#چهار_شنبه_های_اخلاقی ☝️☝️ 📚📚معرفی کتب و منابع اخلاقی📚📚 شماره 3 1.. کتاب های اخلاقی - روایی (قسمت اول): مقصود از این گونه کتابها، نوشته هایی است که با گردآوری و باب بندی روایات اخلاقی ، نگارش یافته است و برای تاثیر گذاری و تقویت بنیه اخلاقی، از نفس رحمانی و موثر پاکان و معصومین[ ع] سود جسته است. نویسندگان آن، به شیوه ای که احکام تکلیفی و فقهی رااز روایات می گیرند، صفات و ارزشهای اخلاقی را نیز در کلام معصومین[ ع] جستجو می کنند. برای تاثیرگذاری بیشتر در خواننده، ثواب و عقاب اخروی را محور می دانند و پیامدهای کردار بد، یا پاداشهای اعمال نیک را، گوشزد می کنند. پیشینه تاریخی این شیوه ، چنین است که از دیرباز، ارادتمندان و شاگردان معصومین[ ع] گفتار آن بزرگواران را در مجموعه هایی ضبط می کردند که دراصطلاح ، حدیث شناسی[ اصول] نام می گرفت، در دوران امامان، ازاین گونه نوشته ها و کتابها، فراوان بوده است، اما براثر حوادث زمان، رو به کاستی گرفت. لکن با زحمت و همت با همتانی مانند: کلینی (م 329 ه.ق .) صدوق (م 381ه.ق )، شیخ طوسی[ ره] (م 460ه.ق .) و غیره ، مجموعه های دیگری گردآوری شد و دائره المعارف روایی ، نظیر:[ اصول و فروع کافی] - به همت بیست ساله شخصیتی مانند کلینی[ ره] - پدید آمد. برخی ازاین بزرگان صرفا به گردآوری و دسته بندی روایات بسنده کردند، و برخی دیگر، شرح و مطالبی نیز بدانها افزودند. بی شک، این گونه کتابها از ویژگیها و ارزشهای والایی - در باب تربیت و پیرایش جانها - برخوردارند و جایگاه اصلی را در میان منابع اخلاقی، به خود اختصاص داده اند. این ارزشمندی بخاطرامتیازاتی است که این گونه کتابها دارا بوده و آنها را از دیگر متون اخلاقی ، ممتاز می سازد. مانند: الف : توصیه های اخلاقی و تحکیم مبانی ارزشی ،از زبان کسانی که در دید خواننده ، معصوم بوده و دوراز هرگونه لغزش و خطا شمرده می شوند. ازاین روی ، بااطمینان ، دل به آهنگ کلام آنان می سپارد و از پیام ایشان ، متاثر می گردد. ب : معانی بسیار شگرف و بلند، درالفاظی کوتاه و رسا، بر زبان حکیم ترین انسانها جاری گشته که بدور از بیراهه روی و سر در گمی ، حقیقت را بیان می کنند و راه را نمایان می سازند. این گرانباری و پرمغزی ، ویژ‌گی‌ای است که بدین حد، فقط در کلام معصومین[ ع] پیدا می شود. ج : تکیه اساسی و بیشتر، بر فضایل و ارزشهایی دارند که سرچشمه دیگر نیکیها و خوبیها به شمار آمده و در پی پدید آوردن ملکات اخلاقی در خواننده خود هستند. د: بهره مندی از عوامل و انگیزه های حقیقی ، مانند: ثواب و خرسندی الهی در روی آوری به اعمال نیک ، قهر و عذاب خدایی در ارتکابب گناهان محوراصلی پیام اینهاست که در کاربرد وارزشمندی این انگیزه ه، در تربیت و آموزشهای اخلاقی اسلام ، جای هیچ گونه تردید نیست . ادامه دارد... #کتب_اخلاقی #منابع_اخلاقی #ندای_تهذیب 🌻 @nedaye_tahzib 🌿 tahzib-howzeh.com

#چهار_شنبه_های_اخلاقی 👇🏿👇🏿 📚📚معرفی کتب و منابع اخلاقی📚📚 شماره 5 1.. کتاب های اخلاقی - روایی (قسمت سوم): نگاه کلی : کتابهایی که در بخش اخلاقی - روائی ،از آنها نام بردیم ، نمونه ای بود از نوشته هایی که به عنوان منابع اخلاقی ، شمرده می شوند. چند نکته را یادآور می شویم : 1- کتابهای اخلاقی - روایی ،از نظم و چینش شایسته و یک نواختی برخوردار نیستند. هر یک از دانشوران این فن ، به ذوق و سلیقه شخصی عمل کرده و نظم و ترتیب را بکار بسته است . ازاین روی شایسته است که مانند کتابهای : فقهی ،اصولی ، فلسفی و غیره ،از نظم و ترتیب همانند، منطقی و گویا بهره مند شوند و با فهرستهای فنی تدوین گردند. 2- برخی ازاین کتابها، سند روایات را بیان نداشته و به گزارش متن آن ، بسنده کرده اند. که این انداختن سند، به هر دلیلی که باشد، کمترین زیانش ، سردرگمی و بی اعتمادی پژوهنده است که وی را در پی گیری مصادر، تصحیح منقولات و پژوهش فزونتر، دچار دشواری می کند. 3- وجود روایات پرسش زا، سنگین ، متاشبه، مغایر یکدیگر و نیازمند به تحلیل ، شرح و توجیه ، اشکال دیگری است که دراین نوشته ها دیده می شود. روایاتی که از مفهوم دشواری برخوردارند و بیشتر مردم ، توان فکری و پذیرش آنها را ندارند. سزاواراست که این گونه روایات با شرح و تحلیل پیرامون شرائط زمانی - مکانی مخاطب و با امام ، و با بهره وری از سائر کلمات معصومین در تفسیر و زدودن شبهه ها، انتشار یابند. 4- پرداختن این مجموعه ها به پاره ای از نیازهای اخلاقی - روانی - آن هم گاه و بیگاه بگونه ای تکراری و مشابه . ازاین رو شایسته است که یک مجموعه منظم و تحقیقی از گفتار و سنت معصومین[ ع] و کلام خداوندی - که در بردارنده تمامی مسائل اخلاقی و روانی انسانی باشد، پدید آید و راه برای پژوهشگران آینده هموار شود تاایشان ، گامهای بعدی را برداشته ، و مطابق نیاز هر زمان و براساس اندیشه و توان فکری و ذوقی طبقات گوناگون جامعه ، آثاری را، به نگارش در آورند. ادامه دارد... #منابع_اخلاقی #ندای_تهذیب 🌹 @nedaye_tahzib ☘️ tahzib-howzeh.com

#چهار_شنبه_های_اخلاقی 👇🏿👇🏿 📚📚معرفی کتب و منابع اخلاقی📚📚 شماره 6 2- کتابهای اخلاقی - فلسفی (قسمت اول) : مقصود از این گونه کتابها، نوشته هایی است که حکمای اسلام ، جهت پرورش و تهذیب نفوس ، نگارش کرده اند و بیشتر با مدد عقل و برهان ، به بیان مسائل اخلاقی پرداخته اند.از دریچه [حکمت عملی] انسان را دارای یک سلسله وظایف و تکالیفی می دانند، که عقل و خرد، توان کشف آنها را دارد و برانجام و ترک آنها، دستور می دهد. بهترین وسیله آراستگی را، شناخت فضایل دانسته و منشا رذائل را، جهل و نادانی می دانند پیشتازاین اندیشه حکمای یونان بودند که خیر را در سعادت عقلانی ، تقویت نیروی تفکر و بعد ادراکی می دانستند و عامل تعیین کننده ، در دست یابی به خیر را، شناخت و ادراک معرفی می کردند.ایشان ، معتقد بودند که : [ آدمی از روی علم و عمد، دنبال[ شر] نمی رود، واگر خیر و نیکی را تشخیص دهد،البته آن را اختیار می کند... نیکوکاری ، بسته به تشخیص نیک و بد، یعنی دانایی است . بالاخره فضیلت بطور مطلق ، جز دانش و حکمت چیزی نیست] . 🌱استاد مطهری ، در تفسیراین بینش می نویسند: افلاطون و استادش سقراط، معتقدند، برای عمل به مقتضای خیر، شناختن آن کافی است . یعنی امکان ندارد که انسان کار نیک را بشناسد و تشخیص دهد و عمل نکند، علت عمل نکردن جهالت است . پس برای مبارزه با فساداخلاقی ، جهل را بایداز بین برد و همان کافی است . ازاین رو سقراط، معتقداست که : سرمنشا همه فضایل[ حکمت] است . بلکه هر فضیلتی ، نوعی حکمت است . مثلا شجاعت عبارت است از: معرفت این که از چه باید ترسید واز چه نباید ترسید عفت ، عبارت است از: دانستن این که چه اندازه هدایت شهوات نفسانی شود و چه اندازه جلوگیری شود عدالت عبارت است از: دانستن اصول و ضوابطی که باید در روابط با مردم رعایت شود . ویژگی دیگر این بینش ، تکیه بر [حد وسط] و اعتدال میان قوای چهارگانه نفس ( عاقله ، عامله ، شهویه و غضبیه )است ، که اگر حرکات این قوی ، به گونه ای معتدل انجام گیرد، و سه قوه اخیر مطیع اولی ( عقل ) باشد، و درافعال بر آنچه عقل تعیین می کند، گام بردارد اولا فضایل سه گانه: [حکمت ، عفت و شجاعت] پدید می آید، و ثانیا از حصول آنها، که مرتب بر سازش قوای چهارگانه و اطاعت و انقیاد سه قوه ازاولی است - حالتی پدید می آید که کمال و تمامیت قوای چهارگانه است و آن [عدالت] نام دارد. بنابراین ، هر یک ازاین فضایل چهارگانه (حکمت ، عفت ، شجاعت و عدالت ) که منشا دیگر فضایل و صفات پسندیده به شمار می آیند، دارای جنبه های افراط و تفریط هستند، که عقل ، حد وسط آنها را بر می گزیند و جهتهای افراط و تفریط ر، رها می کند. ادامه دارد.... #منابع_اخلاقی #ندای_تهذیب 🌹 @nedaye_tahzib ☘️ tahzib-howzeh.com

#چهار_شنبه_های_اخلاقی 👇🏿👇🏿 📚📚معرفی کتب و منابع اخلاقی📚📚 شماره 7 2- کتابهای اخلاقی - فلسفی (قسمت دوم) : 👇🏿👇🏿 1️⃣ السعاده و الاسعاد فی السیره الانسانیه: ابوالحسن عامری نیشابوری ، م 381ه.ق مجتبی مینوی که نوشتن مقدمه ، فهرستها و تصحیح این کتاب را به عهده داشته است ، درباره آن چنین می‌نویسد: [ کتاب السعاده والاسعاد، که دراین مجلد تقدیم می شود مشتمل براصول اخلاق و تدابیر عملی است ، که در حیات دنیا،از برای سعید شدن و سعید کردن ضروری شناخته است .این اصول و تدابیر را مولف کتاب ،از ترجمه‌های عربی مولفات ارسطو و سایر فلاسفه یونان استخراج کرده و با نکات و تعلیمات واندرزها و دستورها و حکایاتی که در کتب ایران و هند و عرب یافته است و مناسب و موید گفته های یونانیان تشخیص داده است در آمیخته و کتابی در سیرت و اخلاق انسانی و قوانین سیاست و اصول تربیت و تدبیر منزل ،از آن ترتیب داده است] عامری ، در سالهای میان وفات فارابی و درخشش ابن سینا، مقام ریاست فیلسوفان مسلمان را داشت و در هماهنگی فلسفه یونانی با شریعت اسلام ، کوشش فراوانی را به کار بست و دست به نگارش کتابهای فراوان ، در بحثهای گوناگون فلسفی زد. با بررسی و چینشی در خور تحسین به مسائل اخلاقی پرداخت ، و با مدد گرفتن فراوان از گفتار حکم، و گاهی از روایات ، در تبیین مطالب اخلاقی کوشید. ترتیب کتاب ، بدین گونه است که نخست ، با تقسیم کردن سعادت به [ انسیه] (بدنیه ،النفس البهیمیه ،الشهوانیه و ...) و [ عقلیه] ( النفس الناطقه النظریه ) و راههای به دست آوردن هر یک ، نخستین بخش کتاب آغاز می شود. سپس به بحث از فضائل ،اقسام آن و چگونگی بهره مندی از آنها می پردازد. در بخش سوم ، پیرامون مدیریت جامعه ، شرایط وانواع هر یک ، به کاوش پرداخته و در بخش چهارم و پنجم ، درباره ریاستهای اجتماعی ، جامعه فاضله ، ریاستهای گوناگون و ویژگیهای هر یک ، بحث می کند. در بخش ششم نیز،از رهبری مردم ، و وظایف هر یک ازاقشار جامعه ، سخن می گوید. کاربرد و جایگاه پژوهش این کتاب - در باب اخلاق ، می تواند از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد، زیرا: الف : عناوین فراوان ، و ترتیب و نظم شایان توجه ، سر خط خوبی از مطالب اخلاقی و ترتیب آنها، دراختیار خواننده و پژوهنده قرار می دهد. ب : نقل بسیار زیاد اقوال و افکار حکمای یونانی و غیره و اعتبار ویژه ای که نویسنده دراین گزارش دارد منبع شایسته ای جهت پی بردن به افکار اخلاقی ایشان نیز، به شمار می آید. چنان که مینوی می نویسد: [ اغلب کتبی که ماخذ مولف بوده ، مخصوصا ترجمه های کتابهای یونانی که در دسترس حکمای اسلامی بوده است ،از میان رفته و فقط از راه تالیفاتی شبیه به این کتاب است که ما می توانیم بدانیم ،اهل فلسفه و حکمت در عالم اسلامی از چه ماخذ و منابعی حاصل فکر و تعمق فلاسفه قدیم یونان را شناخته و اقتباس کرده و مبنای اندیشه ها و نوشته های خود ساخته است] . (مقدمه السعاده والاسعاد) ادامه دارد... #منابع_اخلاقی #ندای_تهذیب 🌹 @nedaye_tahzib ☘️ tahzib-howzeh.com

#چهار_شنبه_های_اخلاقی 👇🏿👇🏿 📚📚معرفی کتب و منابع اخلاقی📚📚 شماره 8 2- کتابهای اخلاقی - فلسفی (قسمت سوم) : 👇🏿👇🏿 2️⃣ تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق (یا طهارة الاعراق): کتابی به عربی درباره علم اخلاق نوشته ابوعلی احمد بن محمد بن یعقوب رازی ملقب به مسکویه، فیلسوف قرن چهارم و پنجم. وی که از مترجمعین آثار یونانی است ، بیشتر بر عقل و مکتبهای فلسفی تکیه دارد و به شیوه و ترتیب آنها سیر می کند. به گونه ای چشم گیراز گفتار حکماء یونانی سود جسته و با مهارت این گفتار را بررسی کرده و در آنهااجتهاد می کند. تفاوت وی با عامری در چند نکته است : 1- بهره مندی وی از شرع و تعالیم دین ، فزونتراز عامری است . 2- بر عکس عامری که نگارش ساده و روانی را دنبال می کرد،ایشان در پی شیوه ای علمی و در خور فهم صاحبان فن است . چنانکه خود گوید: [ و علمناه لمحبی الفلسفه خاصه لاللعوام] . 3- ویژگی دیگراین کتاب ، نظم بسیار مرتب و منطقی است که در هفت مقاله و براساس شیوه حکماء یونان آمده است . چنان که از نفس ، قوای نفس ، فضایل چهارگانه ، آغاز کرده و بحثهایی نظیر: اخلاق و طبایع ، سعادت ، لذت ، شجاعت ، عدالت ، جور،انواع محبت ، مرضهای نفسانی و راه مداوای هر یک و ... را به دنبال آورده است . مسکویه رازی ، بیش از هر متفکراسلامی ، به اخلاق و مسائل روحانی ،اهتمام ورزیده است . مهمترین نگارش وی دراین زمینه ، همین کتاب[ تهذیب الاخلاق] است . که مرحوم خواجه نصیر طوسی ، درباره ارزش واهمیت آن می نویسد: کتاب الطهاره - که استاد فاضل و حکیم کامل ،ابوعلی احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه خازن رازی ، سقی الله ثراه ، و رضی الله عنه وارضاء، در تهذیب اخلاق ساخته است و سیاقت آن ، برایراد بلیغ ترین اشارتی در فصیح ترین عبارتی پرداخته ، چنان که این سه چهار بیت که پیش ازاین در قطعه گفته آمده است به وصف آن کتاب ناطق است : بنفسی کتاب حازکل فضیله وصار لتکمیل البریه ضامنا مولفه قدابرزالحق خالصا بتالیفه من بعد ماکان کامنا و وسمسه باسم الطهاره قاضیا به حق معناء ولم یک ماینا لقد بذل المجهودلله دره فما کان فی نصح اخلایق خانیا] (کتابی که همه برتری را در بر گرفته و ضامن تمامیت نیکی گشته است . حق را که ناپیدا بود، بدین نگارش ، بی پیرایه آشکار ساخت . نام آن ر،[ طهارت] نامید، که سزاوار و شایسته آن است تمام کوشش را بکار بود، خدایش پاداش فراوان دهد، که در خیرخواهی مردم خطا نرفت ). بااین که افکار واندیشه های مسکویه ، چندان نو و مبتکرانه ، به نظر نمی آید. بلکه تلفیقی است ازاندیشه های حکمای یونانی ، که با مهارت و ژرف اندیشی ، پرداخته و تکمیل شده است .اما گفتار وی ، در باب اخلاق فلسفی ، جنبه سندی داشته و ازارزش فراوانی ، بر خورداراست . زیرا وی ،از نخستین حکیمانی است که انظار فلاسفه و دانشوران اسلامی را به مطالعه اخلاق ، بدین شیوه ، متوجه ساخته و کوشیده است که معارف اسلامی را، به شیوه و جو علمی روز مطرح سازد. کتاب دیگری ازایشان به نام[ جاویدان خرد]، به چاپ رسیده است ، که در آن ، بیشتر به پندهای جزئی و گوناگون مردم جهان ،از هر آیینی که باشند، توجه دارد و مانند[ طهاره الاعراق] به کلیات مسائل اخلاقی ، نپرداخته است . وی در تفاوت این دو می نویسد: بالجزئیات [فهذه جمل نحکمها قبل تفصیلها لولاانا قداحکمنالک الاصول کلها فی کتابناالموسوم[بتهذیب الاخلاق] ، لاوجبنالک هاهنا. ولکن هذاالکتاب غرضنا فیه ایراد جزئیات الاداب بمواعظ الحکما من کل نحله و تبعنا فیه صاحب کتاب [جاویدان خرد] کما وعدناک فی اوله... . (پس این مطالبی بود که بطور فشرده ثابت کردیم . واگر نبود که تمامی اصول این گفتار را در کتاب[ تهذیب الاخلاق] بیان داشته ایم ، بر خود لازم می دانستیم ، که اینجا بحث کنیم .اما هدف ما دراین کتاب : آوردن آداب جزئی ،از پندهای حکما از هر آیینی که باشند - هست . و همان گونه که در آغاز یادآور شدیم : به شیوه کتاب[ جاویدان خرد] ، خواهیم رفت ). ادامه دارد... #منابع_اخلاقی #ندای_تهذیب 🌹 @nedaye_tahzib ☘️ tahzib-howzeh.com

#چهار_شنبه_های_اخلاقی 👇🏿👇🏿 📚📚معرفی کتب و منابع اخلاقی📚📚 شماره 9 2- کتابهای اخلاقی - فلسفی (قسمت سوم) : 👇🏿👇🏿 3️⃣اخلاق ناصری: خواجه نصیرالدین طوسی ،597 - 672 ه.ق . این کتاب نیز، مانند دیگر نوشته هایی ازاین قبیل ، متاثراز شیوه و افکار حکمای یونانی است ، که با درایت و فرزانگی خواجه ، پرداخت گشته است . دراین کتاب ، نخست ازانواع علوم حکمی سخن رفته است . و سپس به اقسام حکمت عملی پرداخته شده که در سه مقاله و هر یک با فصلهای گوناگون ، جای گرفته است : مقاله نخست ، در[ تهذیب اخلاق] است ، که به گونه ای آزاد، کتاب[ تهذیب الاخلاق] مسکویه ، به فارسی برگردان شده است . مقاله دوم ، در تدبیر منزل و مقاله سوم ، در سیاست مدن که اقوال و آراء حکم، به شیوه و آهنگ مقاله نخست نگارش یافته است . از آن رو که خواجه ،این کتاب را به توصیه دیگری می نوشته ، مانند برخی از نوشته های دیگرش ،اعمال نظری نکرده و صرفا گرد آورنده و گزارشگری است که با ترتیب و صورتی شایسته ، به تدوین مطالب پرداخته است . به همین دلیل است که گاهی گفتار بیگانه و مخالف با اندیشه و سیره وی را، مشاهده می کنیم که بدون هیچ گونه اظهارنظری ، از آنها گذشته و به نقد آنها، نپرداخته است . چنان که خود دراین باره می نویسد: [پیش از خوض در مطلوب می گوئیم : آنچه دراین کتاب تحریر می افتد،از جوامع حکمت عملی بر سبیل نقل و حکایت و طریق اخبار و روایت ،از حکمای متقدم و متاخر باز گفته می آید بی آن که در تحقیق حق وابطال باطل شروعی رود، یا به اعتبار معتقد رایی و تزییف مذهبی خوض کرده شود]. پس به روشنی معلوم است که بنای خواجه ، برگزیدگی و گزارشگری بوده است و نمی خواسته به گونه ای استدلالی و کامل به همه بحثها و حقایق اخلاقی بپردازد. بلکه بیشتر،استجابت اسماعیلیان است لذا هنگامی که[ هلاکو] براسماعیلیان چیره شد، و خواجه با وی مرتبط گشت ، خطبه پیشین کتاب را تغییر داد. و موخره آن را نیزانداخت . مطالبی که مناسب ذوق و فرهنگ ایشان بوده و در ستایش آنهابه شمار می رفت ، زدود. تمامی مطالب کتاب ،از تحقیق و گرانباری ویژه ای برخورداراست . همه صفحات ، نکته های پرمغزی را در دید خواننده قرار می دهد، به گونه ای که کاوشگراخلاق ، نمی تواند به آسانی از آن گذشته ، واز گرانباری و چینش شایسته آنها، سرمشق نگیرد و محور نگزیند. بنابراین ، ضروری است که در کاوشهای اخلاقی ، بحثهای مربوطه آن مورد نظر قرار گیرد. ادامه دارد... #منابع_اخلاقی #ندای_تهذیب 🌹 @nedaye_tahzib ☘️ tahzib-howzeh.com