بسم الله الرحمن الرحیم
✅ عطف به «الله» یا عطف به «اَحبار»
آیه ی 31 توبه می فرماید: «اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَ رُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ الْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيمَ».
تمام مترجمان و مفسران این آیه را چنین ترجمه و تفسیر کرده اند:
یهود و نصارا، علما و راهبان و حضرت مسیح علیه السلام را ارباب در برابر خدا گرفتند (یعنی خدا را رها کردند و یهودیان، علمای خود را، و مسیحیان راهبانِ خود و حضرت عیسی را اطاعت کردند).
بنابر ترجمه ی فوق ـ همانطور که از منصوب بودنِ کلمه ی «المسیحَ» نیز برداشت می شود ـ «المَسِیحَ» عطف به «أَحْبَارَهُمْ» است؛ یعنی آیه ی فوق در اصل به صورت زیر است:
«اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَ رُهْبَانَهُمْ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيمَ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ».
✅ تفسیر مناسب تر
به نظر می رسد، کلمه ی «المسیح» عطف به «الله» (و مجرور) باشد و ترجمه ی آیه چنین باشد:
یهود و نصارا، علما و راهبان خود را ارباب در برابر خدا و مسیح بن مریم گرفتند (یعنی اطاعت خدا و مسیح را رها کردند و یهودیان، علمای خود را و مسیحیان راهبان خود را اطاعت کردند).
✳️ دلیل تفسیرِ مختار
در ذیل این آیه روایاتی ذکر شده است که معصومان (اعم از پیامبر و ائمّه صلوات الله علیهم اجمعین) فرموده اند: احبار و رُهبان، مردم را به پرستشِ خود نخواندند، بلکه حلالِ خدا را حرام کردند و حرامِ خدا را حلال کردند و مردم هم از آنها اطاعت و تقلید نمودند.
این معنای فوق که از همه ی روایاتِ تفسیریِ ذیلِ این آیه برداشت می شود، نشان می دهد که آنها از فرامین حضرت عیسی علیه السلام اطاعت نکردند، بلکه از غیر معصومی که اطاعتِ او اطاعتِ خدا نیست تقلید کردند. اما چون اطاعتِ معصوم (در این جا: عیسی علیه السلام)، همان اطاعتِ خداست، نمی شود آیه را طبق قول مشهور معنا کرد.
🔵 لطفاً به دو روایات صحیح زیر دقت فرمائید:
🌹 عدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَحْيَى عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَالَ أَمَا وَ اللَّهِ مَا دَعَوْهُمْ إِلَى عِبَادَةِ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ دَعَوْهُمْ مَا أَجَابُوهُمْ وَ لَكِنْ أَحَلُّوا لَهُمْ حَرَاماً وَ حَرَّمُوا عَلَيْهِمْ حَلَالًا فَعَبَدُوهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُونَ (کافی، ج 1، ص 53، ح 1).
🌹محَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ رِبْعِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ- اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا صَامُوا لَهُمْ وَ لَا صَلَّوْا لَهُمْ وَ لَكِنْ أَحَلُّوا لَهُمْ حَرَاماً وَ حَرَّمُوا عَلَيْهِمْ حَلَالًا فَاتَّبَعُوهُمْ (همان، ح 3).
مرحوم کلینی این دو روایت را در «بابُ التقلید» و روایت اول را در «بابُ الشرک» [شرک اطاعت] نقل کرده است.
🔵 همچنین ببینید:
محاسن برقی، ج 1، ص 246، ح 244 (باب لا طاعةَ لمخلوقٍ فی معصیة الخالق)، تفسیر عیّاشی، ج 2، ص 86 و 87، عیون اخبار الرضا (ع)، ج 1، ص 193 (در مذمّت از تبعیّت از فقهای سنّی)، تصحیح اعتقادات امامیّه، ص 72 (در مذمّت تقلید باطل)، بحار الأنوار، ج 24، ص 246 (باب 61 ما نزل من النهي عن اتخاذ كل بطانة و وليجة و ولي من دون الله و حججه عليهم السلام)، وسائل الشیعه، ج 27، ص 134 (بَابُ عَدَمِ جَوَازِ تَقْلِيدِ غَيْرِ الْمَعْصُومِ ع فِيمَا يَقُولُ بِرَأْيِهِ وَ فِيمَا لَا يَعْمَلُ فِيهِ بِنَصٍّ عَنْهُمْ علیهم السلام) و تفسیر فخر رازی (مفاتیح الغیب)، ج 16، ص 31، ذیل آیه.
✳️ نتیجه
بنابراین آیه در مقام اطاعت است نه در مقام عبادت، تا کسی بگوید مسیحیان حضرت عیسی را عبادت می کنند؛ یعنی آیه در مقام اطاعتِ غیر معصوم است. اما اطاعت از معصوم و تقلید از علمائی که سخن خدا و معصومان را به مردم می رسانند، همان اطاعت از خداست و آن ها حلال و حرامِ خدا را بیان می کنند.
🔴 مشکل اصلی
مشکل اصلیِ این تفسیر این است که با جستجوی تقریباً کاملی که انجام شد، در هیچ قرائتی پیدا نکردم که کلمه ی «المَسیحِ» به صورت مجرور خوانده شده باشد؛ یعنی هم در ثبت قرائت حفص از عاصم (قرائت مشهور جهان اسلام) و هم در قرائات دیگر، «المَسیحَ» به صورت منصوب آمده است (فتأمّل).
والحمدلله العالِمِ بکلامه
محمد ذکاوت صفت ـ قم ـ 6 دی 99
🔖#مصوبات_شورای_عالی_حوزه
✅ انتخاب معاون تبلیغ و امور فرهنگی مرکز مدیریت حوزههای علمیه
💠 با پیشنهاد مدیر حوزههای علمیه مبنی بر انتخاب جناب حجه الاسلام والمسلمین حسین ملانوری (زید عزه) به عنوان معاون تبلیغ و امور فرهنگی مرکز مدیریت حوزههای علمیه به مدت دو سال، موافقت گردید.
🔹گفتنی است حجه الاسلام والمسلمین حسین ملانوری، متولد ۱۳۴۸ در شهر رفسنجان و دارای سوابق زیر است:
۱) سرپرست مجتمع آموزشی پژوهشی تبلیغ
۲) مدیر گروه مجتمع عالی تبلیغ
۳) قائم مقام معاونت تبلیغ و آموزشهای کاربردی حوزه های علمیه به مدت ۱۰ سال
۴) مدیر فرق و ادیان معاونت تبلیغ حوزه به مدت ۶ سال
۵) عضو اتاق فکر صدا و سیمای مرکز قم به مدت ۵ سال
۶) مدیر رسانه های معاونت تبلیغ حوزه های علمیه به مدت ۴ سال
۷) مدیر برنامه ریزی و نظارت معاونت تبلیغ حوزه های علمیه به مدت سه سال
۸) مسئول اتاق فکر معاونت تبلیغ حوزه به مدت دو سال
۹) سردبیر مجله مبلّغان به مدت ۱۳ سال که منجر به چاپ و نشر ۱۵۰ شماره از ماهنامه شده است
۱۰) عضو کمیته تبلیغ طرح و برنامه مدیریت حوزه های علمیه به مدت ۳ سال
۱۱) نمایندگی طلاب و فضلای شهرستانهای رفسنجان و انار
۱۲) تالیف چندین جلدکتاب و مقاله و ....
📗 دوره هشتم شورای عالی حوزه های علمیه
📅 ۶ دی ماه ۱۳۹۹
# معاونت تبلیغ و امور فرهنگی مرکز مدیریت حوزه علمیه استان کرمانشاه
🔰کانال دانش آموختگان حوزه علمیه استان کرمانشاه
🌐https://eitaa.com/joinchat/3448176715C191ffb8c51
🔖 #مصوبات_شورای_عالی_حوزه
✅ انتخاب مدیر حوزه علمیه استان کرمان
💠 با پیشنهاد مدیر محترم حوزه های علمیه و پس از طرح بحث ، با تصویب اعضای محترم شورای عالی حوزه های علمیه، جناب حجه الاسلام والمسلمین عباس سلمه ای به مدت ۳ سال به عنوان مدیر حوزه علمیه استان کرمان انتخاب گردید.
📗 دوره هشتم شورای عالی حوزه های علمیه
📅 ۶ دی ماه ۱۳۹۹
🔖#مصوبات_شورای_عالی_حوزه
✅ انتخاب معاون پژوهش مرکز مدیریت حوزههای علمیه
💠 با پیشنهاد مدیر حوزههای علمیه مبنی بر انتخاب جناب حجه الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی (زید عزه) به عنوان معاون پژوهش مرکز مدیریت حوزههای علمیه به مدت دو سال، موافقت گردید.
🔹گفتنی است حجه الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی ، متولد ۱۳۵۰ در شهر بابل و دارای سوابق زیر است:
۱) مدیر داخلی حوزه علمیه روحیه بابل (۱۳۷۵-۱۳۷۴)
۲) محقق و نویسنده دائرةالمعارف فقه اسلامی بیش از ۱۵ سال
۳) رئیس پژوهشکده دانشنامه نگاری دینی (پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی)
۴) مسئول بخش فقه تخصصی و فقه مضاف مرکز جامع علوم اسلامی
۵) عضو شورای علمی کارشناسی اندیشه نامه انقلاب اسلامی وابسته به دفتر رهبری
۶) دبیر نوزدهمین تا بیست و دومین همایش کتاب سال حوزه های علمیه وجشواره اول ودوم مقالات علمی پژوهشی حوزه
۷) مدیر گروه فقه حوزه های علمیه خواهران
۸) عضو کمیته فقه معاصر مدارج علمی حوزه
۹) مدرس ومعاون پژوهشی مدرسه فقهی مرکزجامع علوم اسلامی ولی امر (عج)
۱۰) عضو شورای علمی کارشناسی فقه (در شوراهای تخصصی حوزوی شورای انقلاب فرهنگی)
۱۱) تالیف چندین جلدکتاب و مقاله و ...
📗 دوره هشتم شورای عالی حوزه های علمیه
📅 ۶ دی ماه ۱۳۹۹