چند #استدراک بر مطالب کلاس امروز: 1. #بکّة در #روایات #احادیث:

#استدراک درس #جلسه3 دیروز در کلاس بیان شد که «مقامُ ابراهیمَ» بدل بعض از کلّ است. استدلال ما هم بیان شد. الان هم بر همان استدلال هستم. ولی دوستان گفتند که «الجدول» این واژه را «بدل اشتمال» دانسته. تحقیق کردم و دیدم که «البحر المحیط» هم آن را «بدل کل از کلّ» دانسته! لذا وجه هر سه قول را با تأمل یافتم و تقدیم می کنم: ✅انوار التنزیل(بیضاوی) مَقامُ إِبْراهِيمَ‏ مبتدأ محذوف خبره أي منها مقام إبراهيم، أو بدل من آيات بدل البعض من الكل‏. نکته: بنا بر نظر «بیضاوی» از آنجا که «بیت» در این آیه در معنای مجازی آمده(ذکر الجزءِ المهمِّ و ارادةُ الکُلِّ/ یا به علقه مجاورت) یعنی «بیت» گفته شده ولی اراده تمام مسجد الحرام شده؛ و از آنجا که «مقامُ ابراهیمَ» در چنین فرضی، جزء بیت(یعنی مسجد الحرام) است لذا «بدل بعض از کلّ» استعمال شده. اقول: شاهد استعمال مجازی بیت در این آیه شریفه این است که در ادامه فرمود: «و من دخلهُ کانَ آمناً» و روشن است که مراد از ضمیر منصوبی در «دخله» همانا مسجد الحرام است نه خصوص بیت الله. ✅ الجدول (مقام) بدل اشتمال من آيات‏ ظاهراً الجدول قائل شده که مراد از «بیت» در این آیه همان بیت است نه مسجد الحرام. لذا گفته که «مقام ابراهیم» چون جزء بیت نیست بلکه «بیت» به نوع بر او اشتمال دارد(اتصال دارد) لذا مثل «سُرِقَ زیدٌ ثوبُه» است لذا بدل اشتمال است. ✅بحر المحیط گفته: بدل کل از کل است از «آیات» به این معنا که همین یک آیه، خودش از نواحی مختلفی آیه است لذا «آیات» است نه «آیه». أعرَبوا «مقامُ ابراهيمَ» بدلاً، و هو بدل كل من كل، من قوله: آيات؛ و أعرَبوه «خبرَ مبتداٍ محذوفٍ». ... فكيف يُبدَلُ المفردُ مِنَ الجمعِ، أو يخبر به عن الجمع؟ و أجيب ... بِأن يُجعَلَ وحدَه بمنزلةِ آياتٍ كثيرةٍ لظهورِ شَأنه و قوّةِ دَلالتِه على قُدرَةِ اللّهِ و نبوّةِ ابراهيمَ ع مِن تأثيرِ قَدَمِه في حَجَرٍ صَلدٍ. ➖➖➖➖➖➖➖➖➖ ضمناً یکی از دوستان گفتند که سیوطی در شرح الفیه خود، همین آیه را آورده و «مقام» را بدل اشتمال دانسته. حقیر در نرم افزار ادبیات عرب نور هم جستجو کردم و چنین چیزی نیافتم. در البهجة المرضیة، این آیه در بحث بدل آمده ولی سیوطی در واژه «من استطاع» گفته که بدل «بعض از کل» است ولی نسبت به «مقامُ» ساکت است.