پژوهشی در شعر کودک، عنوان کتابی است که #منوچهر_علیپور به زیور طبع آراسته و مقدمه ی آن را #دکتر_قدمعلی_سرامی با نگاهی شاعرانه و کودکمحور و با زبان و بیانی ساده نگاشته است. این کتاب در شش بخش به تحلیل و توصیف مفاهیم زیر پرداخته :
تعاریف
موسیقی و انواع آن در شعر کودک
صور خیال و بنیاد آن در شعر کودک
نقش زبان در ساختار شعر کودک
گذری در قالبهای شعر کودک
و
اشارهای بر مهمترین ویژگیهای شعر کودک.
منوچهر علیپور با بهرهگیری از نظرهای علمی در بارهی شعر و تطبیق آن با شعر کودک به ویژگیها، نقاط ضعف و نقاط قوت شعر کودک اشاره کرده است. نویسنده برای نمونه از آثار شاعرانی چون:محمود کیانوش،عباس یمینیشریف،پروین دولتآبادی، ناصر کشاورز، جعفر ابراهیمی، مصطفی رحماندوست، افسانهی شعباننژاد، بیوک ملکی، اسدلله شعبانی،شکوه قاسمنیا، بابک نیکطلب و رودابهی حمزهای بهره جسته و واضح است این کتاب شعرهای تعداد محدودی از شاعران کودک را از نظر گذرانده است و با توجه به تاریخ نشر کتاب در اواخر دههی ۷۰ نبود شعر بسیاری از شاعران کودکسرا ملموس است.
از نگاه منوچهر علیپور مهمترین ویژگیهای شعر کودک عبارتند از:
آهنگین و موسیقایی بودن
قافیهپردازی
سادگی و روانی
نبود سکتههای وزن
نبود ابهام و پیچیدگی
نزدیک شدن شعر به دنیای کودک
رعایت ایجاز
داستانگونگی
تکرار
کاربرد زبان محاوره
با توجه به موارد یاد شده میتوان مهمترین معایب کتاب را اینگونه معرفی کرد:
۱. نویسنده در طبقهبندی ویژگیهای شعر کودک در بعضی موارد دچار اطناب شده است. بدیهی است عدم سکته وزنی در شعر،تکرار و قافیهپردازی از زیرمجموعههای موسیقی شعر است.
۲. نویسنده به قطع محاورهای بودن اثر را از ویژگی شعر کودک میداند(صفحهی ۲۰۲ از چاپ سوم) اگر چه در ادامه به هر دو نظر محاوره در شعر کودک اشاره کرده است اما در ابتدا با حکمی محتوم محاوره را از ویژگیهای اصلی این نوع شعر میداند.
۳. نویسنده اگرچه به اشتباههای دستوری در شعر در فصلی جدا اشاره دارد، در ویژگیهای شعر کودک به سلامت زبان توجه نکرده.
۴. داستانگونگی شعر کودک از مواردی است که نمیتوان آن را از ویژگیهای قطعی شعر کودک به شمار آورد.
۵. آوردن شاهد مثال از شعر نوجوان که با نام و هویت کتاب همسو نیست.
۶. عدم تشخیص درست قالبهای شعری در کتاب. به عنوان مثال در صفحهی ۷۵ قالب مسمط، نیمایی معرفی شده و پیروی همین اشتباه قافیههای پایانی را میانی دانسته
اگر به مطالعه در حوزهی ادبیات کودک علاقمندید پیشنهاد میکنم این کتاب را در سبد مطالعهی خود قرار دهید.
#معصومه_مرادی