سلجوقیان ☘☘☘☘☘ سَلْجوقیان طایفه‌ای از ترکان غز که با شکست دادن غزنویان و آل بویه، حدود دو سده (سده پنجم و ششم قمری) بر ماوراء النهر، خراسان بزرگ، ایران و عراق و بخش‌هایی از ترکیه حکومت کردند. سلجوقیان حنفی مذهب بودند و از خلیفه عباسی در برابر قدرت‌های شیعه مانند فاطمیان و آل بویه حمایت می‌کردند و خود را احیاگران مذهب #اهل سنت می‌شناساندند. در سال‌های نخست حکومت سلجوقیان، شیعیان که در زمان آل‌بویه قدرت اجتماعی زیادی به دست آورده بودند، محدود شدند و زیر فشار بودند؛ اما از زمان سلطان #ملکشاه سلجوقی، #سلاطین سلجوقی مدارای مذهبی بیشتری نشان دادند و شیعیان نیز به سرعت قدرت اجتماعی و حتی سیاسی خود را بازیافتند و به مناصب بالا در حکومت سلجوقیان دست یافتند. در عصر #سلجوقیان، شیعیان در شهرهای مختلف #قلمرو آن پراکنده بودند و مدارس علمی فعال و پر رونقی داشتند. از ویژگی‌های اجتماعی عصر سلجوقی نزاع‌های مذهبی بین شیعیان و سنیان در برخی شهرها از جمله بغداد و نیشابور است که گاه به جنگ‌های دامنه‌دار در شهرها و محلات تبدیل می‌شد. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

پایان جنگ، آغاز هنر در عصر زندیه ازدوره فروپاشی #صفویه درسال 1135 ه.ق و روی‌کار آمدن #نادرشاه و پایان حکومت او در1160ه.ق ناامنی خاصی در شیراز حاکم بود که نتیجه آن قتل و غارت و کشتار مردمان و تنگی معیشت بود. با آمدن #کریمخان زند و سرکوب آشوب‌ها و به سامان کردن اوضاع آشفته زمان، #شیراز به‌عنوان یک مرکزعلمی، تجاری و هنری تغییر یافت و خرابه‌های شهری پذیرای بناهای باشکوه شد. فضای آزادانه مذهبی و اجتماعی زندی که از ویژگی‌های حکومت وکیل الرعایا بود، نقاشان و هنرمندان این دوره را صاحب فراغت و آسودگی درخلق هنر کرد. #کریمخان با آنکه بی‌سواد بود اما دانشمندان، علما و ارباب هنر و صنایع عصر خود را بزرگ می‌شمرد. دراین ایام علاوه برمعماری و عناصر وابسته به آن، سایر هنرها نیز به اوج خود رسید. اوج گسترش وتکامل درهای خاتم #شیراز و سایرخاتم کاری‌ها به دوره زندیه می‌رسد. #صندوق ضریح بارگاه حضرت علی(ع) درنجف اشرف، صندوق خاتم کاری #آرامگاه امام حسین(ع) و قاب آینه خاتم کرمان از بهترین نمونه‌های #خاتم زندی است. #ادوارد اسکات ورینگ و #سرهارفورد جونز در سفرنامه‌های خود از فرش‌های خانه‌های اشرافی و قالی‌های زیبای پرنقش و نگار یادکرده‌اند. در این ایام آینه‌های بزرگ از کشورهای روس و روم و شهرهای اروپایی با کمک کشتی و ارابه به شیراز می‌آمد و #کارستن نیبور و #سرهارفورد جونز از هنرآینه کاری زندیه نیز یاد کرده‌اند. اقدامات عمرانی #کریمخان در پایتخت و اطراف آن وامنیتی که در راه‌ها ایجاد شد باعث رشد اقتصادی شیراز وتأسیس کارگاه‌های صنعتی فراوان شد. رشد صنایع نظامی مانند ساخت اسلحه سرد وگرم، #توپ، #زنبورک، #شمشیر و خنجر، مدیون سیاست‌های تهاجمی #کریمخان بخصوص درنیمه اول حکومتش بود. نیاز به این صنایع با وجود ده‌ها هزار سپاهی ایلاتی در#شیراز و اطراف که اکثراً به #شمشیر و خنجر مسلح بودند باعث اختصاص یکی از راسته‌های بازار به سازندگان شمشیرشد. اسکات ورینگ نوشته: «در شیراز ساخت شمشیر شهرت دارد. فولاد شمشیر را از #حیدرآباد هندوستان به صورت شمش وارد می‌کنند... کارگاه #تفنگ‌سازی شیراز، بهترین اسلحه‌های کمری را درست می‌کند که برابر اسلحه‌های ساخت #اروپاست». در این دوره صنعت شیشه گری شامل ساخت شیشه پنجره، بطری، تنگ و ظروف و قلیان نیز به اوج خود رسید. #اسکات ورینگ آورده: «شیراز دارای یک #شیشه‌گرخانه و یک کارخانه ذوب فلز است که قابل توجه است مخصوصاً کوزه‌های قلیان منقوش زیبا درست می‌کنند... در این شهر میناکاری شهرت فراوان دارد.» درهنرخوشنویسی، خطاطان چیره‌دستی چون #آقا محمد زرگر نسخ نویس اصفهانی، #میرزا محمد #علی طباطبایی نستعلیق نویس کرمانی و #درویش مجید شکسته نویس اصفهانی، درزمره نام آوران این عرصه هستند.درهنر نگارگری، نقاشان این ایام به نوآوری‌هایی بسیاردست یافتند. نگارگری دوران #زندیه تداوم حرکتی است که از زمان #شاه عباس دوم و #شاه طهماسب صفوی با تأثیر از شیوه‌های نقاشی #اروپایی آغاز شد، دردوران سلطنت #نادرشاه به رکود نشسته ودرزمان استیلای #سلاطین زندیه مجدداً بارورگشته است. شاید دلایل احیای دوباره هنر#نگارگری، ایجادامنیت سیاسی ورفاه اقتصادی است که در دوران #وکیل الرعایا به خطه ایران ارزانی شد. درطول #سده دوازدهم موضوع‌ها و ترکیب ‌بندی‌های اروپایی مورد توجه بسیار بود و شاید #دیوان‌ها و #مرقعاتی که #نادرشاه با خود از هند آورده بود، دراین امر بی‌تأثیر نبوده است. علاقه خان زند به نقاشی و تصاویر دیواری و اهمیت به صاحبان این فن موجب آن شد تا درساختمان‌های این عصر جلوه‌هایی چشم نواز ازهنرنگارگری نمودار شود. از آنجایی که معماری زندی یک معماری درون‌گرا به شمار می‌رود، لذا توجه وافر هنرمندان به فضای داخلی ابنیه بود. سقف اتاق‌ها، دیوارهای داخلی، #مقرنس کاری‌ها، ازاره‌های مرمرین اتاق‌ها و ستون‌های سنگی عناصری بودند از آنچه که #نگارگران زندی هنرخودرا بر آن منعکس کردند. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j