💠جهانِ صدر
پیش از پرداختن به متن کتاب" مکتب اسلام "، پرداختن به جهانِ صدر امری ضروری است تا بتوانیم محتوای کتاب را در بافت خودش فهم کنیم و فلسفه رجوع خودمان به این اثر گرانقدر را دریابیم. مرحوم شیخ جواد مغنیه که جزو فقها و مفسرین برجستهی معاصر شیعی است میگوید اگر شهید صدر نبود من مارکسیست شده بودم! این تعبیر، حکایتی از دوران متلاطم فکری جهان اسلام در عصر شهید صدر دارد.
آن عصر، دوران هیمنه و تسلط افکار غیر اسلامی اعم از لیبرالیسم و سه گانهی کمونیسم، مارکسیسم و سوسیالیسم بر تمام لایه های وجودی جهان اسلام است. این در حالی است مردم در حیطهی زندگی شخصی و فردی به شدت متمسک به مظاهر دینی هستند اما این دین و اعتقاد اجمالی مردم به دین، نهایتا در لایهی عاطفی آنان جریان دارد و بیش از این با زندگی آن ها ارتباطی ندارد.
در حکومت نیز وضعیتی مشابه وضع مردم دیده میشود، یعنی حکومتی که حاکم آن مسلمان و شیعه است اما حکومت آن با تمام اجزاء غیر اسلامی است!
علت این معضل آن بود که اسلام هیچ نسبتی با زیست مردم برقرار نمیکرد و انسان مسلمان نیز هیچ پاسخ منسجمی برای زیست اجتماعی از اسلام دریافت نمیکرد و هیچ گاه اسلام در قواره یک مکتب اجتماعی در ذهن و تصور انسان مسلمان تصور نمیشد.
#گزارش_درسگفتار
💢برشی از جلسه اول درسگفتار
#مکتباسلام
#انسانمعاصر_نظاماجتماعی
#استاد_موذنی
✨آگـاهـے بـــراے سامـــانے دیگــر✨
مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ
🆔 @sch_negah
📌اسلام در قوارهی یک مکتب اجتماعی
انسان مسلمان در عصر شهید صدر دو مشکل اساسی داشت و تلاش ایشان در این دوران که در آثار ایشان معکس شده است منعطف به حل این دو معضل مهم جهان اسلام بود:
۱. معرفتشناسانه: بدین معنا که هیچ گاه نمیتوانست جامعه اسلامی و حتی پیش تر از آن نظام اجتماعی اسلام را در غالب یک مکتب و راهبر اجتماعی در برابر دوگانه لیبرالیسم و مارکسیسم تصور کند در حدی که به تعبیر شهید صدر تصور عبارت اقتصاد اسلامی در دوران معاصر ایشان مانند مثلث چهر ضلعی محال بود!
۲. روانشناختی: انسان مسلمان حتی اگر میتوانست نظام اجتماعی اسلام را تصور کند، هیچ باوری نسبت به قدرت اسلام در حل معضلات اجتماعی نداشت.
اولین حرکت شهید صدر ایجاد تصور و ذهنیت نسبت به مکتب اجتماعی اسلام بود، ایشان در " اقتصادنا " و " فلسفتنا " با تکیه بر میراث فقهی و معرفتی شیعه، اسلام را در قواره یک مکتب منسجم اجتماعی مطرح کردند، کاری که تا پیش از شهید صدر به طور منسجم شکل نگرفته بود و توان ایجاد یک تصور درست برای انسان مسلمان را نداشت و بسیاری از تلاش های قبل از ایشان منجر به تعریف کردن اسلام در بستر مارکسیسم و یا لیبرالیسم و تولد اسلام التقاطی میگشت.
قسمتی دیگری از تلاش های ایشان معطوف به ایجاد باور به کارآمدی مکتب اسلام در حل مسائل عینی انسان مسلمان است که در کتاب " اسلام یقود الحیات " به روشنی منعکس شده است. نقطه حائز اهمیت و شاید به نوعی فلسفه رجوع ما به شهید صدر و دیگر آثار متفکرین اسلامی، استقرار ما در کلان مشکلات و معضلات نیم قرن گذشته است. به رغم انقلاب اسلامی و حرکت رو به رشد جهان اسلام، هنوز قسمت عمدهای از جامعهی عمومی و نخبگانی مسلمان با دو معضل معرفتشناختی و روانشناختی در تصور مکتب اسلام و باور به مکتب اسلام دچار هستند.
#گزارش_درسگفتار
💢برشی از جلسه دوم درسگفتار
#مکتباسلام
#انسانمعاصر_نظاماجتماعی
#استاد_موذنی
✨آگـاهـے بـــراے سامـــانے دیگــر✨
مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ
🆔 @sch_negah
💠 دو بال پروژهی شهید صدر
هیمنهی فکری جریانات لیبرالیست و مارکسیست در عصر شهید صدر به اندازهای سنگین و قدرتمند بود که تصور اسلام در قامت یک مکتب اجتماعی امری محال به نظر میرسید.
اما پدیداری و پایداری انقلاب اسلامی بزرگترین ضربه را به هیمنهی فکری و تسلط ذهنی تمدن غرب نسبت انسان مسلمان ایرانی وارد ساخت، به شکلی که انسانِ پسا انقلاب، به سختی میتواند این همینهی فکری و تاثیر آن در جزء جزء ادراکات و معرفت و حتی لایهی عواطف و خیالات بشری را احساس کند و کاملا از آن عبور کرده است.
شهید صدر علیرغم بروز ظاهری متفاوت و اختلافات جریان لیبرالیسم و مارکسیسم، ریشهی هر دو جریان را ماتریالیسم میدانستند و معتقد بودند نباید این دوگانگی مارا از ریشهی این تفکر اروپایی منحرف سازد و تنها راه مبارزه با چپ و راست چیزی جز رد ماتریالیسم و اثبات غیب و نظام اجتماعی اسلامیِ مبتنی بر آن نیست.
لذا شهید صدر به جای تکرار شعار "اسلام دین نجات بخش است" مکتب اجتماعی و اقتصادی و فلسفی اسلام را طراحی کرد.
بال دیگر طراحی و تثبیت مکتب اجتماعی اسلام، نفی جریان ماتریالیسم به عنوان هسته مرکزی و نقطهی اشتراک لیبرالیسم و مارکسیسم بود، در واقع ایدهی شهید صدر این نبود که اسلام راهی در کنار دیگر راهها برای سعادت انسان است، بلکه اسلام در نگاه ایشان تنها راه سعادت انسان است. لذا ایشان توامان به اثبات اسلام در قوارهی مکتب اجتماعی و نفی دیگر مکاتب اجتماعی در سعادت سازی برای انسان پرداختند.
🔻برشی از جلسه سوم درسگفتار#مکتباسلام
#انسانمعاصر_نظاماجتماعی
#شهیدصدر
#استادموذنی
✨آگـاهـے بـــراے سامـــانے دیگــر✨
مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ
🆔 @sch_negah