🎧 صوت نشست علمی ✅ «ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر کنونی» 🎙ارائه: استاد محمدکاظم طباطبایی 🔻سلسله نشست‌های علمی (شماره۱) 📆 چهارشنبه 5 شهریور 1404 📍قم، مؤسسه میراث کتاب و سنت - مدرسه حدیثی ثقة الاسلام کلینی (ره) 🆔 طرائف | جامع منابع رجالی و اعتبارسنجی احادیث

📚 ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر حاضر 1️⃣ ✨ علوم حدیث، چراغ راه فهم دین 🔻منبع ناب معرفت دینی کجاست؟

🔹 هر معرفتی که به قرآن و سنت نرسد، «معرفت دینی» نیست.

🔶 هویت ما طلبه‌ها در این است که مبلغ معرفت دینی باشد. یعنی معارف دین را از قرآن و سنت برگرفته و برای جامعه عرضه کنیم. معرفت دینی، معرفتی است که نهایتاً به این دو سرچشمه متصل شود. 🔸حتی اگر معارف عقلی صحیح و پذیرفته شوند، تا زمانی که پشتوانه قرآنی و روایی نداشته باشند، در «معرفت دینی» قرار نمی‌گیرند. بنابراین، ویژگی اصلی دین‌مداری این است که هر اندیشه‌ای به قرآن و سنت ختم می‌شود. 🔷نمونه روشن این موضوع در علم اصول دیده می شود: 🔹برائت عقلی برآمده از عقل انسانی است. 🔹برائت شرعی به دلیل انتساب به شریعت، معرفت دینی می‌شود. ▫️این تفاوت، مرز معرفت دینی با سایر معارف است. 🔶 پس روشن می شود که منابع اصلی دین دو چیز بیشتر نیست: 🔸قرآن کریم 🔸سنت معصوم علیه السلام ✅ هر اندیشه یا گزارشی که بخواهد نام «دینی» بر خود داشته باشد، باید به این دو بازگردد. ✍️ معرفت دینی تنها زمانی دینی است که از سرچشمه قرآن و سنت معصوم بجوشد. 🖋 برگرفته از : صوت نشست علمی «ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر کنونی» - استاد محمدکاظم طباطبایی 🆔 طرائف | جامع منابع رجالی و اعتبارسنجی احادیث

📚 ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر حاضر 2️⃣ ✨ علوم حدیث، چراغ راه فهم دین 🔻 حدیث آینه سنت معصوم

🔹 سنت منبع دین است و حدیث، تنها راه ما برای رسیدن به آن.

🔶 سنت یعنی آنچه از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ و ائمه اطهار علیهم‌السلام صادر شده و بیانگر معرفت الهی است. هر چه از معصوم صادر می شود، به معنای دینی بودن نیست. بلکه آنچه حامل معرفت و آموزه الهی برای جامعه باشد، «سنت» نام دارد. 🔸اما حقیقت مهم این است که ما به خود سنت، دسترسی مستقیم نداریم. آنچه در دست ما قرار گرفته، حدیث است؛ یعنی روایت و حکایت سنت. 🔷 بنابراین، جایگاه حدیث چنین روشن می‌شود: 🔹سنت، منبع اصیل معرفت دینی است. 🔹 حدیث، حکایت و آینه سنت است. 🔶 از اینجا وظیفه علوم حدیث مشخص می شود: 🔸اثبات کننده حدیث واقعاً حکایت سنت است. یعنی نشان دهنده این روایت، بازتابی درست از کلام و فعل معصوم است. ♨️ تا پیش از ظهور حضرت ولی‌عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف، وظیفه‌ی ما همین است: 🔺با اتکا به علوم حدیث، به‌طوری مطمئن دین را بپیماییم. روزی که امام عصر ظهور کنند، این واسطه‌ها برچیده خواهد شد. اما تا آن روز، حدیث تنها راه ما برای رسیدن به سنت معصوم است. ✍️ حدیث، پلی است که ما را به سرچشمه سنت معصوم پیوند می‌زند. بدون علوم، این پل استحکام لازم را داشت. 🖋 برگرفته از : صوت نشست علمی «ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر کنونی» - استاد محمدکاظم طباطبایی 🆔 طرائف | جامع منابع رجالی و اعتبارسنجی احادیث

📚 ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر حاضر 3️⃣ ✨ علوم حدیث، چراغ راه فهم دین 🔻از صدر اسلام تا امروز؛ چرا علوم حدیث پدید آمد؟

🔹 فاصله تاریخی با معصوم، ما را محتاج علوم حدیث کرد.

🔶در صدر اسلام، مردم برای دریافت آموزش های دینی فاصله با معصوم نداشتند. یا مستقیم در محضر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ و ائمه علیهم‌السلام، یا با واسطه‌های اندک سخنان ایشان را می‌شنیدند. در چنین شرایطی، نیازی به علوم پیچیده حدیثی وجود ندارد. 🔷 اما با گذشت زمان، دو اتفاق مهم رخ داد: 🔹گسترش جغرافیای اسلام: مردم در سرزمین‌های دوردست ساکن بودند و دسترسی مستقیم به معصوم برایشان وجود نداشت. 🔹 فاصله تاریخی با عصر معصوم: نسل‌های جدید، دیگر تجربه زیستن با معصوم را نداشتند و تنها به روایت‌ها دسترسی دارند. ♦️در این شرایط، خطر تحریف، جعل و اشتباه در نقل‌ها بسیار افزایش یافت. همین ضرورت بود که زمینه‌ساز پیدایش علوم حدیث شد. 🔶 دانش‌های نخستین در علوم حدیث به تدریج دانش‌های موجود برای پاسداری از صحت و اصالت حدیث شکل گرفته: 🔸 علم رجال: بررسی شخصیت، وثاقت و شرایط راویان. 🔸غریب‌الحدیث: توضیح واژگان بد و کم‌کاربرد در روایات. 🔸فهرست نگاری: شناسایی و دسته بندی کتابهای حدیثی. 🔸نسخه‌شناسی: بررسی نسخه‌های خطی و اختلاف‌های موجود میان آن‌ها. این علوم مانند حصاری بودند که از ورود تحریف و جعل به میراث حدیثی جلوگیری می‌کردند. 〰️ در برخی آثار قدیمی، علوم حدیث بسیار معرفی شده‌اند. مثلاً در کتاب «معرفة علوم الحدیث» اثر حاکم نیشابوری، ۵۰ شاخه مختلف ذکر شده است. یا در «مقدمه ابن صلاح» فهرستی از انواع علوم حدیث آمده است. 🔺با این حال، از این عناوین در حقیقت‌های جزئی‌اند. آنچه به‌صورت جدی برای پژوهشگر نیاز است، حدود ۲۰ تا ۳۰ دانش اصلی است که شالوده پژوهش‌های حدیثی را تشکیل می‌دهد. ✍️ هرچه فاصله ما از عصر معصوم بیشتر شد، نیاز به علوم حدیث پررنگ‌تر شد. امروز نیز همان نیاز ادامه دارد. 🖋 برگرفته از : صوت نشست علمی «ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر کنونی» - استاد محمدکاظم طباطبایی 🆔 طرائف | جامع منابع رجالی و اعتبارسنجی احادیث

🌺🌺🌺🌺🌺🌺 خدمت اندیشمندان وفرهیختگان گرامی وصاحبان قلم سلام علیکم نظر به برگزاری چهارمین کنگره بین‌المللی راه نجات : نهج‌البلاغه وحکمرانی علوی در تاریخ ۲۱ آبانماه سال جاری(۱۴۰۴) در شهر اصفهان خواهشمند با ارسال آثار فاخر علمی خویش و هچنین دعوت ازدیگر استادان وفرهیختگان داخل وخارج کشور برای ارایه مقاله بر اعتلای علمی این کنگره بیفزایید. باسپاس فراوان. دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی نهج‌البلاغه راه نجات تارنمای کنگره : https://nahj-noor.com شماره تلفن دبیرخانه ؛ ۰۳۱۳۵۰۰۲۵۱۷ 🆔 طرائف | جامع منابع رجالی و اعتبارسنجی احادیث

بسمه تعالی مؤسسه میراث کتاب و سنت در ضمن مدرسه حدیثی ثقة الاسلام کلینی (ره) برگزار می‌کند: سلسله نشست‌های علمی (شماره2) 🔆 «اعتبارسنجی حدیث، ابزار نوین، نیاز امروز» 🔅 ارائه: استاد سید علیرضا حسینی شیرازی 💠 مکان: قم، خیابان صفائیه، کوچه 33، پلاک 12 ⏱️ زمان: چهارشنبه،12 شهریور 1404، ساعت 17 📲جهت شرکت به صورت مجازی روی لینک ضربه بزنید: 👈جلسه مجازی جهت کسب اطلاع بیشتر به کانال مدرسه حدیثی ثقة الإسلام کلینی(ره) مراجعه نمایید👇👇 https://eitaa.com/mirath_k_s

📚 ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر حاضر 4️⃣ ✨ علوم حدیث، چراغ راه فهم دین 🔻علوم حدیث چند دسته است؟ واجب، مستحب و کفایی

🔹 هر حدیث‌پژوه باید بداند در کدام یک از علوم حدیث تخصصی  و در کدام‌ها آشنایی کلی داشته باشد.

🔷 علوم حدیث گستره های متنوع دارد. همه شاخه ها در یک سطح مهم؛ برخی دانستنشان برای هر پژوهشگر نیاز است و برخی دیگر دانستن اجمالی آن‌ها کافی بود. به همین دلیل، می توان علوم حدیث را در سه دسته اصلی تقسیم کرد: 🔹۱. حدیث علوم «واجب» اینها علومی هستند که بدون آن‌ها هیچ تحقیق حدیثی قابل اعتماد نخواهد بود. 🔸مباحث بنیادین: تعریف حدیث و سنت، گستره سنت، نسبت قرآن و حدیث، و نیز بحث‌هایی مانند قضایای واقعی و خارجی. 🔸اعتبارسنجی حدیث: بررسی سند، رجال، فهرست‌ها، و در نهایت رسیدن به وثوق صدور. همچنین مطالعه سیر تحول معیارهای اعتبارسنجی در طول تاریخ. 🔸فقه‌الحدیث: شامل واژه‌شناسی، غریب‌الحدیث، تحلیل سیاق صدور و کشف مراد دقیق معصوم. 🔷 ۲. حدیث علوم «مستحب مؤکد» این علوم برای هر پژوهشگر شرایط، اما دانستن آن‌ها کار علمی را افزایش می‌دهد. 🔸تاریخ حدیث و مکاتب حدیثی. 🔸منبع‌شناسی: کتاب‌شناسی توصیفی، تحلیلی و انتقادی منابع حدیثی. 🔸نسخه‌شناسی و تصحیح متون. 🔸آسیب‌شناسی حدیث: شامل تحریف، نقل به معنا، حذف سیاق و تأثیر با فرهنگ‌های غیر اسلامی. 🔷 ۳. حدیث علوم «کفایی» یا درجه دوم این‌ها علومی‌اند که شناخت اجمالی‌شان را برای پژوهشگر کافی است و لزوماً به تخصصی شدن در آن‌ها نیست. 🔸حدیث مصطلحات. 🔸اجازات حدیثی. 🔸آداب نقل حدیث. 🔸زوائدنویسی. 🔴 این تقسیم‌بندی، مسیر پژوهشگر را روشن می‌کند: ➕در علوم واجب باید متمرکز و متخصص شود. ➕در علوم مستحب مؤکد باید آشنایی جدی و تکمیلی پیدا کند. ➕در علوم کفایی دانستن اجمالی و کلی کفایت می‌کند. ✍️ شناخت علوم علوم حدیث، از اتلاف وقت جلوگیری می‌کند و پژوهشگر را به اولویت‌های اصلی هدایت می‌نماید. 🖋 برگرفته از : صوت نشست علمی «ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر کنونی» - استاد محمدکاظم طباطبایی 🆔 طرائف | جامع منابع رجالی و اعتبارسنجی احادیث

📚 ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر حاضر 5️⃣ ✨ علوم حدیث، چراغ راه فهم دین 🔻 چرا علوم حدیث شیعه باید بازطراحی شود؟

 🔹 میراث شیعه نیازمند شرح‌نویسی منسجم و نظام آموزشی مستقل است.

🔶 علوم حدیث در میان اهل سنت و شیعه اشتراکات فراوانی دارد، اما تفاوت‌های جدی نیز وجود دارد. نکته مهم این است که علوم حدیث شیعه باید بر اساس منابع و حدیثی شیعه سامان یابد. 🔸 متأسفانه در بسیاری از موارد، تقسیم‌بندی‌ها و الگوهای موجود در علوم حدیث، برگرفته از اهل سنت است. در حالی که نیازها، منابع و مسائل شیعه متفاوت است و نمی‌توان همان نسخه را برای میراث شیعی به کار گرفت. این موضوع باعث شد علوم حدیث شیعی کمتر استقلال و ابتکار داشته باشد. 🔷 شرح نویسی 🔹یکی از ضعف‌های جدی در حوزه حدیث شیعه، نبود شرح‌نویسی جامع و منسجم بر متون حدیثی است. اهل سنت نمونه های برجسته در این زمینه دارند. مثلاً کتاب «فتح‌الباری» که شرح مبسوط بر صحیح بخاری است. این آثار هم برای فهم دقیق روایات کارآمدند و هم منابع مهمی برای پژوهشگران به شماره می‌آیند. 🔹اما در میراث شیعی، شرح‌ها پراکنده، غیرسیستمی و محدود به بخش‌هایی از روایات هستند. اثر جامع و فراگیر در سطح «فتح الباری» در میان آثار شیعه شکل نگرفته است. این خلأ بزرگ است که نشان می‌دهد حوزه حدیث شیعه یک ظرفیت‌های بسیار برای پژوهش و تولید دارد. 🔶 باز طراحی 🔸 بر اساس این علوم، بازطراحی حدیث شیعی یک ضرورت است. این بازطراحی باید بر اساس: ➕منابع اصیل شیعه، ➕نیازهای معاصر جامعه، ➕ توجه به تجربه‌های تاریخی، تا علوم حدیث به‌طور واقعی پرسش‌ها و پاسخ‌های امروز باشد. ✍️ علوم حدیث شیعه نباید صرفاً دنباله‌رو تقسیم‌بندی‌های اهل سنت باشد. ما نیازمند نظام آموزشی، شرح‌نویسی و پژوهش مستقل بر پایه میراث شیعه هستیم. 🖋 برگرفته از : صوت نشست علمی «ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر کنونی» - استاد محمدکاظم طباطبایی 🆔 طرائف | جامع منابع رجالی و اعتبارسنجی احادیث

رونمایی از نرم‌افزار فاخر جامع الأحادیث نسخه 4 💻📀💻📀💻 👈 در آستانه میلادهای مبارک حضرت ختمی مرتبت، محمد مصطفی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و حلول هفته وحدت و نیز میلاد صادق آل محمد، امام جعفر بن محمد صادق علیهما‌السلام، از جدیدترین محصول مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) در رشته حدیث رونمایی خواهد شد. 🌐 مطالعه خبر در #نورسافت ▫▪▫▪▫ مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) پیشگام در داده پردازی هوشمند علوم اسلامی و انسانی noorsoft.org 📢 @noorsoft کانال رسمی نور در ایتا

♨️ تاریخِ ناقص و سرنوشت یک تحلیل رجالی 🔶 جایگاه تاریخ در علم رجال در علم رجال و تراجم، تعیین تاریخ دقیق ولادت و وفات رجال نقشی کلیدی دارد؛ زیرا تحلیلهای رجالی بر همین اساس شکل میگیرند. اگر تاریخ‌ها درست مشخص نشوند، نسبت‌های داده‌شده و تحلیل‌های رجالی بی‌اساس خواهند بود و مباحث متزلزل می‌شود. از همین نقطه است که تاریخ زندگی ابوالعباس نجاشی، بزرگ رجالی شیعه‌، مهم‌ می نماید و در مورد اختلاف آن به اختلاف سخن گفته اند. 🗓 علامه حلی (٦٤٨ - ٧٢٦) در کتاب خلاصة الأقوال در آخر باب احمد نجاشی را عنوان کرده درباره وی مینویسد: توفى ابو العباس له بمطر آباد في جمادى الأولى سنة خمسين و اربعمائة و كان مولده في صفر سنة اثنتين وسبعين وثلاثمائة 🔷 اختلاف در تاریخ وفات نجاشی 🔹نجاشی نزد مشهور در سال ۳۷۲ متولد و در ۴۵۰ قمری وفات یافته شده معرفی شده است. اما اشکال اینجاست که نجاشی در فهرست خویش، وفات أبو يعلي محمد بن حسن بن حمزة جعفری در ۴۶۳ ذکر می‌کند. 🔺در حالی که اگر نجاشی در ۴۵۰ فوت کرده باشید، چنین گزارشی را نمی توان ثبت کرد. همین تناقض منجر به طرح نظریات متفاوت درباره تاریخ وفات نجاشی و نیز درباره اشتباه یا تصحیف احتمالی متون است. 1️⃣ دیدگاه نخست: سهو ناسخان سید مصطفی تفرشی و علامه مامقانی خطای ناسخان را عامل اشتباه می‌دانند. تفرشی بر این باور است که تاریخ وفات در فهرست نجاشی تحریف شده و باید به‌جای «ستین»، «اربعین» خوانده شود. مامقانی نیز این تصحیف را پذیرفته و آن را با حوادث زمان سید مرتضی علم‌الهدی تطبیق داده است. اگر این نظریه درست باشد، آنگاه اشتباه در متن به‌حساب ناسخان گذاشته می‌شود نه خود نجاشی. كان هذا من سهو النساخ والصواب سنة ثلاث وثلاثين واربعمائة أو غيره ؛ لان هذا كلام النجاشي، و النجاشي على ما نقل العلامة في «صة» مات فى سنة خمسين واربعمائة فوفاته قبل وفاة محمد بن الحسن بن حمزة بثلاث عشر سنة. 2️⃣ دیدگاه دوم: الحاق خطوط مرحوم آقابزرگ تهرانی احتمال داده است که تاریخ ۴۶۳ فهرست از خطوط الحاقی است که بعدها وارد متن شده است. او با استناد به منابع اهل سنت مانند ابن جوزی و ابن اثیر، وفات ابویعلی را در 463 می‌داند و معتقد است اشتباه علامه حلی از اعتماد به نسخه‌ای بوده است که حاشیه در متن داخل شده است. بدین‌ترتیب، وفات ابویعلی در ۴۶۳ تثبیت می‌شود و حیات نجاشی در این سال نیز پذیرفتنی خواهد بود. 3️⃣ دیدگاه سوم: اشتباه علامه حلی محقق شوشتر اما پا را فراتر گذاشته و اساساً عبارت فهرست نجاشی را صحیح می‌داند و در عوض اشتباه را متوجه علامه حلی می‌کند. او توضیح می دهد که علامه در نقل نسب یا کنیه، نجاشی را با ابوالعباس سیرافی خلط کرده است. این اشتباه، با توجه به تشابه اسامی و همزمانی نسبی آن دو، کاملاً طبیعی جلوه می‌کند. در این صورت، دیگر نیازی به فرضیه تحریف یا الحاق وجود ندارد. ❗️پیوند نسب و تشابه اسامی 🔺بر اساس این دیدگاه، اختصار و حذف بخشی از نسب در منابع، باعث اشتباه میان دو شخصیت شده است. چون نام‌های پرکاربردی مانند احمد، محمد و علی حذف می‌شوند اما اسامی خاص مانند نوح یا بابویه باقی می‌مانند، تشابه اسمی میان نجاشی و سیرافی کاملاً محتمل بود. این خطای قضاوت‌های متفاوت را فراهم ساخت و نشان داد که حتی در علم دقیق رجال نیز خطاهای ظاهراً ساده، منشأ مباحث جدی می‌شوند. 🟣 نتیجه گیری رجالی در نهایت، بررسی در تاریخ وفات نجاشی و ابویعلی نشان می دهد که رجال پژوهی صرفاً جمع آوری نام ها نیست، بلکه توجه به نسخه ها، تصحیف ها، و شیوه های نقل علم ضروری است. اختلاف نظر بر سر یک تاریخ، نمادی از مشکلات کار رجالی است و پژوهشگر امروز را به دقت در نسخه‌های تاریخی و تحلیل‌های تاریخی فرامی‌خواند. 📚 جرعه ای از دریا، ج۱، ص۷۹ 🆔 طرائف | جامع منابع رجالی و اعتبارسنجی احادیث

📚 ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر حاضر 6️⃣ ✨ علوم حدیث، چراغ راه فهم دین 🔻علوم حدیث سرمایه جامعه دینی امروز

🔹 صیانت از دین، پاسخ به شبهات و تقویت اعتماد مردم بر عهده این علوم است.

🔶 علوم حدیث تنها یک دانش تخصصی گروهی از متخصصان حوزه نیست. بلکه سرمایه‌های بزرگ برای حیات دینی جامعه است. اگر این علوم به‌درستی به کار گرفته شوند، آثار و برکات فراوانی در سطح عمومی جامعه خواهند داشت. 🔸۱. تقویت اعتماد دینی ➕ وقتی مردم مطمئن باشند که متون و روایات دینی با روش‌های علمی بررسی شده‌اند و از فیلترهای اعتبارسنجی گذشته، اعتمادشان به دین و سنت معصوم افزایش می‌یابد. این اعتماد، سرمایه‌های اجتماعی برای تثبیت ایمان و دینداری است. 🔸 ۲. پاسخ به شبهات ➕ بخش بزرگی از شبهات دینی به دلیل برداشت‌های نادرست یا نقل‌های ضعیف و تحریف‌شده است. مثلاً برخی احادیث بدون توجه به سند و سیاق نقل می‌شوند و نتیجه‌گیری‌های غلطی از آن‌ها صورت می‌گیرد. علوم حدیث می‌توانند این شب را درک کنند و حقیقت روایت را بسازند. 🔸۳. راهنمایی پژوهشگران ➕ هر پژوهشگر دینی برای استنباط یا تحلیل، ناچار است به روایات مراجعه کند. علوم حدیث برای او مطمئن است که می‌سازد تا از میان انبوه روایات، معارف صحیح و معتبر اهلبیت علیهم‌السلام را پیدا کند. 🔸۴. صیانت از میراث حدیثی ➕ علوم مانند حصاری است که از میراث روایی اسلام محافظت می‌کند. چه در برابر جعل و تحریف، چه در برابر نابودی یا فراموشی. اگر علوم حدیث نباشد، این سرمایه عظیم به مرور تضعیف یا تحریف خواهد شد. 🔸۵. پیوند با زندگی امروز ➕ کارکرد مهم دیگر علوم حدیث این است که حدیث را از کتابخانه‌ها به متن زندگی امروز بیاورد. یعنی روایات را به زبان روز ترجمه کند و در مسائل اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی جامعه به کار می گیرد. ✍️ علوم حدیث، یک دانش انتزاعی نیست؛ بلکه ضامن صیانت دین، رفع شبهات، تقویت اعتماد عمومی و راهنمای عمل در زندگی دینی امروز است. 🖋 برگرفته از : صوت نشست علمی «ضرورت و کارآیی علوم حدیث در عصر کنونی» - استاد محمدکاظم طباطبایی 🆔 طرائف | جامع منابع رجالی و اعتبارسنجی احادیث

بسمه تعالی مؤسسه میراث کتاب و سنت در ضمن مدرسه حدیثی ثقة الاسلام کلینی (ره) برگزار می‌کند: سلسله نشست‌های علمی (شماره۳) 🔆 «حوزه‌ها و مکاتب حدیثی، چرایی تفاوت، فوائد شناخت» 🔅 ارائه: استاد محمدتقی سبحانی 💠 مکان: قم، خیابان صفائیه، کوچه 33، پلاک 12 ⏱️ زمان: چهارشنبه، 26 شهریور 1404، ساعت 17 📲جهت شرکت به صورت مجازی روی لینک ضربه بزنید: 👈جلسه مجازی جهت کسب اطلاع بیشتر به کانال مدرسه حدیثی ثقة الإسلام کلینی(ره) مراجعه نمایید👇👇 https://eitaa.com/mirath_k_s