لطفا به این جملات وارطان هوانسیان، از شاخصترین معماران دوره پهلوی که مروّج سیاستهای پهلوی برای تغییرهویت زنانایرانی بود دقت بفرمایید:
"کسانی که آن زمان (دوره قبل از پهلوی) را به یاد دارند به خوبی میدانند که ساختمانهای این شهر بزرگ (#تهران) مانند طبقه نسوان که در زیر چادر سیاه مستور بودند با دیوارهای بلند کاهگلی و یکنواخت محصور و جز با یک در چوبی آن هم به اشکال مختلف که در روی آنها کوبه های آهنی بدقوارهای نصب شده بود وسیله ارتباط دیگری با دنیای خارج خود نداشتند. در آن عصر یعنی قبل از رفع #حجاب مگر کسی میتوانست آن حصار سیاه و غم انگیز را از گرد منزل مسکونی خود برداشته و از اتاق نشیمن، پنجرهای بر روی خیابان باز کند و یا بالکنی در جا و بنای خود احداث نماید؟ آن روزها همانگونه که زن در #خانه محبوس و به مثابه یک نفر زندانی زندگی میکرد ساختمانها و باغها و سایر اماکن پایتخت ما هم در میان دیوارهای بلند محصور و مستور مانده و باز چنانکه در چهره زن آن روز، جلوه تبسم و صفا دیده نمیشد قیافه ساختمانها نیز در پناه همین دیوارهای گلی سیاه و بعضاً سر به فلک کشیده، عبوس و غمگین به نظر می رسید".
💠 هوانسیان و همفکرانشان با این تفکر که خانه سنتی و درونگرای ایرانی همچون زندان است، مروّج #معماری_مدرن_غربی در این کشور شدند و پیشنهادشان برای رهایی زنایرانی از حصار #معماری_سنتی، تبدیل خانههای درونگرای سنتی به برونگرا بود. نتیجه آن تفکر را امروز شاهد هستیم؛ دیگر نه از حیاط مرکزی در خانههایمان خبری هست و نه از حوض و درخت و نه از ایوان های باصفا و پر از گلدان. به جایش برای آزادی زنانمان، آپارتمانهای قوطی کبریتی ساختهایم که گرچه پنجرههایش به جای #حیاط_مرکزی به سمت کوچه و خیابان باز میشود، ولی آنقدر شهرهایمان را عمودی و متراکم ساختهایم که اگر لحظهای همان پنجره باز شود، حریم خصوصی زن خانه از تیررس دید بلوکهای روبرو در امان نخواهد بود. لذا نه تنها به او آزادی و وسعت دید و منظر ندادیم بلکه زن ایرانی و فرزندانش را در این شهرهای عمودی و آلوده و در داخل این #آپارتمان های سلول مانند، از مواهب طبیعی و باد و نورطبیعی خورشید هم محروم کردیم.
💠 کاش ایشان اکنون در قید حیات بود و #معماری این روزهای شهرهایمان را میدید تا از او میپرسیدیم که اکنون که زنانمان در قفسهای آپارتمانی، نه فضای کافی برای مهمانداری دارند و نه فضای کافی برای بازی با بچه و #تربیت_فرزند و نه فضای کافی برای سرگرمیها و تولیدات خانگی، بیشتر محبوس و محصور هستند و یا آن زمان که زن ایرانی، خانهاش را نه فقط سرپناه، که #مسکن، به معنای محل #آرامش میدید و برای همه این فعالیتها، فضای کافی داشت؟
💠 "وَالله جَعَل لَکُم مِن بُیُوتِکُم سَکَنا: و خداوند برایتان از خانههایتان آرامش قرار داد" (نحل/۸۰)؛ آیا اینکه خدای متعال در این آیه میفرماید از خانههایتان آرامش آفریدیم (و نه در خانههایتان)، معنایش این نیست که فقط برخی خانهها آرامش بخش هستند و نه هر خانهای؟ اگر بله، شرط آرامش بخشی برای معماری خانه چیست؟ خانههای افقی و پوشاننده و یا خانههای عمودی و عریان و بدون حریم؟
🎙️ محمدمنان رییسی
عضویت در کانال #ترابیران 👇
https://eitaa.com/joinchat/3390242820C7aa91b8d30