﷽؛
✅ نبود دربهای چوبی در زمان حضرت زهراء
📝 پرسش :
در زمان حضرت زهراء در مدينه درب چوبی وجود نداشت که آتش زده شود! شيعيان چگونه ادّعا می کنند که عمر بن خطاب در خانه علی بن ابی طالب را آتش زده است؟!
📖 پاسخ اجمالی :
روايات و اخبار تاریخی زیادی در کتب شیعه و سنی وجود دارد که نشان می دهد در زمان رسول خدا خانه هاى مدينه داراى درهاى چوبى از جنس های مختلف از جمله از جنس چوب عرعر، ساج، حصیر یا شاخه خرما و غیره بوده است. به عنوان مثال در خانه عایشه از جنس چوب عرعر یا ساج بوده. طبق شواهد روایی و تاریخی خانه امام علی و حضرت زهرا نیز دارای در چوبی بوده است که با جسارتی که انجام گرفت آن در سوزانده و شکسته شد.
📖 پاسخ تفصیلی :
روايات و اخبار تاریخی زیادی در کتب شیعه و سنی وجود دارد که نشان می دهد در زمان رسول خدا خانه هاى مدينه داراى درهاى چوبى از جنس های مختلف از جمله از جنس چوب عرعر، ساج، حصیر یا شاخه خرما و غیره بوده است؛ برای نمونه به برخی از این موارد اشاره می کنیم:
بخارى (متوفای۲۵۶ق) در «ادب المفرد» درباره در خانه های همسران پیامبر می گوید:
«عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هِلَالٍ أَنَّهُ رَأَى حُجَرَ أَزْوَاجِ النَّبِيِّ(صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) منْ جَرِيدِ مَسْتُورَة بِمسُوح الشَّعْرِ. فَسَأَلْتُهُ عَنْ بَيْتِ عَائِشَةَ، فَقَالَ: کان بَابُه مِنْ وِجْهَةِ الشَّامِ. فَقُلْتُ مِصْرَاعاً کان اَوْ مِصْرَاعَيْنِ؟ قَالَ: کان بَاباً وَاحِداً. قُلْتُ: مِنْ أَيِّ شَيْءٍ کان؟ قَالَ: منْ عَرعَرٍ اَوْ سَاجٍ»؛
(از محمد بن هلال نقل شده که وی خانه هاى همسران پيامبر را ديده است كه پوششى بافته شده از مو بوده است. از وى در باره خانه عائشه پرسيدم، گفت: درِ خانه اش به طرف شام باز مى شد، پرسيدم: يك لنگه داشت يا دو لنگه؟ گفت: يك لنگه بيشتر نداشت، گفتم: جنسش از چه بود؟ گفت از چوب درخت عرعر يا ساج).
عاصمى شافعی (متولد 378ق) نیز مى نويسد:
«كَانَ بَابُ عَائِشَة مُوَاجِهَ الشَّامِ وَكَانَ بِمِصرَاعٍ وَاحِدٍ مِن عَرعَرٍ أو سَاجٍ»؛
(درِ خانه عائشه به طرف شام بود و يك لنگه داشت كه از چوب درخت عرعر يا ساج بود).
ابن كثير دمشقى (متوفای 774ق) به نقل از حسن بصرى مى نويسد:
«وَكَانَتْ حِجْرِهِ مِنْ شَعْرٍ مَرْبُوطَةٍ بِخَشَبٍ مِنْ عَرعَر قَالَ وَفِي تَارِيخِ الْبُخَارِيِّ أَنَّ بَابَهُ(عَلَيْهِ السَّلَامُ) كَانَ يُقْرَعُ بِالْأَظَافِيرِ فَدَلَّ عَلَى أَنَّهُ لَمْ يَكُنْ لابوَابِه حَلق»؛
(اتاق هاى رسول خدا از شاخه و چوب عَرعَر به وسيله مو بافته شده بود، و در تاريخ بخارى آمده است: دَرِ خانه پيامبر را با نُك انگشتان و ناخن ها مى زدند و اين دلالت بر اين دارد كه حلقه هايى براى كوبيدن بر در نداشته است).
در داستان ازدواج فاطمه زهرا و اميرالمؤمنین آمده است:
«ثُمَّ دَعَا عَلِيّاً(عليه السلام) فَصَنَعَ بِهِ كَمَا صَنَعَ بِهَا ثُمَّ دَعَا لَهُ كَمَا دَعَا لَهَا ثُمَّ قَالَ قُومَا إِلَى بَيْتِكُمَا جَمَعَ اللَّهُ بَيْنَكُمَا وَ بَارَكَ فِي نَسْلِكُمَا وَ أَصْلَحَ بَالَكُمَا ثُمَّ قَامَ فَأَغْلَقَ عَلَيْهِ بَابَه»؛
(رسول خدا ، علي بن ابوطالب را احضار نمود و همان عملى را كه با فاطمه انجام داده بود با علي نيز انجام داد. آنگاه همان دعائى را براى علي خواند كه براى فاطمه خوانده بود. سپس به علي و فاطمه فرمود: برخيزيد بسوى خانه خود رويد، خدا شما را نسبت به يك ديگر مهربان كند! و به نسل شما بركت دهد! و عاقبت شما را بخير نمايد! رسول خدا پس از اين دعاها برخاست و دَرِ خانه را بست). این روایات نشان می دهد که خانه های مردم مدینه دارای در چوبی ورودی بوده است.
اما در مورد خانه حضرت علی(علیه السلام) و فاطمه زهرا روايات وارد شده در کتب شيعه و سنى نشان می دهد كه خانه ایشان نیز داراى در چوبى بوده است که با هجومی که به آن بردند آن را شکستند. به عنوان نمونه بلاذری(متوفاى 279ق) در کتاب «أنساب الاشراف» در جریان بیعت با ابوبکر می نویسد:
«أَنَّ أَبَا بَكْرٍ، أَرْسَلَ إِلَى عَلِيٍّ يُرِيدُ الْبَيْعَةَ، فَلَمْ يُبَايِعْ، فَجَاءَ عُمَرُ، وَمَعَهُ قَبَسٌ فَتَلَقَّتْهُ فَاطِمَةُ عَلَى الْبَابِ، فَقَالَتْ فَاطِمَةُ: يَابْنَ الْخَطَّابِ، أَتُرَاكَ مُحَرِّقًا عَلَيَّ بَابِي؟ قَالَ: نَعَمْ»؛
(ابوبكر به على(علیه السلام) پيام فرستاد تا با وى بيعت كند امّا على بیعت را نپذيرفت. پس عمر با مشعلى آمد، فاطمه ناگاه عمر را با مشعل درِ خانه اش يافت، پس فرمود: يابن الخطّاب؛ آيا من نظاره گر باشم و حال آنكه تو درِ خانه ام را بر من به آتش مى كشى؟! عمر گفت: بله).
بنابراین شواهد روایی و تاریخی نشان می دهد که خانه های مردم مدینه و از جمله خانه اهل بیت، امام علی و حضرت زهرا دارای در چوبی بوده است که با جسارتی که انجام گرفت آن در سوزانده و شکسته شد.
#حضرت_آیت_الله_مکارم_شیرازی