🌺 #محاسبه حضرت محمد صلى الله عليه و آله : حاسِبوا أنْفُسَكُم قَبلَ أنْ تُحاسَبوا ، و مَهِّدوا لها قَبلَ أنْ تُعذَّبوا ، و تَزَوَّدوا للرّحيلِ قَبلَ أنْ تُزْعَجوا ، فإنَّما هُو مَوقِفُ عَدْلٍ ، و اقْتِضاءُ حَقٍّ ، و سُؤالٌ عن واجِبٍ ، و قَد أبْلَغَ في الإعْذارِ مَن تَقَدّمَ بالإنذْارِ .حديث🌹 پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : پيش از آن كه حسابرسى شويد، به حساب نفْس خود برسيد و پيش از آن كه عذاب شويد، نفستان را آماده كنيد و پيش از آن كه [خواه ناخواه ]بُرده شويد، ره توشه سفر برداريد ، كه آن جا جايگاه عدالت است و مطالبه حقّ و سؤال از واجبات و وظايف. پس آن كه پيشاپيش هشدار داد كاملاً معذور است . کافی جلد دو🌹 @sserfan

عشق و عرفان (قسمت شصت و هفتم) راههای عملی کسب عشق و محبت الهی عامل یازدهم:محاسبه ادامه... محاسبه قبل از خواب: این کار برای آن است که ببیند آیا به آنچه بر خود واجب کرده بود عمل کرده یا نه. به این ترتیب اگر جدول عملش کامل بود باید خدا را شکر کند که چنین توفیقی داشته و اگر ناقص بود نوبت به مواخذه و کیفر نفس می رسد که این، کار چهارمی به شمار می آید. پس باید با قضای کارهایی که انجام نداده نقصان خود را جبران کند. البته اگر تدارک آن به وسیله قضا کردن باشد. مانند قضا شدن نماز واجب یا مستحبی، و یا ممکن است راه تدارک، طلب حلالیت باشد. چنانچه موضوع حق الناس باشد، مثل غیبت کردن و مانند آن و گاهی تدارک کردن گذشته ها کار بیشتری می طلبد. مثلا آنکه نفس خود را به روزه یا انفاق یا توبه مجدد و گریه و استغفار آزار بدهد و بدین ترتیب خودش را با دست خودش به چیزهایی که با درجه ارتکاب جرمش تناسب دارد تنبیه و ادب کند. سالک باید بداند که اگر برای مدتی پی در پی به این دستورالعمل پای بند شود، به زودی خواهد دید که چگونه ترک گناهان و انجام واجبات برای او آسان می گردد و این دستور حتی نسبت به غیر مبتدی ها هم صادق است. هرچند در کیفیت و کمیت آن تفاوتی وجود دارد. ادامه دارد... #عشق_و_عرفان #محاسبه @sserfan

مراقبه : پرهیز از کبائر و صغائر : ‌ پرهيز كنيد از كبائر و صغائر به قصد قربت! ملتزم شويد به مراقبه، هم صغري و كبري! كه مراقبه صغري نگاه داشتن خود است از مكروهات و خلاف «ما لايرضي الله به» و مراقبه كبري نگاه داشتن دل است از آنچه محبوب نمي‌پسندد، كه يك لحظه از مراقبت پروردگار خود را خارج نكند و در همه لحظات خدا را حاضر ببيند. علاوه بر آن محاسبه و معاتبه داشته باشيد و نفس را معاقبه كنيد و بعد جريمه كنيد!...«ثمّ اقبلوا بقلوبكم؛ پس با دل‌ها‌ي خود اقرار كنيد به خدا» و مرض‌هاي گناه را معالجه كنيد و با استغفار، بزرگي گناه خويش را كاهش دهيد؛ چراكه استغفار،بزرگي گناه را از بين مي‌برد. علامه حسن زاده آملی #مراقبه #محاسبه #معاتبه @sserfan

مراقبه و محاسبه : یک بار به احمد آقا گفتم: شما این مطالب را از کجا میدانید. قضیه ی شهادت جمال زنده بودن ابوالفضل و چندین ماجرای دیگر که از شما دیده ام؟ احمد آقا طبق معمول حرف از مراقبه و محاسبه زد. می گفت: تا میتوانی دقت کن گناه نکنی، تا می توانی مراقب اعمالت باش. آن وقت خواهی دید که همه ی زمان و مکان در خدمت تو خواهد بود ( کتاب عارفانه صفحه هشتاد و یک) #مراقبه #محاسبه #تفکر @sserfan

مشارطه مراقبه محاسبه اين سه شرط را بزرگان عرفان ، از اركان سلوك دانسته و رعايت آنها را از ابتداى سلوك تا به آخر الزامى دانسته ‏اند. حقيقت آن است كه اين سه ركن از مكمّل هاى توبه و قبولى و ارزشمندى آن هستند. که در اینجا به اجمال به بحث پيرامون اين اركان پرداخته میشود. نكته اول: پس ازآن كه سالك از معاصى توبه خالص نمود اولين كارى كه بر او واجب است آن است كه راهى پيش گيرد تا ديگر به سمت گناهان سابق برنگردد. آن عملى كه بهتر از هر كار ديگر وى را در رسيدن به اين مطلوب يارى مى‏دهد رعايت اين سه ركن است . ركن اول كه #مشارطه است عبارت است از اين كه در ابتداى روز با خود شرط كند كه تا به آخر روز از انجام هر گناهى دورى كند. براى پرورش اين فكر و شرط لازم است كه ركن دوم يعنى مراقبه رامدنظرداشته باشد. #مراقبه يعنى آنكه درتمام روز با كمال دقت مواظبت بر اين امر داشته باشد كه گرد گناه نگردد و به اصطلاح از نفس خود مراقبت كند.  چون روز به شب و موقع خواب رسيد پيش ازخواب چند دقيقه اى اعمال خود رابه حساب كشيده و به #محاسبه بنشیند وخوب و بد آنها را بسنجد. نتيجه اين كار آن است كه اگر عمل بدى ديد يا خود را تنبيه كرده و يااستغفار نمايد واگر عمل نيك وخوبى ديد از خدا زيادت طلبيده و سپاسگذارى نمايد. نكته دوم: به لحاظ آن كه يكى از قوا و نيروهاى نفس نيروى شهوت است ،اگر در كنترل عقل قرارنگيردانسان را از راه سعادت دور كرده و او رابه ورطه گمراهى مى كشاند. محبت كه از اثرات اين نيروست بمثابه شهوت اگر در راه صحيح خود نباشد ، موجب گمراهى انسان است. يكى از مواردى كه براى سالك لازم است كه ازآن مراقبت شديد به عمل بياورد مسأله دوستى دنيا وغيرخداست. دل اگرازعشق غيرخداپر شد عواقبى بسیار زیادی به دنبال خود دارد : اول اين كه دل به غير صاحبخانه سپرده شده است.حقتعالى در سوره احزاب آيه 4 مى‏فرمايد : ما جعل الله لرجل من قلبين فى جوفه اين آيه بدين معناست كه در يك ضمير، دو دوست نمى گنجد بنابراين اگر دل از عشق غير حق لبريز شد ديگر جايى براى محبت خداباقى نمى ماند واين خود بزرگترين خسران براى انسان است. ما در عمل نيز شاهد چنين حقيقتى هستيم. انسانهاى دنياطلب وآنانى كه تمام وجهه و همت خود رابراى رسيدن به مقاصد دنيوى صرف مى‏كنند اغلب دراموراخروى خود دچار نقصان وكمبود بوده واز ياد خدا غافلند. نكته دیگر اینکه امام خمينى(ره) مى‏فرمايند : مراقبت و محاسبه نفس درتشخيص راه خودخواهى وخداخواهى ازجمله منازل سالكان است.(صحیفه امام جلد 16 ص 222) از اين كلام اين نكته فهميده مى‏شود كه مراقبت هر يك از سالكان باتوجه به مدارج سلوكشان متفاوت است.سالك دراوايل سلوك چون به فكر آن است كه از گناه دورى كند ، بالطبع مراقبه اش متضمن همين مطلب بوده وفراترنمى رود؛چون ازاين حدگذشت،مراقبه دقيق‏تر شده و به مرحله تشخيص خودخواهى ازخداخواهى مى‏رسد. و به عبارت ديگر تميز ريا و اخلاص و اين كه كار براى نفس خود مى‏كند يابراى خدا و اين مرحله البته از مهمترين و دقيق‏ترين و خطرناكترين مراحل سلوك است. دراين مرحله بسيارى از سالكان به لحاظ آن كه عزم الهى نداشته و در پى هواى نفس ازابتدابوده ‏اند دچار هلاكت معنوى و دور افتادگى از خدا مى‏شوند.پس كسى كه مى‏بيند به دنبال رسيدن به كرامات و امور خارق‏العاده است بهتراست كه ازاول دراين راه قدم نگذارد و اگر گذاشت و به عواقب بدى رسيد كسى غير خود را سرزنش نكند. #مشارطه_مراقبه_محاسبه @sserfan

اصول مهم در تزکیه نفس و سیر الی الله اصل چهارم مراقبه و محاسبه: در اهمیت مراقبه و محاسبه سخن بسیار است در این خصوص علامه حسن زاده آملی: عزیزان! خودتان را حساب کنید تا مصداق ((یدخلون الجنه یرزقون فی‌ها بغیر حساب)) باشید، از بدی‌ها استغفار کنید و از خوبی‌ها حمد کنید، که محاسبه، مراقبه می‌آورد و مراقبه، حضور و حضور، فتوح به دنبال دارد! (صراط سلوک، ص 49) یک چشم زدن غافل از آن ماه نباشی    شاید که نگاهی کند آگاه نباشی مرحوم علامه طباطبائی (ره) می‌فرمایند: کلید اشیاء در مراقبه است. تا مراقبه نباشد و درست صورت نگیرد، بقیه کارها و دستورات در سیر و سلوک، هیچ و بی اثر است. (در محضر علامه طباطبایی (ره)، ص 331 ایشان همچنین در جای دیگری بعنوان راهکار به اهمیت توجه به این موضوع اشاره نموده و می‌فرمایند: برای موفق شدن...، لازم است همّتی برآورده و توبه نموده، به #مراقبه و #محاسبه بپردازید. به این نحو که هر روزه که طرف صبح از خواب بیدار می‌شوید، قصد جدّی کنید که هر عملی که پیش آید، رضای خدا عزّ اسمه را مراعات خواهم کرد. آن وقت در هر کاری که می‌خواهید انجام دهید، نفع آخرت را منظور خواهید داشت؛ به طوری که اگر نفع اخروی نداشته باشد، انجام نخواهید داد، هر چه باشد. و همین حال را تا شب، وقت خواب، ادامه خواهید داد. وقت خواب چهار پنج دقیقه ای در کارهایتان که روز انجام داده‌اید، فکر کرده و یکی یکی از نظر خواهید گذرانید؛ هر کدام مطابق رضای خدا انجام یافته، شکر بکنید و هر کدام تخلّف شده استغفار بکنید، و این رویه را هر روز ادامه بدهید. این روش اگر چه در بادی حال، سخت و در ذائقه نفس تلخ می‌باشد، ولی کلید نجات و رستگاری است...(چهل نامه عرفانی، ص135( آیت الله حق شناس (ره): راه فهم اینکه شیطان کی می‌آید، مراقبه است. (زملک تا ملکوت، ص 240) ایشان همچنین می‌فرمودند: خدا رحمت کند علامه‌ی طباطبائی (ره) را که فرمود: اول مراقبه است، وسط هم مراقبه است، آخر هم مراقبه است.. (زملک تا ملکوت، ص 255)  #اصول_مهم_در_تزکیه_نفس_وسلوک_چهارم @sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی: (قسمت چهارم) ...ادامه ترک گناه مهمترین عامل جهت ظهور عشق الهی در دل سالک است که این مهم نیاز به مراقبت ،ممارست و مداومت دارد. بدون تردید برای مبارزه با نفس سرکش که امام سجاد(ع) از دست او به درگاه خدا شکایت می برد. پشتوانة محکمی از بصیرت و ایمان و برنامه ریزی لازم است. البته دوران جوانی بهترین دوران سازندگی است، چون در این دوران، جوان قدرت بسیاری در اختیار دارد، از طرف دیگر صفات و عادات زشت، رسوخ کامل نیافته و ترک آن ها آسان تر است. خودسازی و ترک گناه به نظر علمای اخلاق منوط به چهار برنامه است: 1ـ‌  #مشارطه، یعنی با خود شرط کنید که گناه نکنید و این پیمان را با خود ببندید. 2ـ  #مراقبه: در طول روز همواره مراقب اعمال خود باشید و با در نظر گرفتن خدا از گناه فاصله بگیرید. در این باره لازم است از آن چه می دانید شما را به گناه می کشاند، دوری ورزید، مثل دیدن فیلم یا نگاه به نامحرم. البته این امر در آغاز مشکل است، ولی به تدریج به آن خو می گیرید. از محیط آلوده و معاشرت با دوستان فاسد و گناهکار و صحنه های تحریک کننده دوری کنید. 3ـ  #محاسبه: در آخر شب کار روزانه خود را بررسی کنید و اگر اشتباهی کرده اید، نفس خود را مؤاخذه نمایید و تصمیم بر ترک گناه بگیرید. 4ـ  #معاتبه: پس از این که به گناه خود اقرار کردید، نفس خود را سرزنش کنید و حتی مجازات نمایید، مثلاً تصمیم بگیرید اگر فلان گناه را تکرار کردم، روزه بگیرم یا صدقه دهم. علاوه بر آن چه گفته شد نکات زیر ضروری است: أ‌) تصمیم جدی و قاطع بر گناه نکردن؛ تا انسان عزم راسخ بر ترک گناه نداشته باشد، چندان توفیقی در عدم ارتکاب گناه به دست نمی آورد. ب‌) توجه کامل به این که خداوند در همه حالات آگاه و ناظر بر اعمال ما است و حتی بر خطورات قلبی ما (در دل می گذرد) احاطه دارد و از آن ها هم با خبر است. اگر انسان چنین یقینی داشته باشد، خجالت می کشد گناه کند و از دستورهای خالقش سرپیچی نماید. برای این که انسان به چنین توجهی موفق شود، همیشه به یاد خدا بودن بسیار سودمند است. این که گفته می شود انسان باید همیشه به یاد خدا باشد، بدین خاطر است که با یاد خدا انسان از مهلکات دور می شود و به عوامل سعادت نزدیک می گردد. علی(ع) فرمود: «خدا را در همه جا یاد کنید، زیرا در همه جا با شما است».  حضرت در حدیث دیگر فرمود: «ذکر دو گونه است: یاد خدا به هنگام مصیبت و بهتر از آن یاد خدا در رویارویی با حرام است که این یاد خدا مانع از ارتکاب حرام می شود». ادامه دارد... #گناه @sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی عامل یازدهم :محاسبه (قسمت اول ) عقل کنترل کننده ی  نفس است و نمی‌گذارد آدمی بی‌حساب دست به هر کار بزند. پس انسان عاقل اهل حساب است، چه رسد به مؤمن یا مسلمان و چه رسد به سالک راه رحمان. امامان معصوم شیعه: فرموده‌اند: «هرکس در هر شبانه روز لااقل یک بار اهل محاسبه نباشد، از ما نیست». یعنی هنوز شیعۀ كامل نشده است. سالکی که اهل محاسبه نیست، سود و زیان خود را نمی‌فهمد، چنین کسی نمی‌تواند به هنگام، جلوی ضرر را بگیرد و موانع را برطرف کند. سالک زمانی، مثلاً پیش از خواب شب، مدتی با خود خلوت می‌کند و تمامی کارهای ظاهری و قلبی خود را از آغاز روز مورد مطالعه قرار می‌دهد و همچون شریکی بی‌رحم و دقیق نفس خود را به حساب می‌کشد. اگر در این مطالعۀ عملکرد روزانه، به موارد مثبت برخورد، خدای را سپاس می‌گوید و اگر با موارد منفی روبه‌رو گشت، استغفار می‌کند و از خدای رحمان پوزش می‌طلبد. در آغاز شروع در محاسبۀ شبانگاه، محاسبه به طول می‌انجامد، ولی به تدریج سریع‌تر انجام می‌شود و چه بسا در عرض ۵ دقیقه حساب‌رسی پایان می‌پذیرد. البته سالک باید در مقام حساب‌رسی از هیچ نكته‌ای فروگذار نکند و سهل‌انگاری ننماید. سالک می‌تواند در آغاز و به منظور عادت نفس، بیش از یک بار به محاسبه بنشیند. عزیزی را می‌شناختم که در آغاز هر ساعت، از صبح تا شب، به مشارطه می‌نشست و در طول آن ساعت به مراقبت می‌پرداخت و در پایان آن محاسبه می‌کرد. قهراً در طول روز بیش از ده بار مشارطه و محاسبه کرده بود، خوشا به حالش؛ البته پس از مدتی سلوک جانانه، یک مشارطۀ صبح‌گاهی و محاسبۀ شامگاهی کافی است. خطاهای سالک یکسان نیست. سالک در هنگام محاسبه اگر به خطای درشتی برخورد کرد که از او انتظار نمی‌رفته است، باید افزون بر استغفار، آن هم بسیار و نه یک بار، به معاتبه بپردازد، یعنی بر نفس خویش نهیب و سرکوفت زند و نعوذ بالله اگر خطا بیش از حدّ سنگین بود، خود را عقاب کند، عقابی متناسب با جُرم مورد ارتکاب و این نسبت به اشخاص گوناگون و حالات آنها و خطاها مختلف است. خطای چشم را باید با بیدار خوابی و تلاوت قرآن جبران کرد. خطای شکم یعنی پرخوری یا به قصد لذّت خوردن را با گرسنگی و خوردن غذاهای مقوّی غیر لذیذ و روزه جبران کرد و روشن است که اگر خطای انجام شده، کاری باشد که در شریعت برایش مکافاتی و کفاره‌ای وارد شده، باید ابتداءاً به آن کفّاره پرداخت. برخی آیات و روایات محاسبه ۱. خداوند در آیۀ ۱۸ از سورۀ حشر می‌فرماید: «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبیرٌ بِما تَعْمَلُونَ»؛ «ای مؤمنین پروا پیشه کنید و هرکس بنگرد برای فردایش چه پیش فرستاده است و تقوا پیشه کنید که خدای به آنچه می‌کنید، آگاه است.» جملۀ «وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ»؛ یعنی هرکس باید اهل محاسبه باشد. ۲. امام صادق علیه السلام فرمود: «فَحَاسِبُوا أَنْفُسَكُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا»  « پیش از آنکه به حسابتان برسند، از خود حساب بکشید.» ۳. امام کاظم علیه السلام فرمود: «لَیسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یحَاسِبْ نَفْسَهُ فِی كُلِّ یوْمٍ فَإِنْ عَمِلَ حَسَناً اسْتَزَادَ اللَّهَ وَ إِنْ عَمِلَ سَیئاً اسْتَغْفَرَ اللَّهَ مِنْهُ وَ تَابَ إِلَیهِ»  «از ما نیست کسی که هر روز از خویش حساب نکشد که اگر کار نیکی کرده، از خدا طلب فزونی نماید و اگر کار زشتی مرتکب گشته است، از خدا طلب بخشش کند و توبه نماید». منبع : رساله سیر و سلوک ایت اله علی رضایی تهرانی ص 362 #محاسبه @sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی عامل یازدهم:محاسبه (قسمت دوم ) ادامه... محاسبه قبل از خواب: این کار برای آن است که ببیند آیا به آنچه بر خود واجب کرده بود عمل کرده یا نه. به این ترتیب اگر جدول عملش کامل بود باید خدا را شکر کند که چنین توفیقی داشته و اگر ناقص بود نوبت به مواخذه و کیفر نفس می رسد که این، کار چهارمی به شمار می آید. پس باید با قضای کارهایی که انجام نداده نقصان خود را جبران کند. البته اگر تدارک آن به وسیله قضا کردن باشد. مانند قضا شدن نماز واجب یا مستحبی، و یا ممکن است راه تدارک، طلب حلالیت باشد. چنانچه موضوع حق الناس باشد، مثل غیبت کردن و مانند آن و گاهی تدارک کردن گذشته ها کار بیشتری می طلبد. مثلا آنکه نفس خود را به روزه یا انفاق یا توبه مجدد و گریه و استغفار آزار بدهد و بدین ترتیب خودش را با دست خودش به چیزهایی که با درجه ارتکاب جرمش تناسب دارد تنبیه و ادب کند. سالک باید بداند که اگر برای مدتی پی در پی به این دستورالعمل پای بند شود، به زودی خواهد دید که چگونه ترک گناهان و انجام واجبات برای او آسان می گردد و این دستور حتی نسبت به غیر مبتدی ها هم صادق است. هرچند در کیفیت و کمیت آن تفاوتی وجود دارد. ادامه دارد... #محاسبه @sserfan

مراقبه : پرهیز از کبائر و صغائر : ‌ پرهيز كنيد از كبائر و صغائر به قصد قربت! ملتزم شويد به مراقبه، هم صغري و كبري! كه مراقبه صغري نگاه داشتن خود است از مكروهات و خلاف «ما لايرضي الله به» و مراقبه كبري نگاه داشتن دل است از آنچه محبوب نمي‌پسندد، كه يك لحظه از مراقبت پروردگار خود را خارج نكند و در همه لحظات خدا را حاضر ببيند. علاوه بر آن محاسبه و معاتبه داشته باشيد و نفس را معاقبه كنيد و بعد جريمه كنيد!...«ثمّ اقبلوا بقلوبكم؛ پس با دل‌ها‌ي خود اقرار كنيد به خدا» و مرض‌هاي گناه را معالجه كنيد و با استغفار، بزرگي گناه خويش را كاهش دهيد؛ چراكه استغفار،بزرگي گناه را از بين مي‌برد. علامه حسن زاده آملی #مراقبه #محاسبه #معاتبه @sserfan

مراقبه و محاسبه : یک بار به احمد آقا گفتم: شما این مطالب را از کجا میدانید. قضیه ی شهادت جمال زنده بودن ابوالفضل و چندین ماجرای دیگر که از شما دیده ام؟ احمد آقا طبق معمول حرف از مراقبه و محاسبه زد. می گفت: تا میتوانی دقت کن گناه نکنی، تا می توانی مراقب اعمالت باش. آن وقت خواهی دید که همه ی زمان و مکان در خدمت تو  خواهد بود ( کتاب عارفانه صفحه هشتاد و یک) #مراقبه #محاسبه #تفکر @sserfan