. 6⃣ «وَ لَوْ نَشاءُ لَطَمَسْنا ...» و اگر بخواهیم حتما چنین و چنان می‌کنیم؛ 💢یعنی فعلا نخواسته‌ایم؛ اما هرآینه ممکن است بخواهیم؛ و اگر هم بخواهیم دستمان بسته نیست.💢 💠 نکته تخصصی #فلسفی 📝(اراده خداوند و جهان‌های ممکن) 📝 میراث یونانیِ فلسفه اسلامی هنوز برخی قید و بندها بر خود نهاده، که با برخی معارف دینی ناسازگار به نظر می‌رسد❗️ یکی از آن قید و بندها، نوع درکی است که از «ضرورتِ علّی – معلولی» مطرح می‌کند، که ثمره‌اش قاعده «الشیءُ ‌ما لم‌یجب لم‌یوجد» است؛ که ظاهراً ره را بر اراده خداوند هم می‌بندد: 🚫اگر چیزی به حد وجوب برسد وجودش قطعی است و اگر نرسد تحققش محال است؛ پس هیچ امکانی در عالم در کار نیست؛ پس اینکه «اگر خدا بخواهد» چه جایگاهی دارد؟🚫 ▪️دو پاسخ در آرای فلاسفه مسلمان یافت می‌شود: 🔹یکی، از راه تمسک به مافوق همه چیز بودن خداوند و ارائه تعریف سلبی از «اراده داشتن»؛ یعنی می‌گویند: اینکه خداوند اراده دارد، صرفاً بدین معناست که «مجبور» نیست؛ و چون هیچ چیزی فوق خداوند نیست، پس چیزی نمی‌تواند خداوند را مجبور کند، پس خداوند مختار است و کارها را صرفاً از روی اراده خود انجام می‌دهد، نه به جبر بیرونی؛ 🔹و دوم، از راه تبدیل کردن ضرورت علی – معلولی به یک گزاره این‌همانی (توتولوژی) و اراده را هم ذیل همان قرار دادن؛ یعنی می‌گویند «اراده جزء‌اخیر علت تامه است» و مقصود از «ضرورت علی – معلولی (اینکه با آمدن علت، وجود معلول ضروری می‌شود)، آن است که «اگر همه اموری که برای تحقق معلول شرط است – که یکی از آنها «اراده» است – جمع شود، بالضرورة معلول محقق می‌شود». ▪️اما به نظر می‌رسد هر دو پاسخ، بیشتر، پاک کردن صورت مساله، و فرار از پاسخ باشد، تا حل مساله: 🔸در مورد اول، درست است که هیچ جبر بیرونی بر خداوند وارد نمی‌شود، اما اساساً اراده کردن و اختیار در فضای «واقعی بودنِ امکان» فرض دارد؛ و اگر «امکان»های گوناگون در کار نباشد و فقط بین دو گزینه وجوب و استحاله قرار داشته باشیم، عملا «اراده» بی‌معنا می‌شود؛ 🔸و در مورد دوم، عملا بین تصور «علت وجودی» (که «یک» امر وجودی است) و «شروط پیدایش» (که «مجموعه‌ای از امور» است) خلط شده، و چون در فضای مجموعه‌ای، نسبت هریک از شروط به نتیجه، نسبت امکان است، بدون اینکه تصریح شود، از قاعده «ضرورت علت و معلول» به فضای «اقتضای علت نسبت به معلول» گریخته شده است. ▪️از ثمرات این نگاه، فروکاستن «اراده» به «علم»، و قرار دادن «اراده» در زمره صفات ذاتی است، در حالی که واضح است که «اراده» صفت فعل است؛ و اینکه خداوند باشد و هنوز اراده نکرده باشد کاملا معقول است، در حالی که اینکه خداوند باشد و هنوز علمی نداشته باشد کاملا نامعقول است. ▪️اغلب راه‌حل‌های غربی برای حل مساله «اراده» ‌با نفی اصل علیت همراه است، و نفی اصل علیت لوازم نامعقول فراوان دیگری دارد که آن هم پذیرفتنی نیست. ♦️اما آیا راه‌حلی برای تبیین «اراده» ممکن است که به انکار اصل علیت نیانجامد؟ به نظر می‌رسد اگر تبیین شود که 🔹اولاً «واقعیت و نفس‌الامر، فراتر از «وجود» است» و واقعیات متعددی دارند که واقعا واقعیت دارند، اما مصداق «موجود» قرار نمی‌گیرند؛ مانند خود «امکان» ، «ماهیت» ، «واقعیت اعداد اول» ، «مطابَق گزاره‌های محال (مانند اصل تناقض)، با توجه به واقعی بودن مفاد آنها» ، «نسبت‌های نفس‌الامری که قوامشان به بیش از یک طرف است و لذا عرضِ یک چیز نیستند» (مانند نسبت ظرف و مظروف؛ یا نسبت بزرگی و کوچکی) ، و ... . (در وبلاگ زیر، تا حدودی درباره «اوسع بودن واقعیت از وجود» توضیحاتی داده شده است. 🔹و ثانیا، یکی از این واقعیت‌های غیر«موجود» ، «جهان‌های ممکن»ی است که لایب‌نیتس مطرح کرده است؛ آنگاه مشکل حل می‌شود؛ بدین بیان که: 💢بی‌نهایت جهان ممکن واقعیت دارد (که البته همگی مسبوق به ذات خداوند و از این رو، متعلَقِ علم پیشین خداوند هستند)؛ 💢 و ایجاد (وجود بخشیدن به) هر یک از آنها برای خداوند ممکن است؛ 💢و خداوند از میان این بی‌نهایت جهان ممکن، یکی را اراده می‌کند که بیافریند و «موجود ‌کند»؛ و البته دست او باز است و می‌تواند به جای آن، یکی دیگر را اراده کند؛ اما فعلا آن را اراده نکرده و این را اراده کرده؛ که البته این اراده‌اش هم مبتنی بر حکمت اوست. @Yekaye 👇ادامه مطلب👇

💠تکمله (مربوط به تدبر 6⃣) در این تحلیل، #حکمت صرفاً مستلزم ترجیح ایجاد یک جهان بر جهان دیگر است، نه ضرورت تنها یک جهان (لذا «نظام کنونی عالَم» ، «نظام احسن» است، نه «تنها نظام ممکن»)؛ و البته بین این اراده و فعلی که از او صادر می‌شود رابطه علی – معلولی برقرار است؛ و اگر اراده‌اش به امری تعلق گرفت، آن امر حتما ایجاد می‌شود؛ در واقع، در این تبیین، «اراده» خداوند #جزء_اخیر_علت_تامه نیست، بلکه تمام علت_تامه است که البته این اراده، غیر از علم، و صفت فعل است، نه صفت ذاتی؛ هرچند اراده انسان همواره یکی از شروط لازم برای تحقق شیء است (اصطلاحاً همان جزء اخیر علت تامه)، که این اراده انسان هم بدین جهت واقعا اراده است که خداوند به انسان این «امکان» را داده که در میان جهان‌های ممکن، دست به گزینش بزند. 📝البته تفصیل بیشتر این بحث، مجال دیگری می‌طلبد. @Yekaye

بسم الله الرحمن الرحیم ▪️ ضمن تسلیت ایام شهادت امام نهم جواد الائمه علیه السلام ▪️ در تیرماه سال جاری به دعوت معاونت تهذیب حوزه، برخی کتابهای شهید مطهری را بر اساس تنظیمی که «بنیش مطهر» از این کتابها به عمل آورده برای جمعی از طلاب ارائه کردم؛ که در ادامه فایل آنها تقدیم می‌شود. لازم به ذکر است که قبلا نیز برخی دیگر از این کتابها را تدریس کرده بودم که آنها را در سایت به آدرس زیر می‌توانید ملاحظه کنید http://www.souzanchi.ir/about-motahhary/ ضمنا تمامی فایلهایی که در اینجا قرار داده می‌شود، بزودی در سایت به آدرس زیر نیز قرار داده می‌شود. http://www.souzanchi.ir/about-motahhary-1/ ✳️ توجه ✳️ در حین بارگذاری مطالب متوجه شدم که پیام‌رسان ایتا فایلهای بالای 30 مگا بایت را نمی‌تواند آپلود کند. از این رو مجبور شدم فایل برخی از جلسات را به جای فورمت Mp3 با فرمت AMR در اینجا قرار دهم که حجمش کوچکتر شود. همه این فایلها را با فرمت Mp3 در پیام‌رسان سروش به آدرس https://sapp.ir/souzanchi.ir قرار داده‌ام و ان شاء الله همگی با همین فرمت تا یکی دو روز آینده در سایت هم بارگذاری خواهد شد. https://eitaa.com/souzanchi

شرح کتاب تربیت و رشد اسلامی (شهید مطهری). جلسه اول @souzanchi

شرح کتاب تربیت و رشد اسلامی (شهید مطهری). جلسه دوم @souzanchi

شرح کتاب عقل و علم (شهید مطهری). جلسه اول @souzanchi

شرح کتاب عقل و علم (شهید مطهری). جلسه دوم @souzanchi

شرح کتاب اخلاق اسلامی (شهید مطهری). جلسه اول (توکل و رضا) @souzanchi.ir

شرح کتاب اخلاق اسلامی (شهید مطهری). جلسه دوم (صبر و زهد) @souzanchi.ir

شرح کتاب اسلام و توسعه (شهید مطهری) @souzanchi.

شرح کتاب پایان پیامبری (شهید مطهری). جلسه اول @souzanchi

شرح کتاب پایان پیامبری (شهید مطهری). جلسه دوم (بحث تکمیلی + امامت) @souzanchi

شرح کتاب انسان شناسی (شهید مطهری). مقدماتی برای ورود به بحث @souzanchi

شرح کتاب انسان شناسی (شهید مطهری). جلسه اول @souzanchi

شرح کتاب انسان شناسی (شهید مطهری). جلسه دوم @souzanchi

✳️ توجه ✳️ در حین بارگذاری مطالب متوجه شدم که پیام‌رسان ایتا فایلهای بالای 30 مگا بایت را نمی‌تواند آپلود کند. از این رو مجبور شدم فایل برخی از جلسات را به جای فرمت Mp3 با فرمت AMR در اینجا قرار دهم که حجمش کوچکتر شود. فایلهایی که این گونه قرار داده شده، پسوندش نمایان است و علاوه بر این اسم اصل فایل به صورت انگلیسی در ایتا نمایش داده شده است (اسم فایلهای Mp3 همگی به صورت فارسی نمایش داده شده؛ مثلا قسمت اول کتاب «عقل و علم» به صورت AMR و قسمت دوم آن به صورت Mp3 در ایتا گذاشته شد) همه این فایلها را با فرمت Mp3 در پیام‌رسان سروش به آدرس https://sapp.ir/souzanchi.ir قرار داده‌ام و ان شاء الله همگی با همین فرمت تا چند روز آینده در سایت هم بارگذاری خواهد شد. @souzanchi

🏴السلام علیک یا اباعبدالله🏴 دهه محرم امسال (سال 1397/1440) در شاهرود هستم و شبها (12 شب) در دو مسجد و صبح‌ها (6 روز) در جمع کادر پادگان آموزشی سپاه مباحثی را به شرح زیر مطرح خواهم کرد و ✳️ ان شاءالله فایل صوتی جلسات را در اینجا قرار خواهم داد. ✳️ 💽 البته تمامی فایلها در سایت به آدرس http://www.souzanchi.ir/ نیز بارگذاری می‌شود؛ ان شاء الله. 1⃣ هیات عاشقان مهدی (مسجد قرآن) ساعت 20:45 الی 21:30 با موضوع «امام حسین ع و صبر انقلابی» 💢ان شاء الله در این بحث به تبیین این مطلب خواهم پرداخت که همان گونه که روحیه اعتراض و آرمانخواهی شرط انقلابی بودن است، نوعی صبر و تحمل و استقامت ویژه هم شرط روحیه انقلابی است و سعی خواهم کرد که بحث را تا حدودی نا ظر به مشکلات اقتصادی و معیشتی روز مطرح کنم. 💢 2⃣ هیات جنه الرضا (مسجد المهدی) ساعت 21:40 الی 22:15 با موضوع «جنگ احزاب، کربلا، امروز» 💢 ان شاء الله در این بحث به مقایسه‌ای بین جنگ احزاب و واقعه عاشورا خواهم پرداخت از این جهت که هر دو آنها نقطه عطفی در تاریخ اسلام بودند و نیز در هر دو تقابل منطق مومن و منطق منافق بسیار آشکار شد با این تفاوت که در یکی اغلب مردم از منطق مومن تبعیت کردند و این نقطه عطفی شد برای فتوحات بعدی؛ اما در دومی اغلب مردم فریب منطق منافق را خوردند و حادثه عاشورا و شهادت امام و بهترین یارانش رخ داد. این بحث از این جهت مطرح شد که مقام معظم رهبری، وضعیت کنونی ما را به وضعیت جنگ احزاب تشبیه کردند و سعی می شود که بحث را تا حدودی نا ظر به مشکلات اقتصادی و معیشتی روز مطرح کنم. 💢 3⃣ در جمع کادر پادگان آموزشی صبح ساعت 7:20 الی 7:50 با موضوع «عاشورا و آمادگی برای جنگ اقتصادی » 💢 مساله این است که آنچه در عاشورا رخ داد تنها یک جنگ نظامی نبود، بلکه زوایای مختلفی داشت که از برخی از آنها می‌توان در مسیر یک جنگ اقتصادی درسها گرفت.💢 @souzanchi

امام حسین ع و صبر انقلابی (جلسه اول) 1محرم 1440 انقلابی بودن نیازمند صبر است، اما نه صبری که «ابن‌عمر» به امام حسین ع پیشنهاد می‌داد. بحثی در نسبت امام حسین و پیامبر و شروع بحث از پیامبر و کاری که او می‌خواست در جهان انجام دهد. @souzanchi

جنگ احزاب، کربلا، امروز (جلسه اول) 1 محرم 1440 شباهت دو حادثه جنگ احزاب و کربلا از حیث نقطه عطف بودن، و از حیث آشکار شدن تقابل دو منطق مومن و منافق، و شباهت روزگار ما با این دو. @souzanchi

عاشورا و آمادگی برای جنگ اقتصادی (جلسه اول) 1 محرم 1440 تفاوت جنگهای باطل و باطل با جنگ حق و باطل در تغییر عالم؛ عاشورا ظرفیت راهنمایی برای هر گونه نزاع حق و باطل را دارد از جمله جنگ اقتصادی. ✳️توجه: متاسفانه حدود 10-15 دقیقه آخر کیفیت فایل افت می‌کند. @souzanchi

امام حسین ع و صبر انقلابی (جلسه دوم) 2 محرم 1440 چرایی اهمیت «ولایت» برای پیشبرد اهداف نبوت و سه رکن اصلی ولایت. @souzanchi

جنگ احزاب، کربلا، امروز (جلسه دوم) 2 محرم 1440 بیان داستان جنگ احزاب و آیات ۹ تا ۱۱ و برخی شباهتهای آن با عاشورا @souzanchi

امام حسین ع و صبر انقلابی (جلسه سوم) 3 محرم 1440 مخالفان انبیاء (کارشکنان در امر انقلاب): طاغوت (سران کفر)، ملأ (صاحبان مقام، سلبریتی‌ها و ژن برترها!)، مترف (مرفهان بی‌درد)، احبار و رهبان (عالمان دینی منفعت‌طلب). سه‌تای آخر بازوهای طاغوتند و وقتی اینها بر مردم اثرگذار شوند، عاشورا رخ می‌دهد. @souzanchi