✅ منظور از اقتصاد اسلامی چیست؟
🔹 استاد شهید آیتالله سید محمدباقر صدر:
وقتى مىگوييم: #اقتصاد_اسلامى #علم نيست، منظورمان اين است كه اسلام، دینی است که به ساماندهى زندگى اقتصادى فرامیخواند، همانگونه كه به ديگر جنبههاى زندگى مىپردازد، نه اینکه علمی اقتصادی، از قبیل علم اقتصاد سياسى، بهشمار بیايد. به ديگر سخن، اقتصاد اسلامى انقلابی براى دگرگون کردن واقعيت فاسد و تبديل آن به واقعيتی سالم است، نه #تفسيرى_عينیتگرایانه از واقعيت.
مثلاً وقتى كه اقتصاد اسلامى اصل #مالكيت_چندگانه را وضع مىكند، مدعى آن نيست كه دارد واقعيت تاريخى مرحله معينى از زندگى انسان را تفسير مىکند يا نتيجه قوانين طبيعى تاريخ را بيان میدارد... بنابراين #وظيفه_مكتبى اقتصاد اسلامى عبارت است از: كشف شکل كامل زندگى اقتصادى بر طبق شریعت اسلام و بررسی انديشهها و مفاهيم عامى كه در پس اين چهره رخ مىنماید، مانند نظريه جدايى #شكل_توزيع از #چگونگى_توليد و نظريات ديگرى از اين دست.
پس از آن، نوبت به #وظيفه_علمى اقتصاد اسلامى مىرسد تا روند و قوانين زندگى واقعى را در درون جامعهاى كه #مکتب_اسلام بهطور كامل در آن پياده شده، کشف کند. بنابراين، پژوهشگر علمى، #اقتصاد_مکتبى_اسلام را بهعنوان قاعده ثابت جامعهاى در نظر مىگيرد كه مىكوشد قوانين آن را بشناسد و رويدادهايش را به يكديگر مربوط سازد. اقتصاد اسلامى از اين نظر، شبيه #اقتصاد_سياسى براى دانشمندان اقتصاد سرمايهدارى است؛ چراكه آنان سرفصلهای مكتبى خود را وضع کرده و سپس به تفسير واقعيت موجود در درون آن چارچوب پرداختند و طبيعت قوانين حاكم بر جامعهاى را كه #مکتب_سرمايهدارى در آن پياده شده، مورد مطالعه قرار دادند، و از این مطالعات آنان، #علم_اقتصاد_سياسى بهوجود آمد.
به اين ترتيب، اين امكان وجود دارد كه علمى براى اقتصاد اسلامى شكل بگيرد؛ البته پس از آنکه #پژوهش_مكتبى_فراگيری به بررسى واقعيت موجود در اين چارچوب بپردازد. حال سؤال اين است: چه موقع و چگونه مىتوان علم اقتصاد اسلامى را بنا گذاشت؟ همانگونه كه باورمندان به سرمايهدارى، علم اقتصاد سياسى را بنا نهادند یا به ديگر سخن، علمى را بنیان گذاشتند كه رويدادهاى جامعه سرمايهدارى را تفسير مىكند.
پاسخ اين است كه #تفسير_علمى رويدادهاى زندگى اقتصادى بر يكى از اين دو پايه استوار است:
یک. گردآورى رويدادهاى اقتصادى از تجربه واقعى زندگی و تنظيم علمى آنها بهگونهاى كه شرایط خاص و قوانين حاكم بر آن رويدادها را در عرصه همان زندگى اقتصادى كشف نمايد.
دو. آغاز پژوهش علمى از مسلمات معینی که به عنوان #فرضيه در نظر گرفته مىشوند و در پرتو آنها، رویکردهای اقتصادى و روند رويدادها نتيجهگيرى مىشود.
🔸 اقتصاد ما، ج ۱، ص ۳۸۰
🔹 کانال پژوهشگاه تخصصی شهید صدر:
🆔 @shahidsadr