📚 شیعیان در جهان عرب مدرن
✍ اسحاق نکاست
🔰 کتاب شیعیان در جهان عرب مدرن به مطالعه و بررسی موضوعات و مسائل مربوط به شیعیان چهار کشور عربستان سعودی، بحرین، عراق و لبنان پرداخته و نقش شیعه بر توسعه سیاسی این کشورها و نتایج احیای مکتب تشیع در جهان عرب را مطالعه کرده است.
🔅 در پیشگفتار، مطالبی درباره تجاوز آمریکا به عراق و تصویری از دولت پیشنهادی شیعه در دوره پسابعث ارائه شده است. در این بخش همچنین اطلاعاتی درباره پیشینه اسلام شیعی و نیز چهار دولت عربی عربستان سعودی، بحرین، عراق و لبنان آمده است.
🔅 فصل اول تصویری از تغییرات شیعه در دوره پیش از قرن بیستم که بر جایگاه شیعه در دولت مدرن مؤثر بوده ارائه کرده است. این فصل همچنین به بررسی روابط شیعه و حکومتهای عربستان سعودی، بحرین، عراق و لبنان پرداخته و نشان داده است که شیعه و نخبگان حاکم گذشته را برای انکار یا مشروعیتبخشی به نظم موجود اجتماعی و سیاسی به کار گرفتهاند.
🔅 فصلهای دوم، سوم و چهارم به تبیین تجربه سیاسی خاص شیعه در عربستان سعودی، بحرین، لبنان و عراق (پیش از تجاوز آمریکا) و بحران در روابط شیعه و حکومت در این کشورها پرداخته است.
🔅 فصل پنجم نیز بر تلاشهای شیعه در جهت یافتن مجالی سیاسی درپی جنگ خلیج فارس (۱۹۹۱) و تجاوز آمریکا به عراق متمرکز است.
🔅 در بخش نتیجه گیری، احتمالات و خطرات برآمده از قدرت گرفتن شیعه در عراق و نیز موضع آمریکا مبنیبر بهارمغان آوردن دموکراسی برای خاورمیانه بررسی شده است.
♨️ با مطالعه این کتاب همچنین اطلاعاتی در این زمینهها بهدست خواهید آورید:
● شیعه در جهان عرب چگونه به پیامدهای ناشی از فروپاشی امپراتوری عثمانی و پیدایش دولت ـ ملتها واکنش نشان داده است.
● آشنایی با جوامع سیاسی شیعه (جوامعی که اعضای آن باید هویت جدیدی اتخاذ و روابط خود را با دولتهای نوظهور بازتعریف نمایند)
● معرفی نخبگان حاکم غیرشیعه که مورد حمایت غرب و مخالف حاکمیت شیعه در دولت مدرناند
● آشنایی با دگرگونیهای اجتماعی - سیاسی تجربهشده توسط اعراب شیعه در دوره پیش از ظهور دولت ـ ملتها در خاورمیانه تا انتخابات ژانویه ۲۰۰۵ عراق
● بررسی جریان مکتب شیعه بهعنوان یک قدرت سیاسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران
● معرفی تغییرات اساسی در رویکرد شیعه به غرب (بهویژه تغییر رویکرد از منازعه به مصالحه از دهه ۱۹۹۰) بهعنوان یک پیشرفت، در تضاد آشکار با وضع گروههای نظامی سُنی در حال رشد در خاورمیانه
● آشنایی با احساسات قومگرایانه و ملیگرایانه شیعه در جهان عرب و تأکید بر چالشهای جدی این احساسات با سیاستهای آمریکا برای تحمیل نظم جدید منطقهای
#مطالعات_منطقهای
#کتاب_و_مقاله
👈 مؤسسه اطلس شیعه
خانه مبلغین بینالملل تقدیم میکند:
🎓 دوره آموزشی تشیع در آمریکای شمالی
🧑🏫 مدرس: پیمان اسحاقی
♨️ در دهههای اخیر، مهاجرت شیعیان از کشورهای مختلف جهان به آمریکای شمالی، در کنار گرویدن برخی بومیان به اسلام شیعی، سبب شکلگیری جامعهای بزرگ و پویا از شهروندان شیعی با تبارهای گوناگون شده است. این جامعه در بخشهای مختلف دو کشور کانادا و آمریکا زندگی میکنند و بهنظر میرسد که جمعیتش در دهههای آتی افزایش خواهد یافت.
♨️ در این دوره آموزشی قصد داریم نگاهی اجمالی به پیشینه و شرایط امروز این جامعه بیندازیم و با بازخوانی تاریخ فرهنگی شیعیان این دو کشور و قرار دادن شرایط آنان درون چهارچوبهای بزرگتر دولتهایشان، آگاهیهایی را درخصوص ابعاد مختلف زندگیشان ارائه دهیم.
🌐 لینک ثبتنام دوره
⏳ مهلت ثبتنام: ۱۴ فروردین ۱۴۰۳
#دورههای_ما
👈 مؤسسه اطلس شیعه
May 11
✝ همگامی میسیونری با استعمار غرب (فرانسه و روسیه)
♨️ فرانسه و روسیه ازجمله کشورهاییاند که در طول تاریخ از آیین مسیحیت همچون ابزاری برای گسترش نفوذ استعماری خود در اقصی نقاط جهان بهره جستهاند.
💢 از نیمۀ دوم قرن ۱۶، پس از انعقاد پیمانی تحت عنوان «کاپیتولاسیون ۱۸ اکتبر ۱۵۶۹» نفوذ فرانسه در عثمانی بهشکل رسمی پایهریزی شد. فرانسه به بهانۀ حمایت از مسیحیان کاتولیک ساکن عثمانی و با هدف نیل به منافع و اهداف استعماری خود، آشکارا در امور داخلی عثمانی دخالت میکرد.
💢 حائری در کتاب نخستین رویاروییهای اندیشهگران ایران با دو رویۀ تمدن بورژوازی غرب بر این نکته تأکید میکند که تمایل فرانسه به بهرهگیری از مسیحیت بهعنوان ابزار پیشبرد برنامههای استعماری در عثمانی و دیگر نقاط جهان، چنان زائدالوصف بود که حتی بر آرمانها و شعارهای انقلاب بزرگ فرانسه غالب آمد. تا جایی که مسیحیت حتی پس از پیروزی انقلاب فرانسه همچنان ابزار پیشبرد برنامههای استعماری فرانسه باقی ماند.
💢 پس از اشغال بیزانس (مهمترین مرکز مسیحیت شرقی) توسط دولت عثمانی، روسها «مسکو» را «روم سوم» و مرکز مسیحیت دانستند. روسیه به بهانۀ دفاع از مسیحیان ارتدوکس کوشید بر آبهای گرم دریای مدیترانه دست یابد و از این رو، فتح استانبول را وجهه نظر خود قرار داد. پس از پیروزی در سلسلهجنگهایی مذهبی-سیاسی (مانند جنگ کریمه در سال ۱۷۷۴)، روسیه توانست حق حمایت از مسیحیان ارتدوکس عثمانی را بهدست آورد و بدین ترتیب، در امور داخلی عثمانی مداخله و خواستههای استعماری خود را دنبال کند.
💢 در همان سالها روسیه در جهت اهداف استعماری خود، دین و فرهنگ ایرانیان را از طریق ترویج بیبندوباری مورد هجمه قرار داد؛ مسألهای که رهبران و بزرگان مذهبی (مرحوم کاشف الغطاء، میرزای بزرگ، میرزامحمدحسین اصفهانی و...) در مکتوبات مختلف خود به آن اشاره نمودهاند. عبدالهادی حائری در نقل قولی از قائممقامی در این باره مینویسد:
«امپراطوری روسیه هر سو شهری نغز سوخته دارد و هر جانب جانی پاک افروخته... مرد و زن در کوی و برزن مانند دواب بی ستر و حجاب معاشر و مخلوطند؛ اناث و ذکور در عرض سنین و شهور، هر شام و سحر چون لحظه و نظر با یکدیگر آمیختهاند و گاه و بیگاه در بزم شراب بیشرم و حجاب خورند و ریزند و در رقص و سماع نشینند و خیزند. بسیار از مسلمانان را که در مجاورت ایشان، برخی به حکم احتیاج، بعضی به حسن امتزاج چندان مخلوط شوند و چنان مربوط گردند که در مجالس لعب و قمار و مجامع لهو خمار مرد و زن از بوس و کنار اجتناب نداند، بلکه از خلاف این احتراز نمایند که موجب اختلاف نشود».
📌 در فرستۀ پیشین به این نکته اشاره شد که اعزام هیئتهای مسیحی از سوی دولتهای اروپایی به ایران، از عهد شاه عباس اول آغاز شد و در روزگار شاهان پس از او ادامه یافت. علاقهمندان به درک بهتر شرایط سیاسی-اجتماعی و کیفیت فعالیت میسیونرهای مسیحی در آن دوران میتوانند به دو کتاب ایرانیان ارمنی (تألیف اسماعیل رائین) و مبلغان مسیحی در ایران در عصر صفویه (تألیف ویدا همراز) مراجعه نمایند.
📌 در فرستۀ آتی به همگامی میسیونری مسیحی با استعمار انگلیس خواهم پرداخت و در ادامه، نمونههایی از واکنش اندیشهگران ایرانی به استعمار غرب را تقدیم نگاه مخاطبان خواهیم نمود.
✍ مهدی صادقی شهمیرزادی
📆 ۲۰ اسفندماه ۱۴۰۲
👈 مؤسسه اطلس شیعه
🇸🇱 شیخ احمد تیجان؛ سفیر اسلام در سیرالئون
شیخ احمد تیجان سیلا (مبلّغ اهل کشور سیرالئون که زندگی خود را صرف تبلیغ و تدریس معارف اسلام و اهلبیت کرد) تحصیلات مقدماتی خود را در سیرالئون گذراند. وی در سال ۱۹۷۴ به ایران (قم) مهاجرت کرد و در مؤسسه دارالتبلیغ اسلامی به تحصیل پرداخت.
🔰 فعالیتهای تبلیغی
• شیخ تیجان به زبانهای انگلیسی، عربی، فارسی و برخی زبانهای بومی (مانند کریول و فولا) مسلط بود. وی با بهرهگیری از مهارت زبانی خود و نیز ارتباطات وسیعی که در کشورهای غرب آفریقا داشت، به ترویج معارف اسلامی و شیعی میپرداخت.
• شیخ تیجان امام جماعت مسجد مرکزی فریتاون (پایتخت سیرالئون) بود. وی همچنین مدیریت یک شبکه رادیویی (FREE RADIO با حدود ده ساعت برنامههای فرهنگی در روز) و نیز یک روزنامه (که در سال ۱۹۹۹ بسته شد) را در سیرالئون برعهده داشت.
• سخنرانیها، مصاحبهها و مقالات شیخ بیشتر پیرامون موضوعاتی چون عدالت، حقوق بشر، حقوق زنان، حقوق کودکان، حقوق سیاسی و حکومت شایسته بود.
• شیخ تیجان عالمی تقریبی و منادی وحدت اسلامی بود. وی هرگز دیگران را به پذیرفتن اسلام و تشیع وانمیداشت و برای دیگر ادیان مزاحمتی ایجاد نمیکرد. به باور شیخ، سُنی واقعی برادر شیعه واقعی است. وی میگفت سُنی و شیعه باید با هم متحد باشند، زیرا دشمن آنان واحد است.
🔰 باورها و موضعگیریها
• احمد تیجان بر این باور بود که در برابر ظلم و بیعدالتی (نسبت به هرکس) باید اعتراض کرد و واکنش نشان داد. وی تشیع و شیعیان را نهتنها در آفریقا بلکه در سراسر جهان مظلوم میدانست و برخوردهای حکومت نیجریه با شیخ ابراهیم زکزاکی را شدیداً محکوم میکرد. شیخ همواره از مسلمانان و سازمانهای فعال در زمینه حقوق بشر میخواست که برای آزادی شیخ زکزاکی اقدام کنند.
• شیخ تیجان میگفت ما با حق و حقیقتیم! مظلومیت اهلبیت و بهویژه امام حسین (علیهم السلام) ما را بر این داشته است که برای رضای پروردگار از مظلوم دفاع کنیم و ظلم و بیعدالتی را هرگز نپذیریم. لذا ما حق را بر زبان میآوریم ولو تلخ باشد. حق بالاتر و فراتر از همهچیز است!
🔰 ارتباط با دیگر ادیان
مرحوم تیجان افزونبر مسلمانان، در میان مسیحیان نیز نفوذ داشت. وی در جنگ داخلی سیرالئون که نزدیک به یازده سال (از ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۱م) به درازا انجامید، از پرچمداران صلح بود و نقش برجستهای در برقراری صلح ایفا کرد. جالب اینکه شیخ تیجان را به جهت دفاع از دموکراسی، شیخ دموکراتیک خواندهاند.
🔰 سمتها و مسئولیتها
• شیخ الشیوخ سیرالئون
• سفیر و رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سیرالئون (پس از انقلاب)
• رئیس شورای بینادیانی سیرالئون (که مسیحیان و مسلمانان در آن فعالیت دارند)
• مشاور فدراسیون سازمانهای اسلامی سیرالئون (نصب از جانب معاون رئیس جمهور سیرالئون)
• رئیس مؤسسه بینالمللی مطالعات اسلامی در فریتاون (از ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۳)
• مشاور شورای اتحاد روحانیون سیرالئون (از ۱۹۹۳ تا اواخر عمر)
• رئیس جمعیت اتحاد ادیان و فرق شیعه
• رئیس شورای علمای شیعه در سیرالئون
• رئیس افتخاری بنیاد توسعه امام علی و سازمانهای زنان وابسته به آن در منطقه کویا (در نزدیکی فریتاون)
• معاون کالج اسلامی
• سرپرست مدرسه علمیه شیعیان
• عضو ارشد شورای متحد مسلمان سیرالئون
• عضو کنگره مسلمانان
• عضو کمیته حج
• عضو اجرایی شواری عالی اسلامی
• عضو اخوان المسلمین سیرالئون
• عضو مجمع جهانی اهلبیت (نماینده رسمی این مجمع در سیرالئون از سال ۲۰۱۹)
• عضو مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
🔆 شیخ احمد در سال ۲۰۰۰ از سوی سازمان ملل متحد بهعنوان سفیر صلح این سازمان برگزیده شد.
🔰 رحلت
شیخ احمد تیجان سیلا پس از عمری مجاهدت در راه ترویج و نشر معارف اسلام و اهلبیت، سرانجام در روز پنجشنبه ۲۴ ژوئن ۲۰۲۱ دار فانی را وداع گفت.
#شخصیتهای_بینالملل
👈 مؤسسه اطلس شیعه
🕋آیین برائت از مشرکین،فرصت بزرگ تبلیغی در بستر حج( ١)
▪️ «آئین برائت که به معنی بیزاری از همهی بیرحمیها و ستمها و زشتیها و فسادهای طواغیت هر زمان و ایستادگی در برابر زورگویی و باجگیری مستکبران دورانها است، یکی از برکات بزرگ حج و فرصتی برای ملّتهای مظلوم مسلمان است.»
( پیام رهبر معظم انقلاب به حج/ سال ۹۸)
📻بی تردید موج جدید استکبار ستیزی و ضد صهیونیستی که این روزها در سراسر دنیا از شرق تا دانشگاه های ايالات متحده آمریکا ایجاد شده است،نتیجه جریان مقاومت و ضد استکباری است که انقلاب اسلامی در آن نقشه کلیدی ایفا نمود و امروز نتیجه این مجاهدتها در عرصه های بین المللی شکوفا شده است.
به مناسبت ایام حج و مراسم برائت از مشرکین که یکی از ایده های استکبار ستیزانه و فرصت بی نظیر تبلیغی در بستر حج بشمار می آید، در این فرسته پیرامون این رویداد، سابقه تاریخی و ابعاد امروزین آن سخن خواهیم گفت.
ریشه های قرآنی و روایی برائت از مشرکان
📜آیات سوره برائت در پایان سال نهم ، نازل و پیامبر (ص) از سوی خداوند مأمور شد در ذیالحجه همان سال هنگام اجتماع مشرکان در مکه، آیات را به آنان ابلاغ کند[۱]. پیامبر به همین مناسبت ابتدا ابوبکر را به سوی مردم مکه فرستاد، اما پس از آن، ایشان امام علی (ع) را فراخواندند و از ایشان خواستند به سوی ابوبکر رفته و نوشته را از او بگیرد و خود به سوی مردم مکه بروند. امام علی (ع) نیز در جُحفه به ابوبکر رسیدند و نوشته را از او گرفتند. وقتی ابوبکر نزد رسول (ص) بازگشت، حضرت به او گفتند، علت این کار پیام جبرئیل بود که از من خواست: [پیام] از جانب تو را جز خودت یا مردی از [خاندان] تو نمیرساند[۲].
امیرالمؤمنین (ع)، در روز حج اکبر (قربان یا عرفه بنا بر اختلاف روایات)، با صدای بلند آیات سوره برائت را خواندند و اینگونه از مشرکین و منافقین برائت جستند.
ن. ک.
[۱]. دانشنامه امام علی،ج ۸، ص ۲۰۹؛ ابنکثیر، البدایه و النهایه، ۱۳۹۸، ج ۵، ص ۳۶ ـ ۳۷.
[۲]. ابن حنبل، مسند، ج ۲، ص ۴۲۷؛ ابن حنبل، فضائل الصحابه، ج ۲، ص ۷۰۳، ابنسعد، الطبقات الکبری، ج ۱، ص ۱۶۸؛ مفید، الامالی،ص ۵۶.
🇮🇷انقلاب اسلامی و آیین برائت از مشرکان
توجه به مسئله برائت و احیای این فریضه الهی در قالب مراسمی در ایام حج، از ابتکارات امام خمینی (ره) به حساب می آید.
ایشان در این باره فرمودند: «اعلان برائت از مشرکان از ارکان توحیدی و واجبات سیاسی حج است». ایشان معتقد بودند که اعلان برائت مسئله کهنه شدنی نیست، چراکه در طول تاریخ همیشه مشرکین بودهاند و خط آنها تا پیکار پیروزی بخش ظهور ادامه خواهد یافت، ما در شرایطی قرار داریم که مشرکین از هر جهت به ما فشار میآورند و وضعیت مشابهی با جامعه مدنی رسولالله (ص) پیدا کردهایم و... (صحیفه امام، ج 20، صص. 311 - 347).
امام خمینی (ره) در جای دیگر میفرمایند: «مسلّم حجِ بی روح و بی تحرک و قیام، حج بی برائت، حج بی وحدت و حجی که از آن هدم کفر و شرک بر نیاید، حج نیست. خلاصه، همهٔ مسلمانان باید در تجدید حیات حج و قرآن کریم و بازگرداندن این دو به صحنههای زندگیشان کوشش کنند؛ و محققان متعهد اسلام با ارائهٔ تفسیرهای صحیح و واقعی از فلسفهٔ حج همهٔ بافتهها و تافتههای خرافاتی علمای درباری را به دریا بریزند (صحیفه امام، ج 21، ص.78)».
🇸🇦در عین حال سعودیها بارها در اجرای مراسم برائت از مشرکین اختلال ایجاد کرده بودند و حتی در سال ۱۳۶۶، این مراسم را به خاک و خون کشیدند و تلاش کردند تا نظرات همپیمانان و حامیان خود را اجرا کنند. هر چند یکی از علل این حادثه اقدامات نسنجیده و خودسرانه نیروهای ایرانی از جمله باند مهدی هاشمی به شمار می آید و در جای خود می یابد تحلیل و بررسی شود.
بعد از تعطیلی چند ساله حج و پس از راهبری امام راحل، در دهه هفتاد رهبری جدید انقلاب نیز در ادامه گفتمان امام خمینی در نامه ای به آقای محمد محمدی ریشهری، سرپرست سابق حجاج ایرانی، خاطرنشان کردند که: «حرکت تلخ و غیرمسئولانه و غیرمنطقی دولت سعودی در جلوگیری از آئین برائت حجاج محترم در مکه مکرمه (زادها الله شرفا) مایه تعجب و تأسف شد ... [و] اینجانب ضمن استنکار شدید این حرکت غیر اسلامی، اعلام میدارم که حق ملت ایران در اقامهٔ مراسم برائت در حج محفوظ است و کسی حق جلوگیری از آن را ندارد» (بیانات رهبری: 7/3/1372)
✍️خاطرات مکتوب مرحوم آیتالله ریشهری در پنج جلد به همت انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است. جلد پنجم این کتاب تحت عنوان «خاطرات دو دهه سرپرستی حج» به مرور خاطرات ایشان در سالهای تصدی پست سرپرستی حج پرداخته است. ایشان مسائل متعددی در این زمینه را بیان کردند که در فرسته بعدی به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
ادامه دارد.......
#افاده_تبلیغی
#اندیشکده_تبلیغ
#حج_تبلیغ
👈مؤسسه اطلس شیعه