✅ شرح و تفسیر حکمت ۲۰۷ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻
💠 این کار در نخستین بار ممکن است بسیار مشکل باشد ولى هرچه تکرار شود #آسان‌تر مى‌گردد تا زمانى که انسان به آن عادت مى‌کند و تبدیل به حالت و سپس تبدیل به ملکه مى شود.
🔸 البته تمام #صفات_فضیله را مى‌توان از این راه به دست آورد؛
🔺مثلاً علماى اخلاق درباره افراد ترسو مى‌گویند: خود را در میدان‌هاى ترسناک وارد کنند و #شجاعت را بر خویش تحمیل نمایند، پس از مدتى عادت مى‌کنند و ملکه شجاعت در آنها پیدا مى‌شود.
🔹راه دیگر براى تحصیل این صفت مهم اخلاقى، #مطالعه حالات علما و پیشوایان بزرگ مخصوصاً رسول اکرم و ائمه معصومین (علیهم السلام)است که آنها چقدر در برابر افراد جسور، حلیم و بردبار بوده‌اند.
🔸 در حدیثى که از پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) در کتب شیعه و اهل‌سنت نقل شده مى‌خوانیم که روزى مرد عربى خدمت پیامبر (صلى الله علیه وآله) آمد و (بدون مقدمه) عباى پیغمبر (صلى الله علیه وآله) را گرفت و به گردن پیامبر (صلى الله علیه وآله) انداخت و به شدت کشید به گونه‌اى که اثر آن روى گردن مبارک حضرت آشکار شد. سپس گفت: اى محمد! از آن مال خدا که نزد توست چیزى به من بده. پیامبر (صلى الله علیه وآله) نگاهى به او کرد و خندید (اشاره به این که اگر مالى مى‌خواهى راه آن این کار نیست) سپس دستور داد چیزى به او بخشیدند (و از خود هیچ عکس‌العمل خشنى در برابر او ظاهر نساخت) و این نشانه #حلم فوق‌العاده آن حضرت است.
🔹مرحوم مفید در کتاب مجالس خود از جابر نقل مى‌کند که امیرمؤمنان (علیه‌السلام) شنید مردى «قنبر» را دشنام مى‌دهد و «قنبر» مى‌خواهد به او پاسخ دهد. امام (علیه‌السلام)او را صدا زد فرمود: «قنبر آرام باش. دشنام‌دهنده را رها کن که سبب خشنودى خدا و خشم شیطان مى‌شود و این مجازاتى است براى دشمن تو». سپس افزود: «به خدایى که دانه را در زمین مى‌شکافد و انسان را مى‌آفریند سوگند هرگز انسان با ایمانى پروردگارش را به چیزى مانند حلم و بردبارى خشنود نکرده است و شیطان را به مانند سکوت (در این گونه موارد) خشمگین نساخته و احمق را همانند خاموشى در برابرش مجازات ننموده است».
💠 این سخن را با کلامى از شریف رضى در کتاب خصائص الائمة پایان مى‌دهیم. او در آن کتاب کلام حکیمانه فوق را با اضافه‌اى روشن‌گر آورده و چنین نقل کرده است: «برترین لباس، لباس #حلم است و اگر حلیم نیستى خود را #مشابه حلیمان کن...».
✅شرح و تفسیر حکمت ۲۱۱ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻
#قسمت_اول
✨در این مجموعه اندرزهاى گرانبها که هر کدام از آن ها گوهر پرارزشى است، به بخش‌هاى مهمى از فضایل اخلاقى اشاره فرموده است؛ همان فضایلى که #دنیا و #آخرت انسان را آباد مى‌کند و جامعه بشرى را از گرفتار شدن در امواج بلا حفظ مى‌نماید.
🔸این مجموعه در سیزده جمله بیان شده است:
1️⃣نخست مى‌فرماید: «بخشش حافظ آبروهاست»
🔺روشن است که بسیارى از مردم به علّت #حسد یا #تنگ‌نظرى، در مقام #عیب‌جویى برمى‌آیند و به بهانه‌هاى مختلف آبروى اشخاص را بر باد مى‌دهند، ولى هنگامى که انسان دستش به #جود و #بخشش باز باشد، عیب‌جویان ساکت مى‌شوند و حاسدان خاموش مى‌گردند.
🔹مرحوم «شوشترى» در شرح نهج‌البلاغه خود در اینجا دو جمله جالب از بعضى از اندیشمندان نقل کرده است:
🔺در یک مورد چنین آورده: «این عار و ننگ براى بخیل کافى است که هرگز هیچ کس او را نمى.ستاید و این مجد و بزرگوارى براى سخاوتمند کافى است که هرگز نام او در مذمتى واقع نمى‌شود».
🔺در موردى دیگر از اندیشمندى نقل مى‌کند که مى‌گفت: «من هیچ درخواست‌کننده‌اى را رد نمى‌کنم؛ یا آدم خوب و نیازمندى است که نیازمندى‌اش را برطرف کرده‌ام و یا انسان لئیم و پستى است که آبرویم را به این وسیله حفظ کرده‌ام».
2️⃣امام در دومین جمله از این کلام حکیمانه مى‌فرماید: «حلم دهان‌بند سفیه است»
🔺در مورد #عکس‌العمل در مقابل سخنان ناموزون سفیهان و ایرادهاى بى‌دلیل آنان و توقعات بی‌جاى آنها در قرآن و احادیث دستور به #حلم داده شده است.
امام (علیه السلام) در اینجا تعبیر زیبایى را به کار برده و آن تعبیر #دهان‌بند است. گاه حیواناتى را که گاز مى‌گیرند یا غذاهایى را که نباید بخورند مى‌خورند دهان‌بند مى‌زنند. بهترین راه مقابله با سفیهان استفاده از دهان‌بند #حلم است و گرنه گفتن یک جمله در برابر آنها گاه سبب مى‌شود ده جمله ناموزون دیگر بگویند و اضافه بر آن، انسان با این گفت‌وگو #هم‌سطح آنها قرار مى‌گیرد و #ارزش خود را از دست مى دهد.
🔹در حدیثى از امام صادق (علیه السلام) مى‌خوانیم که مى‌فرماید: «کسى که با سفیه مقابله کند و پاسخ او را دهد گوئى هیزم بر آتش مى‌نهد». در حدیث دیگرى که از امیرمؤمنان (علیه السلام) در غررالحکم نقل شده است مى‌خوانیم: «حلم حجابى است در برابر آفت‌ها». (و یکى از آفت‌ها #مزاحمت‌هاى_سفیهانه است).
3️⃣در سومین نکته مى‌فرماید: «زکات پیروزى عفو است»
به یقین، هر #موهبتى که از سوى خدا به انسان داده مى‌شود #زکاتى دارد؛ یعنى بهره‌اى از آن باید به دیگران برسد. پیروزى نیز موهبت بزرگى است و بهره‌اى که از آن به دیگران مى‌رسد #عفو از #دشمن_خطاکار است.
✅عفو در جایى مطلوب است که باعث جسور شدن شخص خطاکار نگردد.✅
البته اداى زکات هم نوعى #شکرگزارى است.
4️⃣در چهارمین نکته مى‌فرماید: «دورى و فراموشى کیفر پیمان‌شکنان است»
در برابر کسانى که پیمان خود را با انسان مى‌شکنند دو گونه عکس‌العمل ممکن است نشان داد:
🔸نخست #اقدام_متقابل و پیمان‌شکنى در مقابل پیمان‌شکنى و به بیان دیگر درگیرى و ادامه مبارزه و جنگ است
🔸و راه دیگر این که انسان آنها را از صفحه زندگى خود #حذف کند و براى همیشه به فراموشى بسپارد و این مجازاتى است سنگین‌تر براى این افراد، زیرا نه تنها یک دوست وفادار را از دست داده‌اند، بلکه دیگران هم که از این رخداد باخبر شوند از پیمان‌شکن فاصله مى‌گیرند.
🌸🍃🌸🍃🌸🍃🌸🍃