🟢حوزه علمیه قم؛ پیشتازی و مرزبانی
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
♦️نگاهی به عناوین برخی از دروس خارج فقه حوزه علمیه قم در سال جاری، نه تنها حیات علمی و پویایی آن را نشان میدهد، بلکه نشانههایی از پیشتازی و مرزبانی علمی آن را هم نمایان میسازد:
۱. فقه اجتماعی
۲. فقه احیای حقوق عامه
۳. فقه اخلاق
۴. فقه اداره
۵. فقه امنیت
۶. فقه بورس و بازارهای مالی
۷. فقه بیمه
۸. فقه پزشکی
۹. فقه پول
۱۰. فقه پولشویی
۱۱. فقه تربیت
۱۲. فقه جمعیت
۱۳. فقه حریم خصوصی
۱۴. فقه حقوق بشر
۱۵. فقه حکمرانی
۱۶. فقه حکومت
۱۷. فقه خانواده
۱۸. فقه رسانه
۱۹. فقه رمز ارزها
۲۰. فقه روابط بینالملل
۲۱. فقه رؤیت هلال ماه با چشم مسلح
۲۲. فقه شخص حقوقی و شرکتهای سهامی
۲۳. فقه عدالت
۲۴. فقه عقود مستحدثه
۲۵. فقه فضای مجازی
۲۶. فقه قانون
۲۷. فقه مالکیت فکری
۲۸. فقه محیط زیست
۲۹. فقه هوش مصنوعی
۳۰. فقه ورزش
۳۱. فقه کارگزاران
۳۲. فقه هوش مصنوعی
♦️در عین حال چند ملاحظه طلبگی را از این باب که «گاه باشد که کودکی نادان/ به غلط بر هدف زند تیری» بیان میکنم:
یک. طبیعتاً انتظار این را نداریم که عمق طرح و ارائه چنین مباحثی به عمق مباحث استخواندار و سنتی فقه در موضوعات بیع و طهارت و نجاست و صوم و صلاة باشد. اما این انتظار را داریم که اساتید دغدغهمندی که از سر تکلیف و با اعتقاد به غنایی مبانی و منابع و اصول فقه شیعی به این مباحث ورود کردهاند،
اولاً، در موضوعشناسی دقت کامل داشته باشند، و به صورت عمیق و دقیق با موضوعات مورد بحث آشنا شوند.
ثانیاً، به هیچ وجه از روششناسی اجتهادی مرسوم و متعارف، در ارائه این مباحث عدول نکنند؛
دو. معتقدم برای آنکه حوزه علمیه قم بتواند نگاه جامع و همهجانبه اسلام را به مسائل اجتماعی و نوپدید عرضه کند، در کنار مباحث فقهی ناظر به این موضوعات، باید مباحث اخلاقی و الهیاتی (فلسفی) آنها را نیز با قوت دنبال کند. یعنی مباحثی مثل «اخلاق اجتماعی»، «اخلاق اداری»، «اخلاق امنیت»، «اخلاق پزشکی»، «اخلاق حکمرانی»، «اخلاق خانواده»، «اخلاق رسانه»، «اخلاق روابط بینالملل» و ... همچنین «فلسفه اجتماعی»، «فلسفه مدیریت»، «فلسفه امنیت»، «فلسفه خانواده»، «فلسفه رسانه»، «فلسفه حقوق»، «فلسفه عدالت»، «فلسفه محیط زیست»، «فلسفه ورزش» و ... را به طور جد در دستور آموزش و پژوهش خود قرار دهد.
سه. طرح این مباحث هرگز نباید محدود به حوزه علمیه قم شود؛ طلاب حاضر در شهرستانها و سایر حوزههای علمیه کشور نیز به شدت به چنین مباحثی نیازمندند. طلاب و حوزههای شهرستانها، ویترین و پیشانی حوزه علمیه قم و نماینده علم و پژوهش و اخلاق حوزه علمیه قم هستند، باید از حیث علمی و پژوهشی و تبلیغی دائماً تغذیه شوند.
چهار. برای عمیقتر شدن این موضوعات و مباحث، بسیار مناسب است که مدیریت حوزه، تدبیری به کار گیرد که با محوریت اساتید مربوطه، متخصصان دانشگاهی ایران و بلکه جهان، نیز امکان حضور در جلسات درس حوزویان را داشته باشند و جدیدترین مباحث ناظر به موضوعات مربوطه را در حضور اساتید حوزه، با طلاب علوم دینی در میان بگذارند. با این تدبیر، هم اساتید دانشگاه با دغدغههای اسلامی حوزویان آشناتر میشوند و هم اساتید و طلاب حوزههای علمیه، بهتر و بیشتر عمق مباحث موجود درباره موضوعات مورد بحث خود را آگاه میشوند.
پنج. مدیریت حوزه علمیه باید تدبیری به کارگیرد که چنین مباحثی به «فناوریهای نرم و فرهنگی» تبدیل شوند. زیرا تا آموزشها و پژوهشهای اجتهادی نتوانند کاربرد و کاربست خود را در مسائل اجتماعی و صنعی و مبتلابه مردم نشان دهند، جامعه هدف این مباحث و ذینفعان و مخاطبان، طعم شیرین چنین مباحثی را به صورتی ملموس نخواهند چشید؛ و در نتیجه امیدی به ماندگاری و استمرار چنین مباحثی هم نخواهد بود. به تعبیر دیگر، باید امتداد فناورانه این مباحث اجتهادی را هم مورد توجه قرار داد.
#فقه
#حوزه_علمیه
━━💠🍃🌸🍃💠━━━
🌹 eitaa.com/tabyinir 🌹
🔻«حوزه علمیه» و «رسالتهای پساجنگ»
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[یک] جنگ، هر چند به خودی خود مطلوبیت ندارد؛ اما تهدیدی است که میتواند فرصتهای فراوانی را در دل خود داشته باشد. برکات فرهنگی، علمی، سیاسی، اجتماعی و نظامی جنگ اخیر غرب علیه جمهوری اسلامی ایران، آنقدر زیاد است که خسارتهای وارده، از جمله از دستدادن سرمایههای انسانی در حوزه نظامی و علمی، را تحملپذیر میکند.
[دو] به نظر میرسد مدیران حوزههای علمیه لازم است به طور جدّ درباره رسالتها و مسؤولیتهای حوزه علمیه پس از این جنگ تحمیلی بیاندیشند و از فرصتهای نهفته در دل این تهدید برای ایجاد تحول در رسالتها و مأموریتهای حوزه علمیه، به ویژه در راستای منشور حوزه پیشرو و سرآمد، بهره بگیرند. اینکه بعد از این جنگ جهانی ترکیبی و پیچیده علیه جمهوری اسلامی، برنامههای درسی و پژوهشی و تبلیغی و فرهنگی حوزههای علمیه کمافی السابق و به همان سبک و سیره پیشین خود باشد، پذیرفته نیست.
[سه] در این جنگ معلوم شد که همه قوت و قدرت نظام جمهوری اسلامی در عمل به تئوری مقاومت در عرصههای نظامی و سیاسی بوده است. مبانی نظری این تئوری و این سبک از حکمرانی نیازمند تحکیم و تقویت است. مباحثی همچون الهیات مقاومت، فقه مقاومت، اخلاق مقاومت، اقتصاد مقاومت، دیپلماسی مقاومت، جامعهشناسی مقاومت، روانشناسی مقاومت و امثال آن باید در حوزههای علمیه مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. مباحث بسیار پردامنه و عمیق «جهاد» (اعم از جهاد نظامی، جهاد فرهنگی، جهاد علمی، جهاد تبلیغی، جهاد مبارزه با سبک زندگی غربی و امثال آن ) باید از مباحث محوری حوزههای علمیه باشد. در فلسفههای مضاف باید بیش از پیش به فلسفه مقاومت پرداخته شود. بنیانهای انسانشناختی و معرفتشناختی مقاومت نیازمند تبیین جهانی است.
[چهار] در این جنگ، قوت و قدرت مدل حکمرانی ولایی و شیعی بر همگان آشکار شد؛ این فضا را باید فرصتی برای تعمیق بیش از پیش مباحث فلسفه سیاسی اسلام و مدل حکمرانی اسلامی دانست و لازم است «حکمت حکومت شیعی» توسط حوزههای علمیه برای جهانیان تبیین شود و این از بزرگترین و مهمترین رسالتهای حوزههای علمیه است.
[پنج] فهم فرهنگ و روحیه ملی و دینی ملت ایران و حفظ انسجام ملی در ذیل نظام اسلامی و زیر چتر قرآن و اسلام، از اموری است که بیش از پیش باید مورد توجه حوزههای علمیه قرار گیرد. این جنگ نشان داد که، علیرغم تحلیلهای نادرست عدهای غربزده و کجاندیش، که دائماً از دینگریزی و انقلابگریزی مردم و جوانان سخن میگفتند، قاطبه جوانان و نوجوانان و خانوادههای ایرانی، حتی ایرانیان خارجنشین، مدافع جمهوری اسلامی و دلبسته نظام ولایت و دلداده و دلسپرده به حضرت ولایتاند. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی پیشتر در یکی از توصیههای هشتگانه منشور حوزه پیشرو و سرآمد به حوزههای علمیه این حقیقت را که در این جنگ تحمیلی بر همگان آشکار شد، متذکر شده بودند: «به نسل جوان جامعه با چشم خوشبینی نگریسته و با این نگاه با آنان تعامل شود. بخش مهمّی از جوانان امروز با ضریب هوشی بالا، با وجود همهی القائات مخرّبِ فکر و احساس دینی، وفادار به دین و مدافع آنند و بسیاری دیگر هم بههیچرو با دین و انقلاب بر سر عناد نیستند. اقلّیّت بسیار اندکِ مُعرض از ظواهر دینی، حوزه را دچار تحلیل غیرواقعبینانه نکند.»
#حوزه_علمیه
@Ahmadhoseinsharifi
🏴 @tabyinir 🏴