🔖 تاریخِ شَفاهیِ قُم🔖
📸 تصویری از پل #علیخانی که دروازه ورودی به قم بود 🗓 دوره قاجار 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید:
🌀 یک دروازه و پنج اسم
✏️سیدمحسن محسنی؛ قم‌پژوه
🔸️#دروازه‌ای که در مدخل بازار قدیم از سمت غرب و بر لب پل #علیخانی گویا در دوران #قاجار ساخته و در زمان #رضا_شاه در حدود سال‌های ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۴ تخریب شد، پنج نام به شرح زیر داشته است:
1️⃣ دروازه ساوه
به اعتبار این‌که مردم از این قسمت به #آوه و #ساوه می‌رفته‌اند و گویا قدیمی‌ترین نام این دروازه باشد.
2️⃣دروازه عراق
ظاهرا به این دلیل که از این قسمت با #سلطان_آباد_عراق (اراک فعلی) و منطقه مرکزی ایران (که عراق عجم می‌گفته‌اند) آمد و شد داشته‌اند.
3️⃣دروازه معصومه
گویا به این علت که نزدیک #حرم حضرت معصومه (ع) بوده است.
4️⃣دروازه خاکفرج
به این دلیل که از اینجا به مزار شاهزاده احمد و #خاکفرج می‌رفته‌اند.
5️⃣دروازه تهران
به این دلیل که مردم بعد از برگردان راه قدیم قم - ری به دست #امین‌السلطان به سمت غرب، مردم به جای راه قدیم از اینجا با شهر #ری و تهران رفت و آمد می‌کرده‌اند.
🔹️هر پنج اسم تا اواخر دوران قاجار رایج بوده است و عبارت «#بیرون_دروازه» و «#بیرون_شهر» در تداول مردم قدیم قم (تا دوران پهلوی دوم و هم‌چنان در زبان پاره‌ای از کهن‌سالان فعلی قمی) ناظر بر بیرون از این دروازه تا سه‌راهی #حاج_زینل (میدان سعیدی کنونی) است.
🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید:
@tarikhqom
🌀خیابان آذر و یک عالمه حرف
✏️سیدمحسن محسنی
🔸️حدود نود سال پیش در دوران #رضا_شاه با خرابی قسمتی از بازار بزرگ و شکافی که در بافت #کهن شهر قم ایجاد شد و پیوستگی چند محله از محلات دهگانه #قاجاری را گسست، خیابانی به وجود آمد که آذر نام گرفت.
🔹️این خیابان را می‌توان #طولانی‌ترین و قدیمی‌ترین خیابان مدرن قم به حساب آورد. علی‌رغم شکافی که در محلات قدیمی شهر ایجاد کرد، همین قدمت ۹۰ ساله خود #هویتی دیگر برای شهرما آفرید.
🔸️این هویت جدید و مجموعه‌های تاریخی دو طرف خیابان به‌ویژه مناره‌های مدرسه #غیاثیه و مجموعه میدان کهنه و مسجد #جامع و مدرسه جهانگیرخان و بازار کهنه و محور کهن دروازه #ری و شیخ اباصلت و مجموعه شاه حمزه و چهل اختران و سید #سربخش ارزش فوق‌العاده ای برای این خیابان به وجود آورده است.
🔹️خیابان آذر تنها «خیابان #شب_زندۀ قم» است. تعداد مغازه‌های کله‌پزی و #سیرابی و آب‌میوه‌گیری و جگری و کلا خوراکی‌های سنتی در وهلۀ اول نگاه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. تعداد سَئله‌ها (مغازه‌های #کبوترفروشی) و قناری‌فروشی حیرت‌آور است. بالغ بر ۲۰ سئله و قناری‌فروشی ما در این خیابان شمارش کردیم.
🔸️خیابان آذر ارزش‌های مردم‌شناسانه فراوانی دارد. #قدر آن را بدانیم و با ساده‌انگاری این ارزش‌ها را نابود نکنیم.
قدر خیابان آذر را بدانیم. خیابان آذر یک عالمه #حرف دارد.
🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید:
@tarikhqom
📑 قم و اطراف آن
🔰بخش اول
🔹️از نظر ما شیعیان، #قم شهر مقدس و با برکتی است؛ همانطور که مطابق عقاید بزرگان شیعه، ری (تهران فعلی و شهر ری) از اماکن #نفرین‌شده است تا آنجا که برج #طغرل مشهور واقع در شهر ری تاکنون به برج یزد شهرت دارد و مردم عوام می‌گویند که #یزید از بالای این برج فرمان قتل امام #حسین (ع) را صادر کرد؛ در صورتی که یزید اصلاً رنگ ری را ندیده بود، اما به قاتلان سیدالشهداء وعدۀ #حکومت_ری را داد و آنها هم به وصال ملک ری نرسیدند.
🔸️زوار شیعه که از کربلا و نجف برای زیارت #مشهد به ایران می‌آمدند اصلاً وارد شهر #ری نمی‌شدند. فقط چند روزی برای ثواب در قم مانده از آنجا به مشهد می‌رفتند؛ زیرا روایت دارد که اگر کسی یک #شب در قم بخوابد، گناهان چندساله‌اش بخشیده می‌شود و #ابن‌بابویه و بسیاری دیگر از علمای شیعه قمی بوده‌اند.
🔹️بعضی از نواب #خاص امام عصر از قم برخاسته‌اند. مرحوم میرزاابوالقاسم‌قمی صاحب كتاب قوانین معاصر #فتحعلی‌شاه در قم متوطن بوده ولی اصلاً اهل گیلان است. در قم و اطراف قم قریب ۵۰۰ امامزاده و عدهٔ زیادی اولیاء‌الله بوده‌اند و مزار آنان مورد توجه اهل راز و نیاز است؛ ازآن جمله قبر علی بن جعفر فرزند امام صادق که خدمت چهار امام را درک کرده و سرانجام در قم به خاك رفته است.
🔸️از شهر قم تا مزار او بیش از #نیم_فرسخ راه است و باید با درشکه آن راه را پیمود. وقتی که از کوچه پس کوچه‌های قم بگذرید به جادۀ خطرناکی می‌رسید که قدم به قدم #چاله و گودال و تپه است.
ادامه دارد...
🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید:
@tarikhqom