🍀اهداف و مکاتب استشراق
استشراق بعنوان یک جریان گسترده شرق شناسی و اسلام شناسی در طول تاریخ با تمام پدیده های علمی پژوهشی و انتشاراتی و اقدامات سیاسی و اجتماعی در تعامل با ملل شرق و مسلمانان نیت ها وانگیزه های گوناگون را در خود داشته و نمیتوان هنگام داوری همه را یکسان نگریست.
باید مکتب ها و
گر ایشات هر دسته به صورت منسجم معرفی گردند.
و اظهار نظرها، ماهیت آثار و تألیفات، مشارکت های علمی فعالیت های سیاسی و دینی و فرهنگی، مشاغل هر کدام، انگیزه های اولیه شروع #شرق شناسی و اسلام شناسی و نهاية منابع مالی فعالیتهای #استشراقی هر یک از مستشرقان می تواند نشانه هائی از هدف، گرایش، جهت گیری و مکتب وی باشد.
گر چه جهت گیری ها و مکاتب موجود در تاریخ استشراق قابل دسته بندی های متفاوت است، اما همه آن جریانها در درون سه دسته و مکتب کلی قرار دارد:
- مكتب استشراق دینی، تبشیری .
مكتب استشراق سیاسی، استعماری - مكتب استشراق علمی حقیقت جویانه
🍀فلسفه شروع استشراق مسیحی
کلیسا تا قبل از اسلام هیچ خطری را به عنوان دین رقیب و جایگزین احساس نمیکرد و پس از تسلط بر آیین یهود در
قرون اولیه میلادی آرام حدود 6قرن برغرب حکمرانی کرد.
در اوائل ظهور اسلام که هنوز کلیسا با معارف درخشان اسلام آشنا نشده بود روابط تجاری بین غرب و شرق و مسیحیان و مسلمین به صورت عادی داشت، بدون آنکه شناخت جدی از عقاید و اندیشه های یکدیگر داشته باشند.
پیشرفت سریع فرهنگ و تمدن عرب ها که بر مبانی تعالیم دین اسلام شکل گرفته بود و مشاهدة جامعیت و سلامت و عقلانی بودن معارف این دین جدید آسمانی توجه مسیحیان غرب را به خود معطوف داشت و موج گرایش به اسلام آغاز شد، سفر جمعیت های تبلیغی مسلمین در سرزمین های غربی با استقبال مواجه می شد و فتوحات مسلمین همچنان بدون مقاومت جدی به پیش می رفت حوزه های حکومتی کلیسا را تصرف می کرد و مستعمرات امپراطوری بیزانس در اسیا و شمال آفریقا یکی پس از دیگری آزاد می شد، تا جائی که بیزانس ناچار شد
آسیای صغیر را هم به سلجوقیان واگذار کند.
🍀هنگامی که کلیسا و امپراطوری بیزانس سیادتی بر سرزمین های ساحلی دریای مدیترانه را از دست
داد و بخش اعظم اسپانیا - به جز شمال غربی آن نیز به جامعه بزرگ دین اسلام پیوست، زنگ خطر به صدا درآمد و شوک عظیمی بر کلیسائیان
وارد شد. (۱)
آنان احساس کردند که مردم مسیحی به مجرد آشنائی باتعالیم دین اسلام از
مسیحیت مصطلح و حاکم «تمرد» کرده و از اطاعت کشیشان سرپیچی میکنند. لذا کشیشان و غربیانی که به شناسائی اسلام و مبارزه با آن پرداختند، دین اسلام را غالبا به عنوان «دین تمرد» یاد می کردند.
دوهر بلوت #مستشرق و نویسنده کتابنامه بزرگ شرق شناسی هلند می نویسد:
دکترین تمرد آمیز محمد آن همه لطمه های بزرگ به مسیحیت زده بود. او همان بدعت گذار معروف، محمد است که مؤلف و بینانگذار یک عقیده ورافضی ، که نام ودین محمدی، را به خود گرفته می باشد .
برای این پیامبر دروغین، تمام محاسنی را که طرفداران آریوس کشیش قرن ۴ م.، و سن پل کشیش، و دیگر رافضیان به عیسی مسیح نسبت داده اند منهای جنبه الوهیت قائل شده اند. (۲)
1. يوهان فوک، تاريخ حركة الاستشراق، ص ۱۴.
2.شرق شناسی، ص ۱۲۲. نقل از: آنتوان گالند، رساله های مقدماتی بر کتاب کتاب شناسی شرقی و یا دیکسیو نری بین المللی از آنچه دانشجویان رشته شرق شناسی باید بدانند، ج ۱، ص ۷۱۱، چاپ هلند وکتاب محمد در چشم غرب، تدوین شده در مجله ژورنال دانشگاه بولستون دوره ۲۲، ش ۳، ص ۹، تألیف مونتگمری
#استشراق
@tarikh_j
#لارنس لاکهارت
Lawrence Lockhart
زادروز ۱۸۹۰م
درگذشت ۱۹۷۶م
ملیت انگلیسی
تحصیلات و محل تحصیل دکتری در رشته ادبیات و فلسفه در دانشگاه های لندن و کیمبریج
شغل و تخصص اصلی خاورشناس
شغل و تخصص های دیگر مورخ
آثار:
شهرهای نامی ایران (۱۹۳۹، ترجمه فارسی: ۱۳۲۰ش)
انقراض سلسله صفویه و....
خاورشناس و تاریخنگار انگلیسی. در دانشگاههای لندن و کیمبریج در رشتۀ ادبیات و فلسفه درس خواند و در این رشته دانشنامۀ دکتری گرفت. در جنگ جهانی اول مدتی در وزارت خارجۀ انگلستان خدمت کرد. پس از آن به استخدام شرکت نفت ایران و انگلیس درآمد و چند سالی را در ایران گذراند. در جنگ جهانی دوم در خدمت نیروی هوایی انگلستان بود و بیش از سه سال در مناطق مختلف خاورمیانه مأموریت داشت. سپس، بار دیگر برای مدتی در شرکت نفت ایران و انگلیس بهکار پرداخت. زبانهای فارسی و عربی را میدانست و از اعضای هیئت تحریریه و نظارت تاریخ ایران کیمبریج بود. از آثارش: نادرشاه (لندن، ۱۹۳۸) که به فارسی ترجمه شده است (۱۳۵۶ش)؛ شهرهای نامی ایران (۱۹۳۹. ترجمۀ فارسی: ۱۳۲۰ش) که پس از بازنگری بهصورتی جامعتر با نام شهرهای ایران تجدید چاپ شد (۱۹۶۰)؛ تاریخ مختصر شرکت نفت ایران و انگلیس (لندن، ۱۹۶۸)؛ انقراض سلسلۀ صفویه و استیلای افاغنه در ایران (کیمبریج، ۱۹۵۸) که به فارسی ترجمه شده است (۱۳۴۳ش).
#لارنس_لکهارت
#مستشرق
@tarikh_j
فعالیت ها:
🍀#لارنس لاکهارت، نخستین بار در حوالی سالهای آغازین حکومت پهلوی اول یعنی در سال ١٣٠٥ در لباس کارمند شرکت نفتی ایران و انگلیس (APOC) پای در سرزمین ایران گذاشت. او که متولد سال ١٨٩٠ میلادی شهر لندن بود، در دانشگاه کمبریج و به واسطه تحصیل نزد شخصیتهایی مانند ادوارد براون با ایران آشنا و به آن علاقهمند شد تا اینکه بعدها بهعنوان یکی از سرشناسان بریتانیایی در حوزه ایرانشناسی شناخته شد. حوزه مطالعات تاریخی وی بخشهای پایانی سدههای میانی ایران و بهویژه تاریخ ایران جدید است که با صفویان آغاز میشود و به دوران متأخرتر هم میرسد. از او حدود ده کتاب و مقالات فراوان درباره ایران و به طور مشخص دورههای صفوی و افشاری وجود دارد. او همچنین یکی از پژوهشگران شاخص در نگارش تاریخ ایران کمبریج است که به همراهی فرد دیگری به نام پیتر جکسون، تاریخ تیموریان و صفویان از این مجموعه را به سرانجام رساندند.
🍀ورود #لاکهارت به ایران مقارن شد با سالهای فرآیند مدرنسازی ایران آنچنانکه مطلوب حکومت وقت بود؛ فرآیندی که گاهی از آن به «تجدد و تمدن بولواری» یاد میشود. در این زمان نهادهای تمدنی جدید در ایران در حال شکل گرفتن است اما هنوز به همه جا گسترده نشده است و این صورت اولیه در آن تصویرها کاملا مشخص است. #لاکهارت شگفتزده از تماشای تحولات در حال ظهور و خیزش حکومت و مردم به دگرگونی، با ابزار تصویربرداری آن روزگار که قابل مقایسه با ابزار کنونی نبود، بخشی از این شرایط موجود و در کنار آن دگرگونیها را به ثبت میرساند تا بعدها بهعنوان بخشی از حافظه تاریخی تصویری ایرانیان ثبت شود.
🍀اما این پایان ماجرا نبود؛ #لاکهارت که پس از اقامت کوتاهی، ایران را ترک کرده بود، در حدود پانزده سال بعد فرصت یافت تا بارهای دیگر و در مدت زمان طولانیتری که به سی سال کشید در ایرانزمین سیر و سیاحت و زندگی کند. اما در این دوران جدید، با منظره جدیدی از ایران روبهرو شد. ایران که هنوز زخمی دوران سخت پیآمد جنگ جهانی دوم و سالهای پایانی حکومت رضا شاه بود، دوران زمامداری فرزند او را تجربه میکرد. اگر در آن زمان اوج رونق فعالیت انگلیسیها در ایران و بهویژه صنعت نفت بود، اینبار حرکت و جنبش مردم در پی کوتاه کردن دست شرکت نفت انگلیسی بود که نمایندگی مردم در این حرکت را بزرگمردانی چون محمد مصدق بر عهده داشتند.
☘اگر چه بسیاری از نهادهای سازمانیافته در دوره پیشین جایگاه خود را یافته بودند و به حیات خود ادامه میدادند، اما بخش بزرگی از آن تغییرات بهواسطه ظاهری بودن و ریشه نداشتن یا در اثر عوامل داخلی و خارجی دیگر رنگ باخته و مضمحل شده بودند؛ زوالی که در تصویرهای جدید ثبتشده توسط لاکهارت بهخوبی دیده میشد. عکسهای دوره دوم حضور لارنس لاکهارت اگرچه با ابزار جدیدتر گرفته شدهاند، اما حس و حال و کیفیت عکسهای پیشین را ندارند و گویی تداعیگر اوضاع ایران آن روزگار هستند.
#لاکهارت در سفر طولانی خود در ایران، از شهرهایی چون اردبیل، مراغه، کرمانشاه، رشت، شیراز، اصفهان و شهرهای دیگر دیدن کرد که مجموعه آنها به ٢٣ شهر میرسد. حاصل این سفرها امروزه در قالب دو کتاب در اختیار ماست که به نوعی برگهها و سندی از اوضاع جامعه ایرانی در دوران حکومت پهلویها را به تصویر میکشد. کتاب شهرهای ایرانی به توصیف و تشریح اوضاع شهرهای پیموده در مسیر این ایرانشناس فقید میپردازد و کتاب دیگر که «تصویرهایی از ایران» نام دارد و به کوشش جیمز بمبرگ و چارلز ملویل در مرکز مطالعات خاورمیانه اسلامی دانشگاه کمبریج به چاپ رسیده است، گزیدهای از بیش از دویست عکس کلکسیون عکسها و نگاتیوهای لاکهارت را شامل میشود که امروزه در ایران هم چاپ شده و در اختیار علاقهمندان این حوزه است. در این عکسها موضوعاتی چون فضاهای نوپای مدرن شهری، حومهها و روستاها، فعالیتهای مردم در خیابانها، دروازهها، اماکن زیارتی و نظایر آن را در شهرهای تهران، مشهد، همدان، بوشهر، خرمشهر، قم و مانند آنها نمود یافته است.
#لاکهارت
#مستشرق
@tarikh_j
معرفی کتاب معروف لارنس لکهارت :
«انقراض سلسله صفویه»، اثر انگلیسی لارنس لاکهارت، به بررسی و تحلیل علل سقوط سلسله صفویه در ایران پرداخته است. نام دیگر کتاب «انقراض سلسله صفویه و ایام استیلای افاغنه» میباشد. نویسنده، مشغول نوشتن کتابی پیرامون شرح حال نادرشاه بوده و هنگام مطالعه دوره قبل از مشهور شدن او، به مطالب زیادی برخورده که نتوانسته است آنها را در مقدمه آن شرح حال، ذکر کند و از آن جا که این مطالب به عقیده وی بسیار جالب توجه بوده، تصمیم گرفته است تا آنها را به صورت کتاب جداگانه ایی در بیاورد. وی نخستین مورخی است که علل انحطاط و انقراض سلسله صفویه را به دقت بررسی کرده و این مطلب باعث اهمیت اثر او شده است.
تنظیم:مریم صفری
#مستشرق
@tarikh_j
ایتان #کلبرگ (Etan Kohlberg) خاورشناس معاصر و شیعه شناس، در سال ۱۹۷۱ موفق به اخذ دکترا از دانشگاه آکسفورد شد. او استاد دانشگاه عبری اورشلیم در اورشلیم است. او مقالات متعددی در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی دارد که عمدتاً پیرامون موضوعات شیعی است. او در سال ۲۰۰۶ بازنشسته شده است.
🍀اتان #کلبرگ شیعه شناس رژیم صهیونیستی است که به سال 1943 در تل آویو به دنیا آمده است. وی در کودکی به موسیقی و پیانو علاقه داشته و به همین منظور به مدرسه فنون و موسیقی نیویورک میرود. او در دوره متوسطه است که در کنار زبان عبری به مطالعه زبانهای عربی و انگلیسی علاقهمند میشود. کلبرگ پس از اتمام خدمت سربازی وارد دانشگاه عبری اورشلیم شده و در سالهای 1966 و 1968 به ترتیب مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را با رتبه عالی پشت سر میگذارد.
🍀وی در ادامه به دانشگاه آکسفورد میرود و در 1971 درجه دکتری را از این دانشگاه کسب میکند. موضوع رساله دکترای اتان #کلبرگ «جایگاه صحابه نزد شیعیان دوازده امامی» بود که آن را با راهنمایی ساموئل استرن و ریچارد والزر نگاشته و دفاع میکند. پس از آن کلبرگ، از سال 1972 به عنوان مدرس در گروه مطالعات زبان عربی دانشگاه عبری اورشلیم مشغول به کار میشود. او در سال 1991 به رتبه استاد تمامی ارتقا مییابد و در سال 2006 بازنشسته میشود.
🍀حوزههای مطالعاتی و آموزشی
🍀زمینههای مطالعاتی و تخصص اتان کلبرگ شامل تفسیر قرآن، متون عرفانی، ادبیات شیعی قدیم، شهادت در اسلام قرون وسطی و بررسی نسخ خطی عربی بود.
#مستشرق
#کلبرک
@tarikh_j
در این مدت و مابین سالهای 1987 تا 1989 ریاست مرکز مطالعات آسیایی-آفریقایی مکس شلوسینگر را بر عهده داشته است. وی همچنین در دانشگاههای ییل، پریسنتون و مؤسسه مطالعات پیشرفته دانشگاه عبری اورشلیم به عنوان استاد میهمان تدریس داشته است. او در سال 1993 به عضویت آکادمی ملی علوم رژیم صهیونیستی درآمد و از سال 2001 تا 2007 به نمایندگی از این آکادمی در کمیته دائمی علوم انسانی بنیاد علمی اروپا حضور داشت.
☘اتان #کلبرگ علاوه بر آن، تاکنون در مراکز علمی مختلفی از جمله انجمن مطالعات پیشرفته دانشگاه پرینستون، کمیته مطالعه عربی آموزش و پرورش رژیم صهیونیستی و کمیته آموزشی موسسه بنزوی عضویت داشته و چند نوبت به عنوان استاد نمونه دانشگاه خود انتخاب شده است. وی همچنین در سال 2008 به پاس دستاوردهای علمی چندین ساله برنده جایزه روچیلد شد.
⭕️آثار و تألیفات
☘اتان #کلبرگ تحقیقات و مقالات زیادی درباره تاریخ فکری و عقیدتی فرق اسلامی انجام داده و از مقطعی به بعد بر مذهب شیعه متمرکز شده و آثار قابل توجهی را مینویسد. آثار و نوشتههای او در ابتدا بیشتر درباره عرفان و تصوف اسلامی بود و کمکم به سوی تاریخ و عقاید تشیع بخصوص در قرون وسطی امتداد سوق پیدا کرد. مشهورترین پژوهش شیعی او کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او [2] نام دارد که به فارسی نیز ترجمه شده است. [3] از جمله مقالات او بررسی مقوله شهادت در تشیع است که در آن به بررسی مفهوم شهادت، اجر اُخروی شهید و درجات آن و نیز تفاوت میان شهادت و کشته شدن انتحاری پرداخته است برخی دیگر از عناوین مقالات او عبارتاند از:
🍀تفسیر اصطلاح «رافضی» که برای وهن شیعیان به کار میرود، تقیه و حفظ جان مؤمنان و دلایل رد و تأیید آن، تعریف و تفسیر اصلاح «محدَّث» و نسبت آن با ائمه شیعه، رجعت و حکمرانی صالحان بر زمین در زمان قیام مهدی [عج]، تولی و تبری به عنوان یکی از ارکان فروع دین، بررسی لغت «ابوتراب» کنیه امام اول شیعیان و دیدگاه اهل سنت نسبت به آن، ریشهیابی تاریخی امامت و ائمه دوازدهگانه، مفهوم جهاد در فقه شیعه و تفاوت آن با فقه اهل سنت، نظرات فقهی مختلف شیعه پیرامون فرزند حاصل از روابط نامشروع، جایگاه سایر فرق اسلامی از دیدگاه شیعه.
اتان #کلبرگ زندگینامه بیش از 30 تن از علمای شیعه را به رشته تحریر درآورده که بسیاری از آنها در دایرةالمعارف اسلامی (نسخه دوم: EI2) و دانشنامه ایران آمده است. همچنین دو مقاله را به تفسیر و قرائت قرآن از نظر شیعی و با توجه به کتاب «کتاب القراءات» احمد بن محمد سیاری و یک مقاله به چگونگی مرگ پیامبر خدا از دیگاه محققان غربی اختصاص داده است. برخی از آثار کلبرگ به عربی، فارسی و ترکی ترجمه شده است.
#مستشرق
#کلبرک
@tarikh_j
مطالعات اسلامشناسی و ایرانشناسی در دانشگاههای اسرائیل، یکی از پردامنهترین و گستردهترین اَشکال این مطالعات در میان نمونههای مشابه در سایر دانشگاههای کشورهای غربی است. بسیاری از مقالات دائرةالمعارف اسلام و ایرانیکا توسط محققان دانشگاههای اسرائیل نگاشته شده و تحقیقات متعددی در حوزهی شیعه، روحانیت و مرجعیت در دانشگاههای اسرائیل صورت گرفته است. مطالعات اسلامشناسی دانشگاههای اسرائیل، در شاخهها و حوزههای مختلف نظیر مطالعات اسلامی و خاورمیانه، زبان و ادبیات عربی، مطالعات هندی، ایرانی و ارمنی، مطالعات آفریقایی و مطالعات خاور دور صورت میگیرد.
🍀تشیع و ایران از جمله موضوعات اصلی پژوهشهای این مؤسسات است که با توجه به تعارض شدید میان ایران و اسرائیل، این پژوهشها از وزن قابل توجهی برخوردارند. گرچه شاخهی مجزایی با عنوان مرجعیتپژوهی در مؤسسات اسلامشناسی اسرائیل وجود ندارد، اما موضوع بسیاری از پژوهشهای این مؤسسات در بخش ایران و تشیع، روحانیت و مرجعیت میباشد. در حوزه تاریخ تشیع، اتان #کلبرگ نخستین محققی است که تنها به این موضوع پرداخته و به تربیت شاگردانی همت گمارده است و در یک جمله او شیعه پژوهی است که اطلاعات فوقالعاده و دقیقی درباره تاریخ و اعتقادات #شیعه دارد.
تنظیم :مریم صفری
#شیعه
#کلبرک
#مستشرق
@tarikh_j