❇️ماهیت‌شناسی شهرزیارتی فرسته 1 از 2 ✍️سید رضا شیرازی 〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰〰 🔺یکی از انواع موضوعات مستحدثه، موضوعاتی است که در گذشته وجود داشته است، اما در شرایطی قرار گرفته‌اند که به مرور زمان دچار انقلاب ماهیتی یا تغییر کارکردی شده‌اند(نک: اینجا). 🔺موضوع «شهر» از جمله این نوع موضوعات مستحدثه هستند. در تعریف شهر اتفاق نظری وجود ندارد. در تعریفی شهر را در مقابل روستا، بر معیار عدد ساکنین قرار می‌دهند و مکانی که تراکم جمعیت در آن، از حد معینی پایین‌تر نباشد شهر شمرده می‌شد. امروزه تاکید بر یک عامل در شناخت شهر کفایت نمی‌کند. 🔺طبق ماده ۴ قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری ایران، شهر. محلی است با حدود قانونی که در محدوده جغرافیایی بخش واقع شده و از نظر بافت ساختمانی، اشتغال و سایر عوامل، دارای‌ سیمایی با ویژگیهای خاص خود بوده به طوری که اکثریت ساکنان دائمی آن در مشاغل کسب، تجارت، صنعت، کشاورزی، خدمات و فعالیتهای اداری‌اشتغال داشته و در زمینه خدمات شهری از خودکفایی نسبی برخوردار و کانون مبادلات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حوزه جذب و نفوذ‌ پیرامون خود بوده و حداقل دارای ده هزار نفر جمعیت باشد. 🔺همانگونه که مشهود است در تعریف فوق بر مواردی نظیر تعداد جمعیت، نوع فعالیت‌های اقتصادی، حوزه اداری و موارد دیگری اشاره شده است. 🔺معنای خاص شهر در دنیای معاصر با متغیر تقسیم کار در ارتباط است. یعنی شهر جایی است که مردمان آن با یک تقسیم کار بسیار پیشرفته با هم در ارتباط هستند و بر اساس یک زندگی سازمانی با هم زندگی می‌کنند. در این نگاه روستا مکانی است که مردمان ساکن در آنجا دارای ارتباط ساده سنتی هستند. بر این اساس شهرها بر اساس مشابهت افراد با یکدیگر شکل نمی‌گیرند. روستاها معمولا بر اساس مشابهت افراد به اضافه با مشابهت کیش و مذهب شکل می‌گیرند. 🔺در شهرهای جدید با پدیده‌ی چندفرهنگی(multicultural) مواجهیم. شهروندان در شهر با افرادی که از لحاظ فرهنگ و مذهب تفاوت جدی دارند به خاطر تقسیم کار پیچیده موجود در ارتباط هستند. 🔺«مزار» نیز موضوعی است که شرعی بودن یا عرفی بودن آن جای سوال دارد؟ در صورت عرفی بودن «مزار» آیا تغییر ماهیتی داده است؟ بر اساس روایات : 💎قالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع لَا تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلَّا إِلَى ثَلَاثَةِ مَسَاجِدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ- وَ مَسْجِدِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ مَسْجِدِ الْكُوفَة (الفقیه ج1 ص 231) 💎قالَ عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا ع‏لَا تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلَى شَيْ‏ءٍ مِنَ الْقُبُورِ إِلَّا إِلَى قُبُورِنَا(عیون اخبار الرضا ع ج2 ص 254-255) آیا مزار همان مکان مقدس یا قبرستان بزرگ‌مردانی است که شرع آنها را زیارتگاه دانسته است؟ در حقیقت مزار قسمتی از شهر است که کارکردی خاص دارد. ❓ترکیب این دو موضوع و ایجاد موضوع «شهر زیارتی» دارای چه ماهیتی است؟ آیا شهر زیارتی به امثال مکه و واتیکان گفته می‌شود؟ یا اعم از آنهاست و شامل شهرهایی مانند مشهد و کربلا و نجف می‌شود؟ ❓آیا شهر زیارتی شهری است که در آن زیارتگاه وجود دارد؟ آیا تهران با وجود امام‌زاده صالح و شهر ری در آن شهر زیارتی است؟ #برنامه‌ریزی_شهری #موضوعات_مستحدثه #پدیده_چندفرهنگی 🆔@tammolaat

❇️ماهیت‌شناسی شهرزیارتی فرسته 2 از 2 ✍️سید رضا شیرازی 〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️ 🔺معمولا به شهرها نیز از بعد کارکردی (فعالیت و نقش) دقت می‌شود. شهرها بر اساس فعالیتی که سایر فعالیت‌های شهر را تحت شعاع خود قرار داده و بر اساس آن نوع فعالیت خاص، شهر شناخته می‌شود، طبقه‌بندی می‌شوند: مانند شهرهای صنعتی(مثل عسلویه و سیلیکون ولی)، شهرهای گردشگری(مانند شهرهای شمال و شهرهای استانبول و آنتالیا)، شهرهای زیارتی، شهرهای اداری-سیاسی و ... ❇️بنا بر تصورمان از «شهر» و «مزار» و تعریفمان از «شهر زیارتی» پاسخ به سوال «مناسبات شهر و مزار چگونه است؟» متفاوت است: 1️⃣شهر زیارتی را معادل مزار بدانیم و در نتیجه مصداق شهر زیارتی فقط امثال مکه و واتیکان می‌تواند باشد. 2️⃣شهر زیارتی، شهری است که مزار را دربردارد. در حقیقت سبب پیدایش و توسعه شهر، مزار بوده است. این تعریف علاوه بر مکه و واتیکان شامل نجف و کربلا و مشهد نیز می‌شود. 3️⃣مزار، قسمتی از شهر است. همان‌گونه که پارک، قبرستان، محیطهای آموزشی، ادارات، منازل مسکونی، بازارها و ... قسمتهای دیگر شهر می‌باشند. در این نگاه شهرهایی مانند تهران به خاطر وجود امام‌زاده صالح یا شهرری را می‌توان شهر زیارتی دانست. ♦️بنا بر هر کدام از دیدگاه اول و دوم نسبت به مشهد، بایستی فعالیت‌های زیارتی بر دیگر فعالیت‌های شغلی در این کلان‌شهر غلبه داشته باشد و سایر مشاغل را تحت‌الشعاع قرار دهد. همانگونه که در شهرهای توریستی، فعالیتهای مرتبط به گردشگری بر دیگر مشاغل غلبه دارند و آنها را تحت الشعاع قرار می‌دهند یا در شهرهای صنعتی، فعالیتهای صنعتی بر دیگر مشاغل چیرگی خاصی دارند. اما بنا بر دیدگاه سوم و تعریف سوم از شهر زیارتی، دیگر الزامی برای این امر در مناسبات میان شهر و مزار وجود ندارد. ✅با توضیحات فوق، سخن نماینده محترم ولی فقیه را می‌توان بهتر فهمید. همچنین پاسخ به سوالاتی مانند: ❓در شهر زیارتی معماری و ساخت‌وساز چگونه باید باشد؟ ❓بازارها یا مراکز خرید گسترده در شهرهای زیارتی چکونه باید باشند؟ ❓آیا تهیه و تدارک مراکز تفریحی گسترده در شهرهای زیارتی منعی ندارد؟ ❓تهیه و تدارک مراکز بهداشتی گسترده در شهرهای زیارتی که موجب رونق گردشگری پزشکی می‌شود، منعی ندارد؟ ❓آیا ایجاد و احداث مراکز علمی کلاسیک گسترده در شهرهای زیارتی منافاتی با زیارتی بودن شهر ندارد؟ ❓آیا چند کاربره کردن شهرهای زیارتی و دادن صبغه گردشگری، سلامت، صنعتی و... در مناسبات شهر و مزار چالشی ایجاد نمی‌کند؟ ❓چرا برخی مخالف برگزاری کنسرت در شهرهای زیارتی هستند؟ در گروه ماهیت‌شناسی شهرزیارتی و کنکاش مناسبات شهر و زیارتگاه است. #برنامه‌ریزی_شهری #شهر_زیارتی #مزار #مناسبات_شهر_مزار 🆔@tammolaat