سوگندنامۀ قاآنی
این چند بیت از انتهای قصیده ای از شاعر قرن سیزدهم «قاآنی» برای بسیاری از مواقع و مجالس، مناسب است:
یارب به پادشاه رُسُل ماه هاشمی
یارب به رهنمای سبل شاه لافتی
یارب به زهد سلمان آن پیر پارسی
یارب به صدق بوذر آن میر پارسا
یارب به اشک دیدهٔ گریان فاطمه
یارب بسوز سینهٔ بریان مجتبی
یارب به اشک چشم اسیران ماریه
یارب به خون حلق شهیدان کربلا
یارب به آفتاب امامت علی که هست
مفتاح آفرینش و مصباح اهتدا
یارب به نور بینش باقر که پرتویست
از علم او ظهور کرامات اولیا
یارب به فر مذهب جعفر که جلوهایست
از صدق او شهود مقامات اوصیا
یارب به جاه موسی کاظمکه بوقبیس
با علم او به پویه سبق برده از صبا
یارب به پادشاه خراسان کش آسمان
هر دم کند سجود که روحی لک الفدا
یارب به جود عام محمد که کردهاند
تعویذ جان ز حرز جواد وی انبیا
یارب به مهر برج نقاوت نقی که یافت
هجده هزار عالم ازو نُزهت و نوا
یارب به نور دعوت حُسن حَسن که هست
هستی او حقیقت جام جهاننما
یارب به نور حجت قائم که تا قیام
قائم به اوست قائمهٔ عرش کبریا
فضلی که از شداید برزخ شوم خلاص
رحمی که از مهالک دوزخ شوم رها
برهانم از وساوس این نفس دونپرست
دریابم از کشاکش این طبع خودستا
چندم به کارگاه طلب نفس در تعب
چندم به بارگاه فنا روح در عنا
مگذار بیژنم را در قعر تیره چه
مپسند بهمنم را در کام اژدها
ادعوکَ راجیاً و اُنادیکَ فاستجب
یا مَن یُجیبُ دعوةَ داعٍ اذا دَعا
فاستغفری لذنبک با نفس و اهتدی
بالله ان ربک یهدی لمن یشا
✍️قاآنی(قرن13هجری قمری)
مقام معظم رهبری:
یک توصیۀ من به شعرای عزیزمان، بخصوص جوانها، مطالعۀ آثار شعری و برجستگیهایی است که در شعرها وجود دارد.
۱۴۰۳/۰۱/۰۶
بیانات در دیدار شاعران
سوگندنامه یا قسم نامه از قرن ششم هجری قمری که برای بعضی مواقع، مخصوصاً پایان مجالس و پس از سفره خوانده می شود، سپس دعاهای معمول را می خوانند. تفاوت این سوگندنامه از قرن ششم با شعر فوق(سوگند نامۀ قاآنی) در ذکر یک یک ائمه (علیهم السلام) است:
قسم به خالقِ خَلقی که خلق کرد مهیا
قسم به رازقِ رِزقی، که رزق کرد مُقَسّم
به عرش پاک و بدو بر فرشتگان مُقرّب
به فرش خاک و به مهر پیمبران مُقدّم
به مهد مولد زهرا، به حق مبعث احمد
به طُهر عصمت حوا، به مهر صَفوت آدم
به نیکنامی موسی، به حق گزینی هارون
به پاکزادی عیسی، به پارسائی مریم
به ذات خالق بیچون، به جان سید مرسل
به قدر مسجداقصی، به جاه کعبۀ اعظم
به عارفان محقِق، به زاهدان موحِد
به انبیای مطهَر، به اولیای مکرَم
به پنج فرض مُقرَر به چار رکن مخیَر
بهشت قصر معمَر، به هفت نور مقوِم
به نور روضۀ سید، به خاک مشهد حیدر
به سنگ خانۀ کعبه، به آب چشمۀ زمزم
به فیض منبر و مسجد، به فرض مروه و مشعر
به قرب عمره و قربان، به فضل موقف و مُحرِم
بدان خدای که هست او، بداد عالم و حاکم
بدان رسول که هست او، ز خلق اعدل و احکَم
به آب چشم اسیران اهل بیت پیمبر
به خون پاک شهیدان، عُشر ماه محرَم
✍️فلکی شروانی(قرن6)
بخشی از یک قصیده
مرثیه آتش زدن خانۀ امام صادق(علیه السلام)
منصور به حاكم خود در مكه و مدينه به نام «حسن بن زيد» پيام داد كه خانه امام صادق(عليه السلام) را بسوزان»
حاكم، اين دستور را اجرا كرد، و به خانه امام صادق(عليه السلام) آتش افكند به طورى كه شعله هاى آن به در خانه و راهرو آن رسيد.
امام صادق(عليه السلام) بيرون آمد و به درون آتش رفت و در حالى كه در ميان آتش قدم مى زد، مى فرمود:
انا بن اعراق الثرى انا بن ابراهيم خليل الله:
«من پسر ريشه هاى زمين هستم، من پسر ابراهيم خليل(عليه السلام) مى باشم.»(1)
يعنى همان گونه كه ابراهيم خليل الله(عليه السلام) جدم(2) در آتش نمرودى نسوخت، من هم به اذن خدا نمى سوزم و همان گونه كه لقب جدم اسماعيل (اعراق الثرى) است يعنى فرزندان او مانند رگ و ريشه درخت در اطراف زمين پراكنده اند، ونابود نمى شوند، ما هم نابود نمى شويم.
يكى از شيعيان مى گويد: يك روز بعد از آتش زدن خانه امام صادق(عليه السلام) در مدينه به محضرش رفتم، ديدم بسيار غمگين است، و اشك از ديدگانش بر صورتش مى ريخت، عرض كردم: «چرا ناراحت و گريان هستى؟»
فرمود: «وقتى كه روز قبل آتش در دالان خانه ام زبانه كشيد، با اينكه من در خانه بودم، ديدم بانوان خانه ، شيون زنان براى حفظ جان خود از آتش، از اين سو به آن سو مى دوند، به ياد ترس و هراس اهل بيت جدم امام حسين (عليه السلام) افتادم كه در روز عاشورا، دشمن به خيمه هاى آنها هجوم كرد، در حالى كه منادى دشمن فرياد مى زد، خانه ظالمان را بسوزانيد.»(1)
يعنى ياد اين خاطره جانسوز مرا غمگين و ناراحت نموده است، نگران خودم نيست، نگران آن همه ستمهاى هستم كه يزيديان به اهل بيت مظلوم حسين(عليه السلام) وارد ساختند.
--------------------------------------------------------------------------
1-اصول كافى، ج 1، ص 473.
2-ابراهيم(عليه السلام) جد سى ام پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) بوده است.
منبع:سایت آیت الله شاهرودی http://www.shahroudi.net
http://www.shahroudi.net/client/farsi/monasebatha/emamsadeg.php
کتاب چهارده اختر تابناک(کتابخانه الکترونیکی)
نوحۀ بسیار عالی شهادت امام صادق(علیه السلام)
به سائلیِ کویت،کِی گردد این دل لایق
تو حُجّتُ الّلهی و،مُصحفِ حَیّ و ناطق
مولا امامِ صادق...
ای بَحر لطف و رحمت،خورشیدِ روزِ محشر
ای یوسف زهرا و سُلالهٔ پیغمبر
مولا امامِ صادق...
عِلم تو تا روز حشر،بَقا به مکتب داده
ای دلِ مشتاقانت،به عشق تو دلداده
مولا امامِ صادق...
هر که مُحِبَّت باشد،ای نورِ چَشم زهرا
باید رَوَد در راهِ،صِدق و خُلوص و تقویٰ
مولا امامِ صادق...
هر که مُحِبَّت باشد،ای جلوهٔ ذوالجلال
باید کند مُراعات،رَسمِ حرام و حلال
مولا امامِ صادق...
هر که مُحِبَّت باشد،شَوَد به عالَم خوشبخت
رِزقش شود طاعات و،نمازِ اوّلِ وقت
مولا امامِ صادق...
کلام تو نور است و،کارِ تو لطف و احسان
اهمّیتْ بر نماز،پیامِ تو بر یاران
مولا امامِ صادق...
سوزد دلم از داغت،ای نورِ قدر و کوثر
به زَهرِ ظلم و کینه،شدی تو پاره جگر
مولا امامِ صادق...
هدایتِ این امّت،داغِ دلِ زارت شد
شدی شهیدِ دین و، زهرا عزادارت شد
مولا امامِ صادق...
کَفَن به جِسمت کردند،ای نورِ حیّ اعلا
گریان بُوَد چشمانم،زِ داغ کرببلا
حسین اباعبدالله...
غریب کرببلا که بر خدا دل داده
بی کفن و غرقِ خون،به قتلگَه افتاده
حسین اباعبدالله...
شاعر:امیرعباسی
غزل مرثيه شهادت امام صادق(ع)
گفتم خلیل زاده ام آتش عقب کشید
دستى به روى شانه من با ادب کشید
لعنت بر آنکه آتش از او با حیاتر است
از پشت سر لباس مرا با غضب کشید
با آنکه در مقابل خانه مرا زدند
همسایه اى ندید و کتک ها به شب کشید
اینجا میان روز زمین خورد مادرم
رویش عباى خویش امیر عرب کشید
شهر مدینه شهر زمین خورده ها شده
سجاده را ز پاى من آن بى نسب کشید
در کربلا زمانه ي غارت، غلام شمر
در خیمه ها رداى تنى غرق تب کشید
شبهاى جمعه مادر ما داد میزند
گیسو گرفت قاتل و سر را عقب کشید
بازار کوفه گریه کنان عمه جان ما
از دست بچه ها همه نان و رطب کشید
صحبت ز شام و هلهله ها مى کُشد مرا
آن لحظه اى که کار به بزم طرب کشید
می خواست داد عمه ما را در آورد
آتش به قلب سوخته آن بى ادب کشید
اول شراب خورد و به سر یک نگاه کرد
با خنده چوب دستى خود روى لب کشید
یک سرخ مو بلند شد از ما کنیز خواست
ترسید دخترى و خودش را عقب کشید
قاسم نعمتی
مدح امیرالمؤمنین(علیه السلام) با گریز به سیدالشهدا(علیه السلام)
زهی شرف که درون حرم به امر خدا
به جای دست خدا بر نهاد پا حیدر
همان علی که نبی بارها به شأنش گفت
منم مدینۀ علم و علی مراست چو در
همان علی که نبی راست بن عم و داماد
همان علی که خدا راست مُظهَرِ مَظهَر
همان علی که به جز ذات پاک ختم رسل
طفیل هستی اویند ماسوا یکسر
همان علی که بود زامر حق به روز جزا
جحیم و جنت در لطف و قهر او مضمر
همان علی که به امر شریف بارخدای
به عهد مهد ز دَم تا به دُم درید اژدر
همان علی که به روز دغا به راه خدا
نمود در بر شمشیر و تیر سینه سپر
گریز👇👇
روا نبود که شمر لعین به کرب و بلا
نهد به حنجر پاک حسین او خنجر
روا نبود که در آفتاب گرم حسین
لب از عطش شودش خشک و دیده از خون تر
به خاک خفته چسان دید قامت قاسم
به خون طپیده چرا دید پیکر اکبر
جهان به آب شود غرقه تشنه چون جان داد
شهی که آب روان ارث بودش از مادر
الا چه بود سبب از چه رو چرا به چه جرم
چه بود جرم و خطا ، کین جفا شدش کیفر
به فرقهای که از ایشان چنین خطا سر زد
مدام لعن خدا باد تا صف محشر
✍️میرزا یحیی مدرس اصفهانی
(بخشی از یک قصیده)