💠معنای یگانگی خداوند متعال از زبان امیرالمومنین(علیه السلام)
💢روایتی از امیرالمومنین (علیه السلام) نقل شده است که در آن، حضرت به زیبایی معنای «واحد» و یگانگی خداوند متعال را بیان کردهاند که در ادامه آن را نقل میکنیم:
🔆«راوی میگوید: در جنگ «جمل» يكى از اعراب باديهنشين خدمت حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) آمد و عرض كرد: يا علي آيا خداوند متعال يگانه است؟ مردمی که کنار حضرت بودند به او گفتند كه اى اعرابى آيا نمیبينى اميرالمؤمنين (علیه السلام) در حال جنگ است و از حیث فکری پريشان است و تمرکز لازم را ندارد که به تو پاسخ دهد؟
✅اميرالمؤمنين (علیه السلام) فرمود: او را رها کنید و اعتراض نکنید؛ زیرا به درستى كه آنچه را که این اعرابى ميخواهد بداند، همان است كه ما آن را از اين گروه ميخواهيم و اين جنگ ما با دشمن بر سر آن است.
پس فرمود: اى اعرابى اينكه میگوییم خدا يگانه است، چهار تفسیر دارد؛ دو تفسیر آن درست است و مطابق واقع و دو تفسیر آن غلط است.
⬛️اما آن دو وجهی كه نادرست است و ناصواب؛
◼️یکی اینکه شخصی بگوید «یک» و منظورش باب اعداد باشد، یعنی یکی که دوم و سوم دارد؛ زیرا خداوند متعال اصلاً دومی ندارد تا بتوان آن را در باب اعداد داخل کرد و دومی برای او تصور کرد. به همین خاطر کسانی که گفتند خداوند یکی از آن سه است کافر شدند، و قرآن نیز به زیبایی در این رابطه میفرماید: «لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ ثالِثُ ثَلاثَةٍ وَ ما مِنْ إِلهٍ إِلاَّ إِلهٌ واحِدٌ(مائده-73): آنها كه گفتند خداوند يكى از سه خدا است به طور مسلم كافر شدند با اينكه معبودى جز معبود يگانه نيست». یعنی قوم نصاری که میپنداشتند الله (عزّوجلّ)، حضرت عیسی (علیه السلام) و حضرت مریم (علیها السلام) هر سه خدا هستند. (بنابراين هر کس بگوید خداوند متعال واحد است و منظورش واحد عددی باشد، کافر است).
◼️دیگر معنای نادرست «واحد» در مورد خداوند متعال، این است که کسی بگوید او یکی است مانند یکی از این مردم، همچنانکه میگویند: «زید» یک انسان است از جنس دیگر انسانها و با این بیان اراده میکند نوع خاصی از یک جنس بزرگتر را (یعنی جنسی هست و خداوند یک نوع از آن جنس است) این مورد هم شرک است و بر خداوند متعال روا نباشد. زیرا این مورد، به معنای تشبیه کردن خداوند متعال است به چیزی دیگر است و تشبیه بر خداوند متعال روا نباشد.
🔶امّا آن دو وجهی که صحیح است و در مورد خداوند متعال درست است،
🔸 یکی این است که بگوییم او یگانه روزگار است و هیچ شبیهی و هیچ مانندی ندارد؛ بله پروردگار ما چنين است (يعنى در كمالات يگانه است و عديل و نظيرى ندارد)
🔸و معنای دومی که درست است، این است که بگوییم خداوند متعال «احدى المعنى» است، به این معنا که او جزء ندارد (و بسیط من جمیع الجهات است) و به هیچ جزئی تقسیم نمیشود، نه در ذهن و نه خارج، و نه در عقل و نه در وهم و خيال؛ و پروردگار ما (عزّوجلّ) چنين است.
📚ر.ک. شیخ صدوق، التوحيد، ص 83.
#خدا_شناسی #خداشناسی #اعتقادات #مناظرات_ائمه #امام_شناسی #صفات_خدا #امام_علی