پرسش ها و پاسخ ها از آیت الله العظمی جوادی آملی: #سؤال:برای مقابله با شبهات و رسيدن به يقين، غير از مطالعه و تحقيق، چه راههايی وجود دارد؟ #پاسخ:تحقيق و مطالعه، تنها نيمه راه است و نيمه باقی، به عمل انسان وابسته است؛ يعنی انسان بايد هم محقق و هم متحقق باشد. محقق كسی است كه از نظر علمی عميقاً تحقيق كرده و مطالب را برای خود حل كرده است؛ ولی متحقق كسی است كه به آنچه فهميده، باور دارد و به آن عمل می كند. اگر كسی عالم محض بود و حرفهای متقن و محكم داشت؛ ولی به آن ايمان نداشت يا به علم خود بی باور بود و به حقايقی كه برايش مكشوف شده، عمل نكرد، كم كم دُچار شك و شبهه می شود. خداوند در قرآن كريم با تعبيری لطيف درباره فرعون فرموده است: (وَجَحدُوا بِها وَ اسْتيقنتها أنفُسُهُمْ ظُلماً وَ عُلُوّاً).[سوره نمل آیه ١۴]  موسی كليم(سلام الله علیه) هم طبق آيات قرآن به فرعون فرمود: (لَقَدْ علمتَ ما أنزلَ هؤلاءِ إلاّربُّ السَّمواتِ و الأرض)[سوره اسراء آیه ۱۰۲] ؛ تو خود می دانی كه اينها را كسی جز خدای آسمانها و زمين نفرستاده است. با اين همه فرعون به اين علم خود باور نداشت.  فهم و باور، دو چيز متفاوت است:فهم در اختيار ما نيست؛ ولی باور در اختيار ماست. با فكر كردن، مطالعه يا تحصيل، علمی برای ما حاصل می شود و پس از آن ديگر نمی توانيم بگوييم كه من نمی خواهم بفهمم. در فهم انسان اراده دخيل نيست؛ امّا در باور اراده دخيل است؛ يعنی انسان پس از آنكه چيزی را فهميد، می تواند به آن باور داشته يا نداشته باشد. در بحث ميان دو نفر، گاهی با اينكه يكی مسئله حق را برای ديگری روشن می كند، ديگری زير بار نمی رود؛ يعنی نفس به قدری شرور است كه می تواند در برابر ۴=٢×۲ بايستد و بگويد: من باور نمی كنم، با اينكه فهميده است.  برای اينكه به ويروس درونی «شك و شبهه» مبتلا نشويم، بايد به آنچه فهميده ايم، #باور داشته باشيم و به آن #عمل كنيم. تا عمل در كار نباشد، يقين حاصل نمی شود. بهترين راه برای نجات از گزند شبهه اين است كه به آنچه فهميديم، عمل كنيم. نسیم اندیشه دفتر یکم ص ۱۵۶،۱۵۷ 👈🏻کانال رسمی دفتر آیت الله العظمی جوادی آملی