🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 33
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتار اجتماعی طلبه
طلبه، باید در رفتار اجتماعیاش مراعات همه آن قواعد كلی و مقررات اخلاقی را بكند. هر رفتاری كه سبك تلقی شود، یا نفرتانگیز و چندشآور باشد، یا طلبه را به نااهلان شبیه گرداند و او را در موضع تهمت قرار دهد، یا مانع انجام دادن بهینه رسالت طلبگی باشد باید ترك شود. اكنون به تفصیل انواع این رفتارها را برمیرسیم:
1️⃣ رفتارهای حرام یا مكروه
از طلبه ـ كه منادی معارف اسلامی و مبلغ حلال و حرام الهی است ـ انتظار نمیرود كه در پایبندی به احكام و عمل به آنها كوتاهی كند:
«یأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لاَ تَفْعَلُونَ * كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لاَ تَفْعَلُونَ (صف 61: آیه 2و3. )»؛
ای كسانی كه ایمان آوردهاید! چرا چیزی میگویید كه انجام نمیدهید؟ نزد خدا سخت ناپسند است كه چیزی بگویید و انجام ندهید.
«أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَ أَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ (بقره 2: آیه 44)»؛
آیا مردم را به نیكی فرمان میدهید و خود را فراموش میكنید، با اینكه شما كتاب [خدا] را میخوانید؟ آیا [هیچ] نمیاندیشید؟
انجام دادن هر كار حرام یا مكروهی در منظر دیگران علاوه بر تنزل روحی و دوری از خدا، باعث سلب اعتماد به روحانیت و كاهش ضریب تأثیر سخن او خواهد بود؛ یعنی باور دینی مردم را تضعیف كرده، نفوذ كلام این صنف را كاهش میدهد و موجب تزلزل اعتقادی آنان خواهد شد.
«اگر ما از زی روحانیت و زی طلبگی خارج بشویم، اگر روحانیون از آن زی كه مشایخ ما در طول تاریخ داشتهاند و ائمه هدی علیهمالسلامداشتهاند، خارج شوند، خوف این است كه یك شكستی به روحانیت بخورد، و شكست به روحانیت شكست به اسلام است. اسلام با استثنای روحانیت محال است كه به حركت خودش ادامه بدهد. اینهایند كه اسلام را معرفی میكنند و به پیش میبرند و از اول هم همینطور بوده ... . (صحیفه امام، ج 18، ص 13.)»
ادامه دارد...
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌼 @nedaye_tahzib
🍀 tahzib-howzeh.ir
هدایت شده از ندای تهذیب
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 34
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتار اجتماعی طلبه (قسمت دوم)
«اگر ما از زی روحانیت و زی طلبگی خارج بشویم، اگر روحانیون از آن زی كه مشایخ ما در طول تاریخ داشتهاند و ائمه هدی علیهمالسلامداشتهاند، خارج شوند، خوف این است كه یك شكستی به روحانیت بخورد، و شكست به روحانیت شكست به اسلام است. اسلام با استثنای روحانیت محال است كه به حركت خودش ادامه بدهد. اینهایند كه اسلام را معرفی میكنند و به پیش میبرند و از اول هم همینطور بوده ... . (صحیفه امام، ج 18، ص 13.)»
رفتارهایی مانند غیبت، دروغ، نگاه به نامحرم، قسم نابجا، سیگار كشیدن، زیاد سوگند خوردن، تحقیر دیگران، تجاوز به حقوق مردم، عدم رعایت حق الناس، بینظمی و وقت ناشناسی، خلف وعده، بیاعتنایی به امانت، تخلف در رانندگی، و ... از این قبیل است. همچنین بیاعتنایی به وقت نماز و حضور در بازار یا اقدام به خرید و فروش، مقارن زمان اذان و نیز صحبت كردن در میان مراسم سخنرانی یا روضه به گونهای كه آشكار و زننده باشد، نمونههای این موضوع بهشمار میرود. علاوه بر این، با توجه به نقش الگویی روحانیت، عدم پایبندی به ضوابط شرعی موجب شكسته شدن قبح آن در نظر مردم میشود و راه بیتوجهی و بیمبالاتی را بازمیگرداند و توجیه موجهی برای طفره از تقید به قوانین شرعی پدید میآورد.
در همین موضع لازم است به رفتارهای ناشی از وسواس نیز اشاره كرد. تكرار عبارات نماز، غلظت مخارج حروف، دقت بیجا در طهارت و نجاست، طول دادن نابجای وضو و تطهیر، نجس پنداشتن همه جا و پرهیز از آن و ... رفتارهای غیرمشروعی است كه موجب الگوسازی نابجا برای مردم یا وهن منزلت صنفی روحانیت میشود و لازم است حتماً از آن پرهیز گردد.
ادامه دارد...
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌼 @nedaye_tahzib
🍀 tahzib-howzeh.ir
هدایت شده از ندای تهذیب
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 35
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتارهای خلاف ادب برای طلبه و غیر طلبه
ادب ـ آنگونه كه بزرگان تعریف كردهاند ـ به كیفیت و هیئت نیكوی رفتار گفته میشود ؛ یعنی اگر بتوان یك رفتار را به صورتهای مختلفی انجام داد، آن صورتی كه از همه نیكوتر است مقرون به ادب است. برای مثال، غذا را به شیوههای متنوعی میتوان خورد؛ اما آرام خوردن، خوب جویدن، نشسته بودن، به اندازه خوردن، و ... كیفیت غذا خوردن را زیباتر مینماید و به همین جهت، این امور از آداب غذا خوردن شمرده شدهاند. وقتی كه میتوان عملی را زیباتر و با صورتی شایستهتر انجام داد، اگر به صورت پست و غیر زیبا اكتفا شود، عرف نمیپسندد و انسان را متهم به خلاف ادب یا رفتار سبك میسازد. این داوری به جهت آن است كه شخص در انتخاب صورت غیر نیكو بدسلیقه عمل كرده و راحتی خود را مقدم دانسته است.
با این توضیح، در اینجا مراد از رفتارهای سبك و خلاف ادب، رفتارهایی است كه عرف نمیپسندد و به صورت عمومی برای همه انسانها ـ طلبه باشند یا نباشند ـ زیبنده نیست. این رفتارها، رفتارهایی است كه با زی ایمانی منافات دارد و هر مسلمان مقیدی باید از آنها بپرهیزد، طلبه نیز، هم به عنوان یك فرد مؤمن و هم به عنوان یكی از اعضای نهاد روحانیت باید از آنها اجتناب كند، تا هم اعتبار فردی و هم اعتبار صنفی و هم اعتبار صنف خود را مخدوش نسازد.
چنان چه پیش از این هم گفته شد، برخی از این رفتارها از آن جهت كه نشان تنبلی و بیارادگی و لَختی و لشمزاجی است، بد شمرده میشود؛ مانند خمیازه كشیدن، چرت زدن، كشیدن پا هنگام راه رفتن، دراز كردن پا، پا روی پا نهادن و به رو خوابیدن.
برخی نیز دلالت بر كودكمنشی و رشدنایافتگی دارد؛ مانند سوت زدن، سرگرمیهای بیهوده و وقتگیر مانند جدول روزنامه و بازیهای رایانهای، بازی كردن با ریش ، گرداندن تسبیح و زنجیر، بازی كردن با دسته كلید و تلفن همراه، استعمال كلمات ركیك و ناسزا یا سبك مانند برخی تكیه كلامهای رسانهای، غذاخوردن در خیابان و ... .
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌻 @nedaye_tahzib
🌿 tahzib-howzeh.ir
هدایت شده از ندای تهذیب
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 36
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتارهای خلاف ادب برای طلبه و غیر طلبه
مراد از رفتارهای سبك و خلاف ادب، رفتارهایی است كه عرف نمیپسندد و به صورت عمومی برای همه انسانها ـ طلبه باشند یا نباشند ـ زیبنده نیست. این رفتارها، رفتارهایی است كه با زی ایمانی منافات دارد و هر مسلمان مقیدی باید از آنها بپرهیزد، طلبه نیز، هم به عنوان یك فرد مؤمن و هم به عنوان یكی از اعضای نهاد روحانیت باید از آنها اجتناب كند، تا هم اعتبار فردی و هم اعتبار صنفی و هم اعتبار صنف خود را مخدوش نسازد.
◀️ برخی از این رفتارها از آن جهت كه نشان تنبلی و بیارادگی و لَختی و لشمزاجی است، بد شمرده میشود؛ مانند خمیازه كشیدن، چرت زدن، كشیدن پا هنگام راه رفتن، دراز كردن پا، پا روی پا نهادن و به رو خوابیدن.
◀️ برخی نیز دلالت بر كودكمنشی و رشدنایافتگی دارد؛ مانند سوت زدن، سرگرمیهای بیهوده و وقتگیر مانند جدول روزنامه و بازیهای رایانهای، بازی كردن با ریش ، گرداندن تسبیح و زنجیر، بازی كردن با دسته كلید و تلفن همراه، استعمال كلمات ركیك و ناسزا یا سبك مانند برخی تكیه كلامهای رسانهای، غذاخوردن در خیابان و ... . پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله فرمود:
الْأَكلُ فِی السُّوقِ دِنَاءَةٌ؛ غذا خوردن در بازار (نشان) پستی و بیمقداری انسان است.
▪️بعضی برخاسته از اسارت هوای نفس و غلبه شهوت است؛ مانند تند غذا خوردن، زیاد خوردن، زیاد خوابیدن، لودگی، مسخرگی و دلقك بازی برای خنداندن دیگران، زیاد شوخی كردن (خصوصا در مسائل جنسی) قهقهه و ... .
▪️برخی نیز دیگران را وحشتزده یا آزردهخاطر میگرداند؛ مانند داد زدن، عطسه بلند، اهانت و تمسخر.
▪️بعضی انسان را در معرض اتهام قرار میدهد؛ مانند مصافحه و معانقه با همسر در ملأ عام.
▪️برخی نیز، بدان جهت كه نفرتانگیز یا بدصورت است، مورد مذمت عرفی قرار گرفته است؛ مانند انگشت در بینی كردن، آب دهان انداختن، بالا كشیدن آب بینی، خاراندن مكرر بدن، آروغ زدن، تیكها و پرشهای تكراری كه در چهره یا كلام نمایان باشد، پاك كردن عرق صورت با آستین قبا یا گوشه عبا و مخلوط كردن پلو و ماست، یا ماست و آبگوشت.
▪️از جلوههای ویژه حضرت امام رحمهالله اینكه در مجلس عزای امام حسین علیهالسلام دو دستمال همراه خود داشتند: یكی، برای پاك كردن اشك چشم و دیگری برای پاك كردن آب بینی. پخش این صحنه از سیمای جمهوری اسلامی، تحسین برانگیز و اعجابآور بود و بسیاری را به كرنش در مقابل ادب، دقت و ظرافت ایشان وامیداشت.
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌺 @nedaye_tahzib
🍃 tahzib-howzeh.ir
هدایت شده از ندای تهذیب
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 37
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅ضروریات زندگی
اموری كه میان مردم متعارف است و جزو ضروریات زندگی متوسط جامعه به شمار میرود مثل غذا خوردن و خریدِ نیازمندیهای متعارف، برای روحانی سبك و زشت نیست؛ هرچند از طلبه عجیب پنداشته شود.
در این امور بیجهت نباید به پسند و ناپسند موهوم مردم توجه كرد. پیامبران خدا با همه عظمت و شأن خود به این امور میپرداختند و از انتظار یا اعتراض بیجای مردم بیم نداشتند:
«وَ قَالُواْ مَالِ هَـذَا الرَّسُولِ یأْكُلُ الطَّعَامَ وَ یمْشِی فِی الْأَسْوَاقِ»؛
و [به تعجب] گفتند: این چه پیامبری است كه غذا میخورد و در بازارها راه میرود؟!
«وَ مَآ أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِینَ إِلاَّ إِنَّهُمْ لَیأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَیمْشُونَ فِی الْأَسْوَاقِ»؛
و پیش از تو پیامبران [خود] را نفرستادیم جز اینكه آنان [نیز] غذا میخوردند و در بازارها راه میرفتند.
در میان كتابهای روایی شیعه، گزارشهایی از كیفیت حضور امامان معصوم در حمام وجود دارد . حمام رفتن یك نیاز ضروری است و حضور در آن، هرگز نشان سبكی و بیادبی نیست.
از همین مقوله است همراهی با خانواده، بغل گرفتن فرزند، استفاده از ساعت مچی، سوار شدن بر موتور برای طلاب جوان، ورزش، حضور در استخر و ... .
در اینجا، یك مقوله دیگر را نیز باید ذكر كنیم؛ طلبه مانند هر كس دیگری ممكن است دچار رویدادهای طبیعی شود. این اتفاقها نباید برای او بسیار درشت و تحملناپذیر تلقی شود و بر انجام وظایفش تأثیر منفی گذارد؛ مثلاً ممكن است بدون هیچگونه كوتاهی و تنها در اثر یك حادثه غیر منتظره، در راه رفتن به مسجد عمامه از سرش بیفتد. این موضوع نباید مانع از حضور او در نماز جماعت شود.
یا ممكن است در میان نماز، وضوی او باطل شود، این موضوع نباید او را چنان سرافكنده كند كه در انجام وظیفه متوقف و متحیر گردد. طلبه هم یك انسان معمولی است و اینگونه رویدادها به صورتی كاملاً متعارف در زندگی هر كسی پدید میآید.
مردم نیز این واقعیت را درك میكنند و موجه میشمارند.
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌹 @nedaye_tahzib
☘️tahzib-howzeh.ir
هدایت شده از ندای تهذیب
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 38
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅مباحات خلاف شأن (قسمت اول)
برخلاف رفتارهای خلاف ادب كه برای طلبه و غیر طلبه زشت و مذموم به شمار میرود، پارهای دیگر از رفتارها تنها برای طلبه محل پرسش است و موجب تنزل ارج و قدر صنفی او میگردد. گویا از صنف روحانیت انتظار پرداختن به این امور نمیرود.
این رفتارها در ذات خود حرمت یا زشتی ندارد؛ اما موجب پایین آمدن شأن طلبه و مانع انجام قوی رسالتش میشود.
این رفتارها برای طلبه به عنوان یك شخص بد نیست؛ اما برای طلبه با وصف طلبه كه به دنبال ایفای نقش اجتماعی ویژهای است و مأموریت سترگی دارد مناسب نیست و دون شأن او به شمار میرود.
یعنی اگر طلبه بخواهد رسالت فرهنگی خود را بهتر انجام دهد، بهتر است آنها را ترك كند؛ زیرا انجام دادن رسالت طلبگی، نیازمند ارج و قیمت و احترام ویژهای فراتر از سایر اقشار است.
ممكن است یك كاسب یا معمار در نظر دیگران محترم دیده نشود، اما در انجام وظیفه خود بسیار موفق باشد؛ اما روحانیت برای ادای وظیفه خود باید محترم باشد و نیاز به آبروی صنفی و اعتبار اجتماعی دارد. به همین جهت باید از اموری كه این اعتبار و منزلت را میكاهد در حد امكان پرهیز كند و حرفشنوی و حسن ظن مردم را بیجهت مخدوش نسازد.
برخی از این رفتارها عبارتاند از:
غذا خوردن در كوچه، خیابان و بازار، تقلید صدای حیوانات، سوارشدن چرخ فلك، مسافركشی، فروشندگی و تجارت، حمل كردن مقدار زیادی بار یا چند كیسه بزرگ كالا در خیابان، دو لباسی، حضور با دمپایی و بدون جوراب در مجالس، حضور با لباس زیر در جمعهای صمیمی، نگاه به نامحرم هرچند حلال باشد، خرید لباسهای خاص زنانه، خرید جارو و همراه داشتن آن در منظر عمومی، نام بردن از همسر و خواهر در ملأ عام، قدم زدن با همسر و گفتوگوی صمیمی در خیابان و پارك، به كول گرفتن فرزند یا یك بسته بار، ابراز احساسات و اعجاب در مواجهه با محصولات صنعتی پیشرفته یا خانههای مجلل و كاوش درباره قیمت آنها، دویدن در خیابان، تند رانندگی كردن، گوش كردن موسیقی به صورت آشكار حتی موسیقی حلال، كف زدن در مجالس، لخت شدن برای سینه زدن در عزای امام حسین علیهالسلام، چشمك زدن و برخی اشارههای دست و پا، زیاد چانه زدن با فروشندگان، امانت گرفتن فیلم سینمایی از ویدئو كلوپ، فیلمبرداری یا عكسبرداری در ملأ عام، استفاده از زنگهای خاص برای موبایل، بد نشستن و لم دادن، همراهی با گروههای منحرف، عكس گرفتن با خانمها و ... .
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
💐 @nedaye_tahzib
🌱 tahzib-howzeh.ir
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 39
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅مباحات خلاف شأن (قسمت دوم)
از اموری كه شأن طلبه را در نظر دیگران پایین میآورد، این است كه گمان شود طلبه همواره بیكار و رها است.
اگر طلبه هر دعوتی را بپذیرد، هر مراجعهای را بلافاصله پاسخ گوید، در موارد زیادی بیكار دیده شود، در نشستهای گعده و خنده شركت كند، در مغازهها به بطالت بنشیند، صبح دیر از خواب بیدار شود یا كار روزانه را آغاز كند و خلاصه حساب و كتاب خاصی در برنامه كاریاش دیده نشود، ارج و اعتبار خود را از دست خواهد داد. طلبه باید برنامه كاری منظم و كاملی داشته باشد. هیچ اشكال ندارد كه اگر درس یا كاری دارد برای رسیدگی به مراجعات، فرصت دیگری تعیین كند یا از پذیرش دعوت میهمانی عذر آورد یا صله ارحام، عیادت مریض و احوالپرسی از دوستان را كوتاه گرداند.
همانگونه كه مردم از یك پزشك یا یك مدیر انتظار ندارند كه در همه مراسم و جلسات آنان شركت كند و زندگی او را مهم، جدی و با برنامه میشمارند، طلبه نیز باید دارای برنامه جدی و زندگی منظمی دیده شود و عذرش در كوتاه كردن برنامههای جانبی موجه باشد.
طلبه نیز مانند یك كاسب یا كارمند جدی، باید هر روز صبح زود به درس و بحث یا كار صنفی خود مشغول شود و در نظر مردم، خانواده یا دوستان خود، فردی مصمم، قاطع، متین و بااراده بنماید.
تمام رفتارهای كودكانه كه برخاسته از هوسهای زودگذر و فاقد غرض عقلایی و حكمت است نیز، همینگونه موجب تنزل شأن روحانی و روحانیت میشود؛ مانند آدامس جویدن، تخمه شكستن، خوردن چیزهای خاصی مثل ساندویچ، پفیلا، پفك، یا آلاسكا در مجلس عمومی، بازیهای كامپیوتری، حل جدول روزنامه، ایستادن جلوی ویترین مغازهها خصوصا اسباببازی فروشی، نگاه كردن فیلمهای سینمایی (كمدی، تخیلی و...) و تعریف كردن آن، دنبال كردن نتایج مسابقات فوتبال، بازی كردن، لطیفهگویی فراوان، ارسال برخی پیامهای كوتاه كممحتوا، همراه داشتن جانوران و سرگرم شدن به آن، رفتن به طبیعت در مراسم سیزده فروردین، شكلك درآوردن و تقلید رفتار دیگران.
🌱بدون شك اقدام به هیچ یك از رفتارهای بالا حرام یا زشت نیست و حتی ممكن است در شرایط خاصی ضرورت یا مصلحت نیز داشته باشد. هرگاه كه وظیفه یا ضرورت اقتضا كند، طلبه برای انجام این امور باید آمادگی كامل داشته باشد و ابا و استنكافی از خود نشان ندهد ؛ اما در شرایط عادی كه ضرورت خاصی وجود ندارد، سعی در پرهیز از این رفتارها داشته باشد.
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌷 @nedaye_tahzib
✅ tahzib-howzeh.ir
هدایت شده از ندای تهذیب
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 40
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅مباحات خلاف شأن (قسمت سوم)
در روایتی آمده است:
عَبد اللَّهِ بن خالد الكنَانِی قَالَ استَقبَلَنِی أَبُو الحَسَنِ علیهالسلام وَ قَد عَلَّقْتُ سَمَكةً فِی یدِی فَقَالَ اقذِفهَا إِنَّنِی لَأَكرَهُ لِلرَّجُلِ السَّرِی أَن یحْمِلَ الشَّیءَ الدَّنِی بِنَفسِهِ ثُمَّ قَالَ إِنَّكم قَومٌ أَعدَاؤكم كثِیرَةٌ عَادَاكمُ الخَلقُ یا مَعشَرَ الشِّیعَةِ إِنَّكم قَد عَادَاكمُ الْخَلقُ فَتَزَینُوا لَهُم بِمَا قَدَرتُم عَلَیهِ؛
عبد اللّه بن خالد كنانی میگوید: ماهیای تهیه كرده بودم و در دست آویخته و به همراه میبردم. در این حال امام كاظم علیهالسلام مرا دید و فرمود: رهایش كن. من دوست ندارم كه یك فرد شریف نامدار چیز پستی را به دست خود حمل كند. سپس فرمود: ای جماعت شیعه! شما گروهی هستید كه دشمنان فراوان دارید. مردم با شما دشمناند. پس تا آنجا كه میتوانید برای آنان خود را بیارایید.
مشابه این موضوع را معاویه بن وهب نیز، از امام صادق علیهالسلام نقل كرده است:
مُعَاوِیة بن وَهبٍ قَالَ رَآنِی أَبُو عَبدِ اللَّهِ علیهالسلام بِالمَدِینَةِ وَ أَنَا أَحمِلُ بَقلا فَقَالَ إِنَّهُ یكرَهُ لِلرَّجُلِ السَّرِی أَن یحمِلَ الشَّیءَ الدَّنِی فَیجتَرَأَ عَلَیهِ؛
امام صادق علیهالسلام مرا در حالی كه مقداری سبزی با خود میبردم در مدینه دید و فرمود: برای یك فرد شریف نامدار شایسته نیست كه كالای پستی را با خود حمل كند؛ زیرا بر او جرأت پیدا میكنند.
توجه به تعلیلی كه در این دو حدیث بیان شده است، بسیار آموزنده است. در روایت اول، امام كاظم علیهالسلام میفرماید: چون شیعیان دشمن دارند باید ابهت و جلال خود را در مقابل دشمن پاس دارند و انجام كارهای پست، این جلال و شكوه را از آنان میگیرد و آنان را از اجرای بهینه وظایف خود باز میدارد. در روایت دوم نیز، امام صادق علیهالسلام به شأن اجتماعی كسی مانند معاویه بن وهب توجه كرده و به او تذكر دادهاند كه انجام كارهای پست مردم را بر او گستاخ و جری میگرداند و ضریب تأثیر اجتماعی او را پایین میآورد.
◀️بدیهی است در شرایطی كه این علت وجود نداشته باشد هر كس موظّف است كارهای شخصی خود را به دست خود انجام دهد. در توصیف اخلاق پیامبر صلیاللهعلیهوآله آمده است:
كانَ لایمْنَعُهُ اَنْ یحْمِلَ حَاجَتَهُ مِن السوق اِلی أهلِهِ؛ پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله به دست خود مایحتاج خود را از بازار به سوی خانوادهاش حمل مینمود.
بسیاری از عالمانِ بنام نیز، همین شیوه را دارند و در تأمین نیازهای شخصی و خانوادگی خود از دیگران كمك نمیگیرند و این تواضع كه به تأسی از رفتار پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله شكل گرفته موجب جلب اعتماد مردم و محبوبیت آنها نیز شده است.
در روایتی آمده است:
نَظَرَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیهالسلام إِلَی رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ قَدِ اشْتَرَی لِعِیالِهِ شَیئاً وَ هُوَ یحْمِلُهُ. فَلَمَّا رَآهُ الرَّجُلُ اسْتَحْیا مِنْهُ. فَقَالَ علیهالسلام اشْتَرَیتَهُ لِعِیالِك وَ حَمَلْتَهُ إِلَیهِمْ. أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ لاَ أَهْلُ الْمَدِینَةِ لَأَحْبَبْتُ أَنْ أَشْتَرِی لِعِیالِی الشَّیءَ ثُمَّ أَحْمِلَهُ إِلَیهِمْ؛
امام صادق علیهالسلام مردی از اهل مدینه را دید كه برای خانوادهاش چیزی خریده و آن را حمل میكند. وقتی چشم او به امام افتاد، خجالت كشید. حضرت فرمود: برای خانوادهات خریدهای و میبری. به خدا قسم! اگر مردم مدینه نبودند (و در میان آنها شناخته شده نبودم) دوست داشتم كه من هم برای خانوادهام چیزی خرید كنم و برایشان ببرم.
بنابراین، ضمن اینكه روحانیت باید بیتكلف و بیآلایش باشد، باید اعتبار و پرستیژ صنفی خود را پاس دارد و به گونهای عمل نكند كه فرد او در نظر جامعه خُرد، پست، حقیر و ضعیف، یا صنف روحانیت به عنوان قشری كمارزش، بیمقدار و دونپایه تلقی شود.
پیامبر اكرم ـ اسوه مهربانی و اخلاق كه كارهای شخصی خود را به دست خود انجام میداد ـ به تعبیر امام علی علیهالسلام از هیبت و جلالت خاصی برخوردار بود و این رفتارها باعث خرد شدن عظمت و شخصیت او در میان جمع نبود .
بنابراین، هر كاری كه باعث سبكی شأن طلبه در نگاه مردم شود و او را در ایفای نقش اجتماعی و رسالت خود ضعیف گرداند، اخلاقا برای طلبه جایز نیست.
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
هدایت شده از ندای تهذیب
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 41
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅مباحات خلاف شأن (قسمت چهارم)
شأن طلبه در نگاه مردم، باید در خدمت اهداف دین و تأثیرگذاری اجتماعی قرار گیرد. اگر با بیملاحظگی و لاابالیگری این جایگاه از بین برود، زمینه خدمت از بین میرود و ادای وظیفه دشوار میگردد. پس اگر گفته میشود كه فلان رفتار خلاف شأن طلبه است، منظور این است كه آن رفتار جایگاه طلبه را در نظر مردم پست میگرداند و مانع پیشرفت كار طلبه میگردد.
تشخیص مصداق این رفتارها نیاز به دقت فراوان دارد و نمیتوان به صورت قالببندیشده و كلیشهای، به معرفی نمونههای آن پرداخت:
◀️ الف) طبیعی است میان طلبه ملبّس و طلبه غیرملبّس در مصادیق این رفتارها تفاوت چشمگیری وجود دارد. طلبه ملبّس، نماد روحانیت تلقی میشود و به صورت مستقیم انتساب به دین یافته است؛ اما طلبه غیرملبّس انتساب رسمی به دین ندارد و از او انتظار مستقیم برای انجام رسالتهای حوزوی نمیرود. گویا برای كسب آمادگی و تجهیز كامل در این مسیر هنوز فرصتی در اختیار دارد.
◀️ ب) شرایط سنی نیز، در تشخیص مصادیق و كشف نمونهها تأثیر دارد. هرچه سن بالاتر رفته باشد، شأن و جایگاه طلبه در دیده مردم افزایش مییابد و انتظارات آنان بیشتر میگردد. طلبه جوان هرچند ملبّس باشد، به اندازه روحانی سالخورده، در معرض دقت و خردهگیری نیست.
مثلاً كشتی گرفتن با جوانان و شركت در بازی فوتبال آنان برای یك طلبه بسیار جوان شاید اشكالی نداشته باشد، اما برای یك روحانی مسن و جاافتاده، سبك و خلاف شأن بهشمار میرود.
نباید گمان شود كه اینگونه برنامهها چون موجب انس و صمیمیت و رفاقت میشود مطلوب است؛ زیرا انس و صمیمیت و رفاقت، موضوعیت ندارد و تنها برای انتقال بهینه پیام دین ارزشمند است.
اینگونه رفتارها ـ كه در سیره پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله و امامان معصوم علیهمالسلام سابقه ندارد ـ روحانی را در حد مخاطب و همسطح او تنزل میدهد. از آن به بعد سخن روحانی، نه سخن یك عالم دین و كارشناس معارف اسلامی كه سخن یك كشتیگیر، فوتبالیست یا رفیق به شمار میرود و تأثیر لازم را نخواهد داشت. یعنی با این رفتارها روحانی، از كاركرد ویژه خود ساقط شده و به كاری نمیآید. روحانی هرگز كشته و مرده احترام و دستبوسی نیست؛ اما مأمور به وظیفهای است كه باید از عهده آن به خوبی برآید و آن را به خوبی انجام دهد. اگر این انس و رفاقت مانع از انجام آن مأموریت گردد بیشك نامطلوب است.
نباید به روحانی به چشم یك رفیق گعدهنشین نگاه شود. بلكه جایگاه روحانی در میان مردم باید جایگاه یك عالم و كارشناس دین باشد و سخن او نافذ و مؤر دیده شود.
به هر حال نه طلبه جوان ادای بزرگسالان را در آورد و نه روحانی سالمند به شیوه جوانان ظاهر شود.
◀️ ج) نگاه مردم در مناطق مختلف، متفاوت است. شاید مردم قم و مشهد به جهت انس فراوان با روحانیت، از مشاهده برخی رفتارها شگفتزده نشوند و دریافت منفی نداشته باشند؛ اما مردم مناطق دیگر انتظار ویژهای از روحانی دارند و رفتارهایی به مراتب كوچكتر را برنمیتابند.
◀️ د) مخاطبان نیز در این تعریف تأثیرگذارند. حضور روحانی در جمع جوانان با حضور او در میان سالمندان متفاوت است. جوانان از شكستن قالبهای كلیشه شده و رایج لذت میبرند و نه تنها استنكار و استیحاش ندارند، كه از آن استقبال نیز میكنند؛ اما بسیاری از بزرگترها، از برهم زدن هنجارهای ذهنی خود برآشفته میشوند و به سرعت قضاوت منفی میكنند.
برای مثال، درآوردن عبا و عمامه در جمع جوانان نوعی ابراز محبت و صمیمیت تلقی میشود؛ اما ممكن است در میان بزرگترها حمل بر بیقیدی و بیاحترامی شود. بیشك، تعداد جمعیت حاضران نیز در این قضاوت تأثیر دارد.
◀️ ه) محیط حضور طلبه نیز، در شكلدهی نگاه مردم مؤثر است. رفتار یك طلبه در ورزشگاه، كوه، كنار استخر یا در مسافرت با رفتار او در محراب مسجد و كلاس مدرسه در نظر مردم متفاوت است. هر یك از این محیطها مقتضای خاصی دارد كه به خوبی باید شناخته و رعایت شود.
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir
هدایت شده از ندای تهذیب
🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 42
🌺 شاخصها و ملاكهای كلی |
رفتار اجتماعی طلبه🌺
🔅رفتارهای دال بر خود بزرگپنداری، برتریجویی و امتیازخواهی
روحانی كه وظیفه تعلیم و تربیت دینی مردم را بر عهده دارد، از جایگاه و شأن ویژهای برخوردار است و مورد احترام و تجلیل نیز قرار میگیرد. این احترام و تجلیل نباید مایه غرور و تكبر شود.
◀️ روحانی هرگز نباید خود را برتر از نوع مردم و مستحق امتیاز ویژه بداند. رفتارهایی كه به نوعی نشان از این رذیلت اخلاقی دارد، بسیار مذموم و ناپسند است؛ رفتارهایی مانند عدم رعایت نوبت، عدم رعایت قانون عمومی، متقاعد كردن پلیس برای جریمه نكردن و گذشت از تخلف او با استفاده از شأن طلبگی، درخواست ملاحظه بیشتر، دریافت وام ویژه، بیتوجهی به حضور دیگران و حقوق آنان، بیاعتنایی به مردم، گلایه دایم و شكایت مستمر، توقع احترام، انتظار سلام یا دعوت به بالای مجلس و ... .
امام علی علیهالسلام از خرید لباس از فروشندهای كه ایشان را شناخت و میخواست تخفیف ویژهای بدهد انصراف داد و از فروشنده دیگری به طور ناشناس تهیه كرد .
امام خمینی رحمهالله نیز، با دیدن گوشت خوبی كه خادمشان خریده بود، او را نهی كرد از اینكه از قصابی گوشت بخرد كه او را به عنوان خادم ایشان میشناسد؛ زیرا قصاب ملاحظه ایشان را خواهد كرد و بهتر از آنچه به توده مردم میدهد، برای ایشان خواهد گذاشت. در نتیجه، چربی بیشتری برای سایرین خواهد ماند.
◀️ از جمله نكتههای قابل ذكر، رویارویی با احترامهای فوقالعاده مردم به روحانیت است.
مردم متدین براساس علاقهای كه به دین و روحانیت دارند، گاهی در ابراز ارادت به روحانی سنگ تمام میگذارند.
این محبّت یقیناً از جانب مردم پسندیده و شایسته است و از اخلاص، صفا و احساس مسئولیت آنان سرچشمه میگیرد؛ اما روحانی مجاز نیست همه این احترامها را بپذیرد، بلكه باید مراعات جوانب دیگر را هم بكند.
مثلاً كسی به جهت احترام و تجلیل طلبه را در میان صف مقدم گرداند یا مالك یك اتومبیلِ مدل بالا از سر عشق و اخلاص اصرار میورزد كه امام جماعت محل را به منزل برساند. اگر سوار شدن به آن اتومبیل در شرایط عادی مناسب شأن روحانی نباشد و بازتاب اجتماعی نامطلوبی برجای گذارد، او موظّف است به صراحت و با صمیمیت از پذیرش این محبت عذر آورد و مناسب است دلیل این امتناع را هم برای مردم تبیین كند؛ زیرا پذیرش این محبت تنها ملاحظه حال یك نفر است. اما نپذیرفتن آن، ملاحظه احوال یك جامعه، و در تعارض این دو، مراعات حال جامعه بر ملاحظه حال افراد، تقدم دارد.
از همین قبیل است: قبول بوسیدن دست، پذیرش هدایای ویژه، دعوت به مجالس پرتشریفات و ... .
#ویژه_طلاب
#رفتار_اجتماعی
#راه_و_رسم_طلبگی
#ندای_تهذیب
🌸 @nedaye_tahzib
🌾 tahzib-howzeh.ir