📖 روزه زبان بهتر از روزه شکم !
امیرالمؤمنین عليه السلام :
روزه دل ، بهتر از روزه زبان است و روزه زبان ، بهتر از روزه شكم .
صَومُ القَلبِ خَيرٌ مِن صِيامِ اللِّسانِ، و صيامُ اللِّسانِ خَيرٌ مِن صيامِ البَطنِ .[غرر الحكم : 5890 .]
🔻حضرت فاطمة عليهاالسلام:
✨روزهدار، اگر زبان و گوش و چشم و اعضايش را نگه ندارد، با روزهاش مىخواهد چه كند؟!
🔸ما يَصنَعُ الصّائِمُ بِصِيامِهِ إذا لَم يَصُن لِسانَهُ وسَمعَهُ وبَصَرَهُ وجَوارِحَهُ؟!؛
📚 بحار الأنوار، ج۹۳، ص۲۹۵.
* هیبت، ثمره سکوت
انسانهایی که زیاده صحبت میکنند از نظر اجتماعی شخصیت پایینتری دارند و احترامشان کاهش پیدا میکند. سکوت به جا شخصیت و هیبت به فرد میدهد.
معمولاً کسانی که سخن بیهوده و اضافه دارند، هیبت و نفوذ کلامشان کم میشود. در این جا چند روایت از امام علی (علیه الصلاة و السلام) میخوانیم.
از امیرالمؤمنین (عَلَیهِ الصَّلاةُ وَ السَّلام) روایت شده که حضرت فرمودند:
«إِذَا أَرَادَ اللَّهُ صَلَاحَ عَبْدٍ، أَلْهَمَهُ قِلَّةَ الْكَلَامِ وَ قِلَّةَ الطَّعَامِ وَ قِلَّةَ الْمَنَامِ»؛[۱]
اگر خدای متعال خیر بندهاش را بخواهد، کمگفتاری، کمخوراکی و کمخوابی را روزی او میکند؛ زیرا اینها نامهی عمل انسان را از خطاها و اشتباهات سبک میکند و بر اثر آنها زمینه انواع و اقسام موفّقیّتها فراهم میشود.
در روایتی دیگر کمگفتاری جزء اعمال محبوب خدای متعال معرّفی شده است. در روایت دیگری امیرالمؤمنین (عَلَیهِ الصَّلاةُ وَ السَّلام) فرمودند:
«إِذا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْكَلامُ»؛[۲]
وقتی عقل انسان تمام و کامل میشود، سخنش کاهش پیدا میکند.
زیاد صحبت کردن دل را تاریک میکند و قساوت قلب میآورد. شاید خود ما هم این را تجربه کرده باشیم. اوقاتی که حتّی به مناسبت کار، شرایط و موقعیّت، زیاد حرف میزنیم، بعد که به خود میآییم، انسان از خودش بدش میآید و احساس بدی پیدا میکند.
یکی از آثار سوء پرگویی، هنگام نماز خواندن خود را نشان میدهد. فکر انسان متمرکز نمیشود و هنگامی که میخواهد با خدای متعال حرف بزند، دلش نمیلرزد.
در روایت دارد که:
«فَإِنَّ كَثْرَةَ الْكَلَامِ بِغَيْرِ ذِكْرِ اللَّهِ قَسْوَةُ القَلْبِ»،[۳]
زیادهگویی باعث قساوت قلب میشود؛
چنانکه سکوت بهاندازه و درست و بهجا رقّت میآورد؛ زیرا پیوستش تفکّر و عمیق شدن است و آثار و برکات خودش را دارد.
به این ترتیب بحث ما در مورد زبان تمام میشود.
پینوشت:
[۱] . همان، ح۴۱۱۷.
[۲] . همان، ح۴۰۸۳.
[۳] . حر عاملی، وسائل الشیعه، ابواب العشرة، باب ۱۱۹، حدیث ۱۹
آیت الله حسن زاده آملی:
«دهان بابالله است، صادرات و وارداتش را کنترل کنید، دهان گوش جان است، سعی کنید چانهتان را عقل بچرخاند. انسان دو دهان دارد؛ یکی گوش که دهان روح او است و دیگر دهان که دهان تن او است. این دو دهان خیلی محترماند. انسان باید خیلی مواظب آنها باشد. یعنی باید صادرات و واردات اینها را خیلی مراقب باشد. آنهاییکه هرزه خوراک میشوند، هرزه کار شده و کسانی که هرزه شنو میشوند، هرزه گو میشوند.»
❗️آثار مخرب بگو مگو
🔻امام هادى عليهالسلام:
➖ بگو مگو، دوستى طولانى را از بين مىبَرد و رابطه محكم را به جدايى مىكشاند وكمترين اثر بگو مگو اين است كه هر كدام از دو طرف، مىخواهد بر ديگرى پيروز شود و همين در پى پيروزى بودن، مهمترين عامل قطع رابطه است.
اَلْمِراءُ يُفْسِدُ الصَّداقَةَ الْقَديمةَ وَ يُحِلُّ الْعُقْدَةَ الْوَ ثيقَةَ وَ اَقَلُّ مافيهِ اَنْتَـكونَ فيهِ الْمُغالَبَةُ وَ الْمُغالَبَةُ أمتَنُ اَسْبابِ الْقَطيعَةِ
📚 نزهةالناظر، ص ۱۳۹، ح ۱۱
امیرالمؤمنین علیه السلام:
هر كه پرگويى كند، به هذيان گويى(حرف بیهوده) كشانده شود و هر كه بينديشد، بينا گردد.
مَن أكثَرَ أهجَرَ ، و مَن تَفَكَّرَ أبصَرَ
📚میزان الحکمه، ج10، ص 193
⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️
سکوت در اثر بستن دهان نیست
در اثر باز کردن فکر است
هر چه فکر شما بازترباشد، سکوت شما بیشتر
هر چه فکر بسته تر، دهان بازتر
خدا ،خود سکوتی محض است
صدای خداوند سکوت است
در سکوت خلق میکند
در سکوت جوابت را میدهد
👤الهی قمشه ای
امیرالمؤمنین:
هیچ حلمی مانند استقامت و سکوت نیست
لَا حِلْمَ کَالصَّبْرِ وَ الصَّمْت.
امام رضا عليه السلام :
آدمى عابد نباشد، مگر آن كه بردبار باشد .
در بنی اسرائیل مرد عابد شمرده نمی شد مگر قبل از آن، ده سال سکوت می کرد.
«سمعت الرضا عليه السلام يقول: لَا يَكُونُ الرَّجُلُ عَابِداً حَتَّى يَكُونَ حَلِيماً وَ إِنَّ الرَّجُلَ كَانَ إِذَا تَعَبَّدَ فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ لَمْ يُعَدَّ عَابِداً حَتَّى يَصْمُتَ قَبْلَ ذَلِكَ عَشْرَ سِنِين »
[الكافي : 2/111/1]
گفتاری که بکار می بریم تبدیل به افکار ما می شوند و بعد با آنها مواجه می شویم.
کلمات و افکار ما دقیقا مانند نقشه یک ساختمان هستند که پیشاپیش کشیده می شوند و بعدا تبدیل به ساختمان واقعی می شوند.
حرف هايي كه ميزنيم،،،، دست دارند!!!
دست های بلندی كه گاهی،
گلويی را می فشارند
و نفس فرد را می گيرند !!!
حرف هايي كه ميزنيم،،،پا دارند !!!
پاهای بزرگی كه گاهی،
جايشان را روی دلی مي گذارند
و برای هميشه مي مانند !!!
حرف هايي كه ميزنيم ،،، چشم دارند !!!
چشم های سياهی كه،
گاهی به چشم های دیگران نگاه میكنند،
و آنها را در شرمی بیکران فرو ميبرند !!!
پس!
مراقب حرفهايي كه ميزنيم باشيم
زيرا
سنجیده سخن گفتن از سکوت هم دشوار تر است !!!
استاد فاطمي نيا:
مشکل كارهاي ما از کجاست؟!
مشکل اکثر ما از ناحیه زبان است!
وقتی در خانه ، سر یک موضوع ساده ، دل فرزند يا همسرت را میشکنی و با او تندی میکنی، آیا متوجه هستی که خودت را از برکات الهی محروم میکنی؟!
پناه میبریم به خدا از این زبان!
🔺 "بیمسئولیتی در گفتار"
📖 «إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُمْ مَا لَيْسَ لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمٌ» (نور/۱۵)
"آنگاه که آن [بهتان] را از زبان یکدیگر میگرفتید و با زبانهای خود چیزی را که بدان علم نداشتید میگفتید و میپنداشتید که کاری ساده است، در حالی که آن نزد خداوند امری بس بزرگ بود!"
🔹 قرآن، خطر بزرگی را هشدار میدهد: "بیمسئولیتی در گفتار"
🔹 بسیاری از مردم، بدون تحقیق و تدبر، اخباری را منتشر میکنند که نه از صحت آن مطمئناند و نه از عواقب آن آگاه!
🔹 گمان میکنند که آزادی بیان، یعنی هرچه بر زبان آمد، باید گفت! اما خداوند به صراحت میفرماید: "و تحسبونه هیّناً و هو عند الله عظیم"؛ یعنی شما گمان میکنید که گفتن این سخنان بیاهمیت است، اما نزد خداوند، گناهی بزرگ به شمار میآید!
آزادی مسئولانه، نه هرج و مرج گفتاری
📌 چگونه شد که مفهوم آزادی، بهانهای برای بیمسئولیتی شد؟
🔹 خبرنگاری که باید حقیقت را کشف کند، بیهیچ تحقیقی خبر دروغی را منتشر میکند.
🔹 استادی که باید الگوی تعقل و تدبر باشد، در یک منطقه حساس، سخنانی را میگوید که اختلافات قومی را شعلهور میکند.
🔹 کاربری که نه از حقیقت ماجرا خبر دارد و نه از عواقب حرف خود، هر تهمت و افترا را منتشر میکند.
📌 نتیجه چیست؟
✅ یک جامعه پر از سوءظن، تهمت، و دروغ!
✅ اعتماد عمومی از بین میرود و فتنهها یکی پس از دیگری سر برمیآورد!
✅ جامعهای که در آن، هرکس هرچه خواست بگوید و هیچ ضابطهای نباشد، بهزودی فرو خواهد پاشید!
جریان "افک" و فاجعه بیمسئولیتی در گفتار
📖 «وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ مَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ» (نور/۱۶)
🔹 ماجرای "افک" داستانی تکاندهنده از بیمسئولیتی در نقل سخن است.
🔹 تهمتی بزرگ به همسر پیامبر (ص)، که بدون تحقیق، از زبان مردم نقل شد و جامعه را دچار فتنه کرد!
🔹 خداوند با شدیدترین لحن، این رفتار را محکوم میکند و میفرماید: چرا وقتی این سخن را شنیدید، نگفتید: "ما حق نداریم چنین چیزی بگوییم، این تهمتی بزرگ است!"
📌 و در ادامه، هشداری سنگین میدهد:
📖 «يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَنْ تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ» (نور/۱۷)
"خداوند شما را پند میدهد که اگر مؤمن هستید، هرگز چنین چیزی را تکرار نکنید!"
📖 «إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ» (نور/۱۹)
"کسانی که دوست دارند زشتیها در میان اهل ایمان منتشر شود، برای آنان عذابی دردناک در دنیا و آخرت خواهد بود!"
📌 اینجاست که باید تأمل کنیم:
✅ آیا ما نیز جزء کسانی هستیم که بدون تحقیق، هر خبری را منتشر میکنیم؟
✅ آیا ما نیز دانسته یا نادانسته، آبروی دیگران را به خطر میاندازیم؟
✅ آیا به این فکر کردهایم که هر سخن ما، در روز قیامت مورد حسابرسی قرار خواهد گرفت؟
چگونه از این دام نجات پیدا کنیم؟
📌 قرآن، راه را نشان داده است:
✅ هر خبری را ابتدا بررسی کنیم؛ هر سخنی را بیدلیل نپذیریم!
✅ هرگاه با تهمتی مواجه شدیم، اولین واکنش ما این باشد: "هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ"!
✅ بدانیم که انتشار اخبار نادرست، حتی اگر از سر نیت خیر باشد، میتواند فتنهای عظیم بیافریند!
📌 و در نهایت، یادمان نرود:
📖 «وَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَلَيَعْلَمَنَّ الْكَاذِبِينَ» (عنکبوت/۳)
"و قطعاً خداوند، راستگویان را از دروغگویان جدا خواهد ساخت!"
📌 آزادی بیان، نعمتی بزرگ است؛ اما اگر آن را بدون مسئولیت و تقوا بهکار ببریم، تبدیل به بزرگترین تهدید برای جامعه خواهد شد!
محمدعلی رنجبر
5.78M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
❌زندگی دیگران را نابود نکنیم❗️
توضیح اصطلاح gaslight
Gaslighting:
وارونه جلوه دادن حقایق، وارونهنمایی ذهنی، یا «تحریف واقعیت» نوعی دستکاری روانی است که در آن فردی یا گروهی تلاش میکند ادراک، حافظه یا واقعیت فرد دیگر را زیر سؤال ببرد و او را به شک در مورد عقل، حافظه یا قضاوت خودش بیندازد.
⚪️ جوانی از رفیقش پرسید: کجا کار میکنی؟ پیش فلانی، ماهانه چند میگیری؟ 5000 همهش همین؟ 5000 ؟ چطوری زندهای تو؟ صاحب کار قدر تو رو نمی دونه، خیلی کمه! یواش یواش از شغلش دلسرد شد و درخواست حقوق بیشتر کرد، صاحب کار هم قبول نکرد و اخراجش کرد، قبلا شغل داشت، اما حالا بیکار است.
🔵 زنی بچهای را به دنیا آورد، زن دیگری گفت: به مناسبت تولد بچهتون، شوهرت برات چی خرید ؟ هیچی ! مگه میشه ؟! یعنی تو براش هیچ ارزشی نداری ؟! بمب را انداخت و رفت، ظهر که شوهر به خانه آمد، دید که زنش عصبانی است و .... کار به دعوا کشید و تمام.
🔴 پدری در نهایت خوشبختی است، یکی میرسد و میگوید: پسرت چرا بهت سر نمیزند؟ یعنی آنقدر مشغوله که وقت نمیکنه؟! و با این حرف، صفای قلب پدر را تیره و تار میکند.
🔺این است، سخن گفتن به زبان شیطان. در طول روز خیلی سؤال ها را ممکن است از همدیگر بپرسیم؛
چرا نخریدی؟
چرا نداری؟
یه النگو نداری بندازی دستت؟
چطور این زندگی را تحمل میکنی؟ یا فلانی را؟
چطور اجازه می دهی؟
ممکن است هدفمان صرفا کسب اطلاع باشد، یا از روی کنجکاوی یا فضولی و... اما نمیدانیم چه آتشی به جان شنونده میاندازیم!
☘ واقعا خیلی چیزا به ما ربطی نداره! کور، وارد خانهی مردم شویم و کَر از آنجا بیرون بیاییم. مُفسد نباشیم.