🔰گزارش روز 📌«گاپ» و «داپ»؛ اهرم‌های ترکیه برای فشار بر همسایگان فعالیت‌های بی‌حدوحصر دولت ترکیه در زمینه سدسازی، تاکنون باعث نابودی حدود 7 میلیون هکتار زمین کشاورزی در عراق و سوریه، گسترش خشک‌سالی و کم‌آبی در این کشورها و درنتیجه بحران‌های زیست‌محیطی ازجمله ریزگردها در ایران شده است. 🔷گزاره‌های‌خبری: 1️⃣- ترکیه که از موقعیت بالادستی نسبت به دو همسایه جنوبی خود در دجله و فرات برخوردار است، در چهارچوب پروژه آناتولی جنوب شرقی یا «گاپ» با این توجیه که توسعه کشاورزی و صنعتی سرزمین‌های جنوب شرقی ترکیه نیازمند مقدار زیادی از آب رودخانه‌های دجله و فرات است، با ساخت سدهای زیاد بر روی این دو رودخانه در خاک خود، مقدار آب خروجی به دو کشور سوریه و عراق را به مقدار زیادی نسبت به قبل کاهش داده است. 2️⃣- بر پایه ابرپروژه «گاپ» که اجرای آن 32 میلیارد دلار هزینه و 30 سال زمان برده است، دولت ترکیه احداث مجموعه بزرگی از سدها و نیروگاه‌های برق‌آبی را بر بخش بالایی رودخانه‌های دجله و فرات در دستور کار قرار داده است. ترکیه با تکمیل پروژه گاپ، 5 برابر ظرفیت دجله و فرات بر روی آن‌ها سدسازی انجام داده است! این طرح قرار است 1.7 میلیون هکتار زمین کشاورزی را آبیاری و سالانه 55 میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کند. 3️⃣- سد آتاتورک (بزرگ‌ترین سد اروپا) که در سال 1992 تکمیل شد، ازلحاظ حجم کار ساختمانی پنجمین سد بزرگ جهان و ازلحاظ تولید برق‌آبی، رتبه سوم در دنیا را دارد. این سد 16 برابر بزرگ‌ترین سد ایران یعنی کرخه گنجایش دارد. ایلیسو نیز نوزدهمین سد بزرگ ابرپروژه گاپ است که سال گذشته افتتاح گردید. این سد هم چهار برابر سد کرخه گنجایش دارد. 4️⃣- «داپ» یکی دیگر از ابرپروژه‌های سدسازی دیگر است که ترکیه آن را بر اساس تجارب حاصل از پروژه گاپ، بر روی رود ارس طراحی کرده و به مرحله اجرا درآورده است. قرار است در چهارچوب این پروژه، 14 سد بر روی رودخانه ارس احداث شود. سد کاراکورت در شمال ترکیه یکی از این سدهای مهم است که سال گذشته با یک و نیم میلیارد مترمکعب آبگیری شد که 56 درصد ورودی آب ارس را کاهش داده است! کم‌آبی و خشکسالی‌ای که در سال‌های اخیر در سه استان اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی وجود دارد، بخش مهمی از آن ناشی از سدسازی‌های ترکیه بر روی رود ارس است که ممکن است در سال‌های آینده باعث خشک شدن حاصلخیزترین دشت ایران یعنی دشت مغان شود! 5️⃣- علاوه بر این‌ها، دولت ترکیه در قالب 10 ابرپروژه دیگر، از سال 2003 تاکنون 585 سد بر روی رودخانه‌های خود احداث کرده است. این در حالی است که کل سدهای ساخته شده ترکیه تا قبل از سال 2003، درمجموع 276 سد بود. 🔷گزاره‌تحلیلی: ابر پروژه‌های سدسازی دولت ترکیه به‌ویژه داپ و گاپ برخلاف ادعاهای آنکارا که آن را در جهت توسعه کشاورزی معرفی می‌کند، یک اهرم فشار قوی برای اثرگذاری بر کشورهای همسایه یعنی عراق، سوریه، ایران و ارمنستان در عرصه‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی است. اگر همچنان که دولت آنکارا مدعی است، مسئله اصلی سدسازی‌های ترکیه، کشاورزی بود، پس نباید حق‌آبه کشورهای همسایه از دجله و فرات و رود ارس قطع می‌شد! تجربه نشان می‌دهد، تنها با دیپلماسی نمی‌توان با رفتارهای مخرب دولت ترکیه در حوزه زیست‌محیطی که آثار و پیامدهای مخرب آن در کشورهای همسایه مشاهده می‌شود، مقابله کرد. لذا باید سازوکارهای واقعی‌تر، جدی‌تر و قاطعانه‌تری در دستور کار قرار گیرد. غرب آسیا به اندازه کافی از اقلیم خشک و بیابانی رنج می‌برد. در چنین شرایطی، هیچ‌چیز مهم‌تر از تأمین و تضمین بلندمدت دسترسی به منابع آبی برای مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی و خشک‌سالی نیست. ✍️ #حمید_خوش‌آیند

🔰گزارش روز 🟢روابط متوازن ایران در قفقاز علی‌اکبر ولایتی مشاور امور بین‌الملل رهبر معظم انقلاب در یادداشتی در روزهای اخیر در یادداشتی واکنشی به برخی مباحث شکل گرفته در فضای رسانه‌ای نوشته است: «در هفته‌های اخیر برخی از روی ناآگاهی و برخی از روی غرض‌ورزی شایع کردند که ایران می‌خواهد با جمهوری آذربایجان بجنگد، این ناجوانمردانه‌ترین تهمت به ایران است. ایران بنا ندارد که به هیچ کشور همسایه چه در قفقاز، چه نقاط دیگر به‌خصوص همسایگان خود کوچک‌ترین تعرضی داشته باشد، به‌ویژه مردم هم‌جنس، هم‌نژاد، هم زبان، هم‌دین، هم‌مذهب، هم‌سنت و هم‌تاریخ ما یعنی مردم جمهوری آذربایجان نور چشم ما هستند». وی در بخش دیگری از یادداشت خود آورده است: «با این‌که به هر علتی بین ما و آذری‌های شمال ارس جدایی افتاده، ما درصدد این نیستیم که مرزها را برداریم و جایی را تصرف کنیم... سخن ایران در یک کلام یعنی مخالفت با هر تغییر غیرقانونی که برخلاف منشور ملل متحد است خلاصه می‌شود و مرزهای کشورها محترم است و فرقی ندارد ما باشیم یا کشور دیگری و هر کشوری بخواهد برخلاف این هنجار و قاعده عمل کند، ما با آن مخالفت می‌کنیم ولو این‌که یک یا چند همسایه ما باشد». 🔸️گزاره‌های تحلیلی: 1️⃣قفقاز و مرزهای آن از اهمیت «استرتژیکی» و «ژئوپلیتیکی» بالایی در سیاست خارجی ایران برخوردار است. جمهوری اسلامی ایران با رصد دقیق تحولات این حوزه، بر حل‌وفصل مناقشات موجود بین ایروان و باکو با استفاده از سازوکارهای درون منطقه‌ای و با احترام به حاکمیت، تمامیت ارضی و منافع و امنیت ملی کشورها تأکید دارد. 2️⃣در این راستا آذربایجان از جمله کشورهای مهم حوزه قفقاز است که در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از اهمیت مضاعفی برخوردار است؛ اولاً یک کشور مسلمان است، ثانیاً به نسبت جمعیت، دومین و بیشترین جمعیت شیعی در جهان بعد از ایران را دارد، ثالثاً از تاریخ، فرهنگ، آداب و رسوم، زبان و سنن مشترک با ایران برخوردار است که این مؤلفه فرصت ویژه‌ای است تا دو کشور به دور از هرگونه حواشی، مناسبات خود را به سطح راهبردی ارتقاء دهند. 3️⃣سیاست مسلم ایران در قبال آذربایجان که تاریخ و تمدن مشترکی با این کشور دارد، همان سیاستی که در رابطه با سایر کشورهای حوزه قفقاز از جمله ارمنستان دنبال می‌شود و تهران از هرگونه توسعه «مناسبات راهبردی» در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی با باکو استقبال می‌کند. نکته مهم اینکه، ایران کشور بزرگ و قدرتمندی در منطقه است که به علت وجود ظرفیت‌های اقتصادی، تجاری، دفاعی و ... قابل توجه، حسن نیت و رفتارهای صادقانه نسبت به همسایگان، تلاش برای حل و فصل مشکلات و مناقشات منطقه‌ای و رویکردها، اقدامات و تجارب مثبت و سازنده در زمینه مقابله با ناامنی و بی‌ثباتی و تأمین صلح و امنیت در منطقه، می‌تواند یکی از مقاصد مهم کشورهای همسایه از جمله آذربایجان برای تقویت همکاری‌های دو و چندجانبه براساس «منافع متقابل» باشد. ✍️ #حمید_خوش‌آیند http://Eitaa.com/samenbr