث، جز در روبرو شدن با بلایا و مصائب حاصل نمیشود.
🌤نه این است که اثر شداید و سختیها تنها ظاهر شدن و نمایان شدن گوهر واقعی است، به این معنی که هرکس یک گوهر واقعی دارد که رویش پوشیده است،
🌱مانند یک معدنی است در زیر خاک و اثر شداید فقط این است که آنچه در زیر خاک است نمایان میشود، اثر دیگر ندارد؛
🙅♂نه، این طور نیست، بالاتر است. شداید و سختیها و ابتلائات اثر تکمیل کردن و تبدیل کردن و عوض کردن دارد، کیمیاست، فلزی را به فلز دیگر تبدیل میکند، سازنده است،
✔️از موجودی موجود دیگر میسازد؛ از ضعیف، قوی و از پست، عالی و از خام، پخته به وجود میآورد، خاصیت تصفیه و تخلیص دارد،
👈کدورتها و زنگارها را میزداید، خاصیت تهییج و تحریک دارد، هوشیاری و حساسیت به وجود میآورد، ضعف و سستی را از بین میبرد.
😡🙅♂پس این گونه امور را نباید قهر و خشم شمرد؛ لطف است در شکل قهر، خیر است در صورت شر، نعمت است در مظهر نقمت.
{ #ادامه_دارد... }
قسمت اول
#ایران_قوی
#ایران_من
#دهه_فجر
@sangarkhaki99
سنگر خاکی
#پای_درس_استاد_مطهری🧔🧕 بخش اول(1) { #شداید_و_گرفتاریها } یکی از اموری که سبب تکمیل و تهذیب نفس و تصف
#پای_درس_استاد_مطهری🧔🧕
{ #شداید_و_گرفتاریها } (بخش دوم) قسمت دوم 2
🔸ای جفای تو ز راحت خوبتر و انتقام تو ز جان محبوبتر
🔹نار تو این است، نورت چون بود؟ ماتم این، تا خود که سورت چون بود؟
🔸از حلاوتها که دارد جور تو وز لطافت کس نیابد غور تو
🔹عاشقم بر لطف و بر قهرش به جد ای عجب من عاشق این هر دو ضد
☝️در این میان، عنصرهای قابل، حداکثر استفاده را از این لطفهای قهرنما و نعمتهای نقمتصورت میبرند. اینگونه اشخاص مایهدار نه تنها از شداید موجود بهره میبرند،
😼یک نوع حالت ماجراجویی نسبت به شداید در آنها هست، به استقبال شداید میروند، برای خود شداید میآفرینند.
®مولوی برای عنصرهای قابل که از سختیها کمال مییابند و رشد میکنند و نیرومندتر میگردند مثلی میآورد،
🗣میگوید :
هست حیوانی که نامش اسغر است کو به زخم چوب زفت و لمتر[1] است
🔻تا که چوبش میزنی به میشود او ز زخم چوب فربه میشود
🔻نفس مؤمن اسغری آمد یقین کو به زخم رنج، زفت است و سمین
🔹زین سبب بر انبیا رنج و شکست از همه خلق جهان افزونتر است
🔹تا ز جانها جانشان شد زفتتر که ندیدند آن بلا قومی دگر
👈مثال دیگری ذکر میکند؛ افراد سختی کشیده را تشبیه میکند به پوست دباغیشده، میگوید :
🔸پوست از دارو بلاکش میشود چون ادیم طائفی خوش میشود
🔸گر نه تلخ و تیز مالیدی در او گنده گشتی ناخوش و ناپاک بو
🔹آدمی را نیز چون آن پوست دان از رطوبتها شده زشت و گران
🔹تلخ و تیز و مالش بسیار ده تا شود پاک و لطیف و با فره
🔻ور نمیتانی رضا ده ای عیار که خدا رنجت دهد بیاختیار
🔻که بلای دوست تطهیر شماست علم او بالای تدبیر شماست
☝️پس جواب سؤال اول که چگونه خداوند دوستانش را دچار بلایا میکند، معلوم شد.
📛امتحان الهی
اما سؤال دوم که امتحان در این موارد چه معنی دارد؟ جواب این سؤال هم تا اندازهای از آنچه گفته شد دانسته میشود،
☝️اما توضیح بیشتری میدهم :
یک وقت چیزی را مورد امتحان قرار میدهند برای اینکه مجهولی را تبدیل به معلوم کنند.
💎برای این کار شیئی را به عنوان میزان و مقیاس به کار میبرند، مثل اینکه متاعی را در ترازو میگذارند تا بفهمند که وزن واقعی آن چقدر است.
⚖ترازو فقط وسیله توزین است، اثرش فقط این است که وزن واقعی جسم را معلوم میکند. ترازو خود تأثیری در زیاد کردن یا کم کردن آن جسم ندارد.
🤚همچنین است سایر میزانها و مقیاسها : میزانالحراره اثرش این است که درجه گرمی هوا یا بدن انسان را معین میکند،
📏متر اثرش این است که کمیت یک طول را معین میکند، علم منطق که علم میزان نامیده میشود ـ اثرش این است که شکل استدلالها را اندازهگیری میکند
🔎و اگر احیانآ خللی در شکل استدلال رخ داده باشد، قواعد منطقی آن را معین میکند.
#اللهم_عجل_لولیک_الفرج
{ ادامه دارد... }قسمت دوم 2
@sangarkhaki99
سنگر خاکی
#پای_درس_استاد_مطهری🧔🧕 { #شداید_و_گرفتاریها } (بخش دوم) قسمت دوم 2 🔸ای جفای تو ز راحت خوبتر و انتق
#پای_درس_استاد_مطهری🧔🧕
{ #شداید_و_گرفتاریها } قسمت سوم بخش 3
💫امتحان اگر فقط به معنی به کار بردن میزان و مقیاس برای کشف مجهولی باشد، البته درباره خداوند صحیح نیست.
☝️امتحان معنی دیگری هم دارد و آن از قوّه به فعل آوردن و تکمیل است.
🧕خداوند که به وسیله بلایا و شداید امتحان میکند، به معنی این است که به وسیله اینها هر کسی را به کمالی که لایق آن است میرساند.
🤗فلسفه شداید و بلایا فقط سنجش وزن و درجه و کمّیت نیست، همچنین زیاد کردن وزن و بالا بردن درجه و افزایش دادن به کمّیت است.
🙅♂خداوند امتحان نمیکند که وزن واقعی و حد و درجه معنوی و اندازه شخصیت کسی معلوم شود؛ امتحان میکند یعنی در معرض بلایا و شداید قرار میدهد که بر وزن واقعی و درجه معنوی و حد شخصیت آن بنده افزوده شود.
✨امتحان نمیکند که بهشتی واقعی و جهنمی واقعی معلوم شود؛ امتحان میکند و مشکلات و شداید به وجود میآورد که آن که میخواهد به بهشت برود، در خلال همین شداید، خود را شایسته و لایق بهشت کند و آن که لایق نیست سر جای خود بماند.
📜علی (ع) در آن نامهای که به والی بصره، عثمان بن حنیف، نوشته پس از آنکه او را نصیحت میکند که گرد تنعم نرود و از وظیفه خودش غفلت نکند،
🥠وضع زندگی ساده و دور از تجمل و تنعم خودش را ذکر میکند که چگونه به نان جوی قناعت کرده است و خود را از هر نوع نازپروردگی دور نگه داشته.
👈آنگاه میفرماید: شاید بعضی تعجب کنند که چطور علی با این خوراکها، توانایی برابری و غلبه بر شجاعان را دارد، قاعدتآ باید این طرز زندگی او را ضعیف و ناتوان کرده باشد.
🤚خودش این طور جواب میدهد که اینها اشتباه میکنند، زندگی سخت نیرو را نمیکاهد، تنعم و نازپروردگی است که موجب کاهش نیرو میگردد.
☝️میفرماید:
اَلا وَ اِنَّ الشَّجَرَةَ الْبَرِّیةَ اَصْلَبُ عودآ، وَ الرَّوائِعَ الْخَضِرَةَ اَرَقُّ جُلودآ وَ النَّباتاتِ الْبَدَوِیةَ اَقْوی وُقودآ[1].
چوب درختهای صحرایی و جنگلی که نوازش باغبان را ندیده است محکمتر است،
🌳اما درختهای سرسبز و شاداب که مرتب تحت رعایت باغبان و نوازش او میباشند نازکتر و کمطاقتتر از کار در میآیند.
🔥گیاهان صحرایی و وحشی نسبت به گلهای خانگی، هم قدرت اشتعال و افروزش بیشتری دارند و هم آتششان دیرتر خاموش میشود.
🧔💪مردان سرد و گرم چشیده و فراز و نشیب دیده و زحمت کشیده و با سختیها و شداید و مشکلات دست و پنجه نرم کرده نیز طاقت و قدرتشان از مردهای نازپرورده بیشتر است.
☝️فرق است بین نیرویی که از داخل و باطن بجوشد با نیرویی که از خارج کمک بگیرد. عمده این است که استعدادها و نیروهای بیحد و حصر باطنی بشر بروز کند.
❗️علی میفرمود نگویید : اَللّهُمَّ اِنّی اَعوذُ بِک مِنَ الْفِتْنَةِ خدایا به تو از فتنهها و مایه گرفتاریها پناه میبرم، زیرا هیچ کس نیست که با گرفتاریها مواجه نباشد؛ بگویید:
🤲اَللّهُمَّ اِنّی اَعوذُ بِک مِنْ مُضِلّاتِ الْفِتَنِ[1] خدایا از فتنههای گمراهکننده، از جنبههای گمراهکننده فتنهها به تو پناه میبرم.
😊نازپروردگی
به هر نسبت که مواجهه با شداید، مربی و مکمّل و صیقلده و جلابخش و کیمیا اثر است، پرهیز کردن اثر مخالف دارد.
☝️لهذا دانشمندان گفتهاند بزرگترین دشمنیهایی که درباره اطفال و کودکان میشود همانهاست که پدران و مادران نادان به عنوان محبت و از روی کمال علاقه انجام میدهند؛
😻یعنی نوازشهای بیحساب، مانع شدن از برخورد با سختی، نازپرورده کردن آنها. اینهاست که طفل را بیچاره و ناتوان بار میآورد، او را در صحنه زندگی خلع سلاح میکند،
😿کاری میکند که کوچکترین ناملایمی او را از پا درآورد و کمترین تغییر وضعی سبب نابودی وی گردد؛
🏊♀او را مثل کسی بار میآورند که هرگز در همه عمر به داخل آب نرفته و شناوری نکرده و نیاموخته است، و یکمرتبه مواجه شود با دریا و بخواهد در آن شناوری کند.
🤾♀کسی که شناوری هیچ نمیداند، اولین باری که به آب بیفتد غرق میشود. شناوری هم چیزی نیست که با غیر عمل، با درس و کتاب و گوشه اتاق بتوان یاد گرفت؛
☝️هنراست، فن عملی است، باید رفت میان آب و در همان جا ضمن عمل و تلاش و زیر آب رفتن و بالا آمدن تدریجآ آن را آموخت.
👈در یکی از احادیثی که در ابتدای سخن خواندم، این تعبیر بود: اِنَّ اللهَ اِذا اَحَبَّ عَبْدآ غَتَّهُ بِالْبَلاءِ غَتّآ. «غت» به معنی غمس و فرو بردن در آب است.
{ #ادامه_دارد... } بخش سوم(3)
#اللهم_عجل_لولیک_الفرج
@sangarkhaki99
سنگر خاکی
#پای_درس_استاد_مطهری🧔🧕 { #شداید_و_گرفتاریها } قسمت سوم بخش 3 💫امتحان اگر فقط به معنی به کار بردن م
#پای_درس_استاد_مطهری🧔🧕
{ #شداید_و_گرفتاریها } قسمت چهارم بخش 4
☝️یعنی خداوند وقتی که کسی را دوست بدارد او را در شداید فرو میبرد، به میان شداید میاندازد، چرا؟
⚔برای اینکه راه بیرون شدن از شداید و راه شناوری در دریای گرفتاری را یاد بگیرد.
🙅♂✨جز این راهی نیست؛ لطف و محبت خداست که با مواجه ساختن بنده با مشکلات، وسیله آموختن فن شناوری در دریای حوادث و سالم بیرون آمدن از میان آنها را فراهم میکند. پس قطعآ این، علامت لطف و محبت است.
🦇درباره بعضی از پرندگان مینویسند وقتی که جوجه آنها پر در میآورد، برای اینکه حیوان به جوجه خود فن پرواز را یاد بدهد،
🦅او را با خود از آشیانه بیرون میآورد و در فضا بالا میبرد و آنگاه او را رها میسازد. جوجه مدتی تلاش میکند و پرپر میزند تا خسته میشود.
🦉همینکه در اثر خستگی میخواهد به زمین بیفتد مادرش او را روی بال خود میگیرد. پس از لحظهای دومرتبه او را از اوج بلندی رها میکند. باز مدتی این حیوان تلاش میکند، پایین و بالا میرود و خود را خسته میکند.
🦅همینکه کاملا خسته شد مادر دومرتبه او را میگیرد و روی بال مینشاند و به همین ترتیب چند بار عمل میکند تا فرزندش عملا بر پرواز کردن مسلط گردد.
☝️این اصل طبیعی فطری باید در تربیت فرزند آدم مورد استفاده قرار بگیرد. طفل از اول باید با کار و زحمت و سختی و شدت آشنا باشد.
🤗اما اشرف مخلوقات غالباً برخلاف این عمل میکند؛ طبقه متمکن به خیال اینکه کار فقط به خاطر فقر است از کار و زحمت پرهیز میکنند، فرزند خود را یک بیچاره مفلوک ضعیف بار میآورند.
📜ژان ژاک روسو در کتاب امیل درباره اینگونه تربیتها میگوید :
اگر مردم تا آخر عمر در کشوری که متولد شده بودند میماندند، اگر تمام سال یک فصل بیش نداشت، اگر افراد نمیتوانستند هیچ وقت سرنوشت خود را تغییر دهند،
☹️این گونه تربیتها از بعضی جهتها خوب بود. اما اگر تغییر سریع اوضاع بشر را در نظر بگیریم باید اقرار کنیم که هیچ روشی بیمعنیتر و غلطتر از این نیست که کودک را با این فرض پرورش دهیم
😡که هرگز نباید از اتاق خارج شود و همیشه باید نوکر و کلفت دور او را بگیرند، و اگر آن بدبخت فقط یک قدم بر روی زمین بگذارد و اگر یک پله پایین بیاید نیست خواهد شد.
📝و هم او میگوید :
اگر جسم زیاد در آسایش باشد، روح فاسد میشود. کسی که درد و رنج را
نشناسد، نه لذت شفقت را میشناسد و نه حلاوت ترحم را.
🙂چنین کسی قلبش از هیچ چیز متأثر نخواهد شد و بدین سبب قابل معاشرت نبوده، مانند دیوی خواهد بود در میان آدمیان.
💫فلسفه تکالیف دشوار
عبادتها و تمرینهای مکرر که در دین مقدس اسلام دستور رسیده، نوعی ورزش روحی است، نوعی ابتلاء و تحمل شداید است. بعضی از آن عبادتها واقعآ سخت است.
🤬جهاد یکی از آن عبادتهاست؛ بدیهی است با نازپروردگی و آسایش سازگار نیست. از پیغمبر (ص) نقل شده که:
🤚مَنْ لَمْ یغْزُ وَ لَمْ یحَدِّثْ نَفْسَهُ بِغَزْوٍ ماتَ عَلی شُعْبَةٍ مِنَ النِّفاقِ[1].
کسی که برای دین سربازی نکرده باشد یا در قلب خود آرزوی این کار را نداشته باشد، با نوعی از نفاق خواهد مرد.
➰برخی از پردهها و کدورتهاست که فقط جهاد و تصادمها و اصطکاکهای آن طوری آنها را از بین میبرد.
😊💪بعضی از اخلاق عالی جز در میدان نبرد پدید نمیآید. شجاعت و دلاوری با خواندن کتاب و خلوتنشینی و گوشهگیری پیدا نمیشود.
👳♂حج که یکی دیگر از عبادات است و بر هر مستطیعی لازم است که لااقل در عمر یک بار این وظیفه اجتماعی و عبادی را انجام دهد، خالی از مشقت و دشواری نیست.
💗علی (ع) درباره کعبه میفرماید: خداوند خانهای که باید مردم گرد آن طواف کنند در یکی از ناهموارترین و نامعمورترین نقطههای زمین قرار داد
☝️و اگر میخواست میتوانست در یکی از نقاط پر باغ و درخت و پر میوه و گردشگاههای درجه اول جهان قرار دهد،
🤗اما آن وقت دیگر امتحان و آزمایش و تحمل مشقت در کار نبود، مردم برای تنزّه هم میآمدند و منظور مقدسی که هست حاصل نمیشد.
{ #ادامه_دارد... } (بخش چهارم 4)
#اللهم_عجل_لولیک_الفرج
#ماه_رمضان
#ماه_بندگی
@sangarkhaki99
سنگر خاکی
#پای_درس_استاد_مطهری🧔🧕 { #شداید_و_گرفتاریها } قسمت چهارم بخش 4 ☝️یعنی خداوند وقتی که کسی را دوست ب
#پای_درس_استاد_مطهری🧔🧕
{ #شداید_و_گرفتاریها } قسمت پنجم5 وبخش آخر
👤میفرماید :
وَ لکنَّ اللهَ یخْتَبِرُ عِبادَهُ بِاَنْواعِ الشَّدائِدِ وَ یتَعَبَّدُهُمْ بِاَنْواعِ الْـمَجاهِدِ وَ یبْتَلیهِمْ
. سنن نسائی، ج 6 / ص 8، با اندکی پس و پیش. ↩
🔚بِضُروبِ الْ مَکارِهِ، اِخْراجآ لِلتَّکبُّرِ مِنْ قُلوبِهِمْ وَ اِسْکانآ لِلتَّذَلُّلِ فی نُفوسِهِمْ وَ لِیجْعَلَ ذلِک اَبْوابآ فُتُحآ اِلی فَضْلِهِ وَ اَسْبابآ ذُلُلا لِعَفْوِهِ[1].
😐خداوند همواره بندگان خود را به انواع شداید مواجه میکند و اقسام کوششها و مجاهدتها جلو پای آنها میگذارد،
🙄تکالیفی گوناگون برخلاف طبع آسایشطلب آنها بر آنها مقرر میدارد تا غرور و تکبر از دلشان بیرون رود،
🤲نفوسشان عادت کند به عبودیت خدا، و این وسیلهای است برای اینکه درهای فضل و رحمت و عنایت پروردگار به روی آنها گشوده شود.
👈عسر و حرج
در آخر سخن به طور اشاره یک نکته را یادآوری میکنم. ممکن است بگویید پس با این حرفها تکلیف آن مطلب دیگر چه میشود که میگویند در اسلام عسر و حرج نیست، کلفت و مشقت نیست؟
☝️اینها دو مطلب است. درست است که مقررات دین مقدس اسلام مبنی بر کلفت نیست، مبنی بر حرج نیست (ما جَعَلَ عَلَیکمْ فِی الدّینِ مِنْ حَرَجٍ)[2]، به طوری نیست که عمل به آن مقررات پایبند بشر و مزاحم او باشد،
🙅♂اما این، دلیل این نیست که اسلام اساس تربیت خود را بر نازپروری و ضعیفپروری نهاده است.
👈نازپروری و در نتیجه ضعیفپروری یک مطلب است،
✔️کلفت نبودن و حرج نبودن و مزاحم نبودن و دست و پاگیر نبودن تکالیف اسلامی مطلب دیگری است.
بخش آخر(پایان)
📚 #استاد_مطهری، بیست گفتار، ص 145، الی 153
#ماه_رمضان
#ماه_بندگی
#اللهم_عجل_لولیک_الفرج
@sangarkhaki99