🔶 آشنایی با زندگی و آثار مرحوم
ايت الله العظمی ميرزا محمد حسين غروي نائيني معروف به #میرزای_نائینی رضوان الله تعالی علیه
بخش اول
میرزا محمدحسین نائینی مشهور به میرزای نائینی، از فقهای بزرگ قرن سیزدهم و از علمای طرفدار نهضت مشروطه بود.
محمدحسین نائینی در سال ۱۲۴۰ ش یا ۱۲۷۶ ق. در شهر نایین و در خاندانی فاضل و محیطی روحانی و خانهای پر مهر و عطوفت، قدم به عرصه گیتی نهاد و با قدوم مبارک خود آن خانه را رونق و صفایی افزون بخشید.
پدر او شیخ الاسلام میرزا عبدالرحیم، از خاندان بزرگ منوچهری بود که در شهر اصفهان پدرانش - پشت به پشت - لقب شیخ الاسلامی داشتند. خاندان نایینی در اصفهان به بهرهمندی از خوبیها شهره عام و خاص و از نظر علم و دینداری زبانزد همگان بودند و خانه ایشان در زمان بروز مشکلات پناه مستمندان بود.
او تحصیلات ابتدایی را در زادگاه خود، نائین اصفهان ، در محضر پدرش حاج میرزا عبد الرحیم آغاز کرد.
پس از فراگیری مقدمات علوم و برای تحصیل سطوح عالیه و خارج، به حوزه نجف رهسپار گردید و در ردیف شاگردان نامدار آیتالله حاج میرزا محمد حسن شیرازی بزرگ و مرحوم آیتالله سید محمد اصفهانی قرار گرفت و در درس آیتالله آخوند ملا محمد کاظم خراسانی به عنوان ادب و احترام حضور به هم رساند.
👌 آیتالله نائینی، یکی از بزرگترین و نامورترین مراجع عصر خویش و یکی از محققین نامی در اصول فقه است. بطوري كه او را مجدد علم اصول و نوآور آن نامیدهاند و اغلب مراجع و فضلای معاصر از افاضات علمی و رشحات فکری این مرد فضیلت و دانش، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بهره بردهاند.
میرزای نائینی در اثر اطلاعات وسیع در علومی همچون ریاضی ، حکمت ، فلسفه و عرفان و احاطه به کلیات فقه ، امتیازات خاصی میان علمای نجف اشرف داشت.
ایشان علم اصول را با دقت و جدیت خاص، طوری منظم کرد و پیچیدگیهای آن را بر طرف نمود و آن را تهذیب و تنقیح کرد که همگان وی را در این امر ستوده و استادی او را در این فن تایید کردهاند.
👌 آقابزرگ تهرانی، او را «ورِع، پرهیزگار، صالح، بیاعتنا به زخارف دنیا و بیتوجه به مقام و ریاست» معرفی کرده است.
شاگردانش از تقوا و وارستگی، صفای باطن، خوشرویی و مهربانی، فروتنی و رهایی او از غرور و خودبینی، سخن گفتهاند. در سامرا و نجف، با ملاحسینقلی همدانی و شاگردانش، هم چون سیداحمد کربلایی مأنوس بود. نائینی هر گاه از سامرا به نجف سفر میکرد، بر آخوند همدانی وارد میشد و در خانه او به دید و بازدید میپرداخت.
سید احمد کربلایی، او را وصی و مسؤول کارهای خود، پس از وفات قرار داد.
در زمان حیات آخوند خراسانی، در نجف اشرف، تدریس را آغاز کرد که بیش از سیصد تن از شاگردان خراسانی، در درس او نیز حاضر میشدند.
اگرچه شهرت نائینی در علم اصول است، به گونهای که به «مجدد علم اصول» شهرت یافته، اما در رشتههای دیگر، همچون فقه، کلام، حکمت، ریاضی، اخلاق و عرفان نیز صاحبنظر بوده است. حوزه درس او را، به علت دقتها و غموض تحقیقات، محل اجتماع خواص و فضلای برجسته و صاحبنظر دانسته و مجلس درسش را از بزرگترین مجالس تدریس در نجف اشرف معرفی کردهاند.
👌 میرزای نایینی با مقام والای علمی، سیاسی و معنوی خویش شاگردان فاضل و آگاهی را به عالم اسلام عرضه کرد که هر یک محور فکری و علمی در جامعه شدند. در مورد شاگردان برجسته این رادمرد بزرگ میتوان به شخصیتهای ذیل اشاره کرد:
ايات عظام
۱- سید محسن طباطبایی حکیم
٢- سید جمال الدین گلپایگانی
٣- سید محمود حسینی شاهرودی
٤- سید محمد حجت کوه کمری
٥- سيدمحمدهادي ميلاني
٦- سيدابوالقاسم خويي
٧- سيدمحمد حسين طباطبايي
٨- ميرزا هاشم املي
٩- محمدتقي بهجت
sapp.ir/valiasrkermani
@valiasrk
آشنایی با زندگی و آثار مرحوم #میرزای_نائینی
بخش دوم
👌 خصوصيات اخلاقي ناييني
میرزا هنگام مناجات چنان گریه میکرد که قطرات اشک بر محاسن شریفشان جاری میشد و در قنوت نماز شب دعای ابوحمزه ثمالی را میخواند و در موقع نماز آشکارا رنگ رخسارش زرد میشد و لرزه بر اندامش میافتاد.
آقای حسینی همدانی - شاگرد میرزا - به نقل از پدر ارجمندش میگوید: گاهی یک ساعت به اذان صبح مانده میرفتیم به حرم، هنوز در حرم را باز نکرده بودند مرحوم نایینی در شب مشغول نماز و دعا بود. بعد از نماز و دعا به منزل برمیگشت تا به درس و بحث خود برسد.
👈 استاد در هنگام بیان درس، توصیههای متعددی به شاگردان داشتند. از جمله اینکه اعتدال و خوشرویی را پیشه خود قرار دهند و پا را از اعتدال فراتر نگذارند.
ایشان همچنین خواندن نماز شب و شب زندهداری کردن را شرطی برای حضور در درس قرار داده بود. او به شاگردان توصیه میکرد تا درسها را بنویسند و خود نیز به نوشتههای آنان نظر کرده، میل داشتند هر روز یکی دو تا از نوشتههای درس وی در کنارش باشد و بدانها نگاه بکند.
👌 از آن دریای بیکران علوم دینی آثار ذیل به یادگار مانده است:
۱-تعلیقه بر عروة الوثقی (در فقه)
٢- التعبدي و التوصلي ( اصول)
٣- وسيلة النجاة (فقه)
٤- لباس مشكوك (فقه)
٥- قاعده لاضرر (اصول)
٦- تقریرات اصول، که برخی از شاگردان او درسهای علم اصول وی را به رشته تحریر درآوردند و در حال حاضر دو کتاب «فوائد الاصول» اثر شیخ محمد علی کاظمی و «اجود التقریرات» اثر سید ابوالقاسم خویی در دسترس فضلا و دانش پژوهان حوزههای علمی است.
٧- تزاحم و ترتب (اصول)
٨- تنبيه الأمة و تنزيه الملة
👌 سرانجام استاد فقها و مجتهدان عصر آیة الله العظمی میرزا محمدحسین نایینی پس از عمری تلاش و خدمت در پرورش شاگردان گرانمایه و تعالی اسلام و مسلمین در ۲۶ جمادی الاولی سال ۱۳۵۵ ق. ندای حق را لبیک گفت و به جوار رحمت ایزدی پیوست.
پیکر مطهر او در نجف اشرف با شکوه خاصی تشییع گردید و پس از اقامه نماز به وسیله آیة الله سید ابوالحسن اصفهانی، در کنار حرم مطهر حضرت علی ـ علیه السلام ـ به خاک سپرده شد.
sapp.ir/valiasrkermani
@valiasrk
آشنایی با زندگی و آثار مرحوم #میرزای_نائینی
بخش سوم
🔸 انديشه سياسي ميرزاي ناييني
کتاب «تنبیه الامة و تنزیه الملة» دربردارنده نگرشهای سیاسی وی است. از مجموع مباحث نائینی در این کتاب میتوان ارکان اندیشه فقهی-سیاسی را بهدست آورد.
نائینی با بهرهگیری از آیات و روایات در صدد آن است که در مخالفت با نظام و آموزه استبدادی، به تأسیس نظام مشروطه دست یابد. «تنبیه الامه» به معنای آگاه کردن امت اسلام به ضروریات شریعت و «تنزیه الملة» به معنای منزه دانستن دین اسلام از بدعت استبداد است.
وی در این کتاب حکومتها را به عادل و غیرعادل تقسیم میکند و حکومت عادل را حكومتي ميداند كه بر اساس مباني اسلام عمل كند
👈 از دیدگاه نائینی، حکومت مطلوب اسلام، ولایتیه و براساس شورا و مشورت است.
در ساختار چنین نظامی، حاکمان، حافظان مصالح مردم و امین منافع آنها و مسئول در برابر آنانند. از این رو یکی از وظایف لازمه امور، تجزیه قوای مملکت است تا هر یک از شعب وظایف خود را تحت ضابطه و قانون صحیح علمی منضبط کرده و اقامه آن را با مراقبت کامل و در عدم تجاوز از وظایف مقرر به عهده کفایت و درایت مجریان در آن شعبه بسپارد.
👈 از منظر میرزای نائینی جامعه باید قانون محور باشد و مجلس و قوه مقننه جایی است که باید رافع ظلم و منکر و گسترنده معروف و عدالت باشد. هرگاه مجلس به این شیوه برقرار بود مصوباتش تأیید میشود و مردم هم باید در انتخاب وکلای ارسالی به مجلس دقت لازم را مبذول بدارند تا وکیلان شایسته و عدالت خواه و وطن دوست را در مجلس بگمارند.
👈 محقق ناييني معتقد به نظارت استصوابي فقيه بوده و تصريح مي كند كه : قوانین مجلس به صرف اینکه توسط نمایندگان به تصویب رسیده باشد در اسلامی بودن آن کفایت نمیکند و باید چندین مجتهد بزرگ بر آن مصوبات از حیث عدم مخالفت با مکتب تشیع مهر تایید بزنند تا سپس مصوبات برای اجرایی شدن به حرکت در آیند.
میرزای نائینی بر خلاف رای عده زیادی از مخالفان مشروطه که هر چیز غربی را نفی و طرد مینمودند میگفت چه اشکال دارد خوبیها و محسنات غرب-چه قانون و چه دانش و فن- را گرفت و به کار برد. در عین حالی که بسیاری از این قواعد و قوانین منشأ اسلامی و انبیایی دارد که به غرب رفته است.
👈 شخصیت اجتماعی - سیاسی نائینی، مرهون ارتباط او با میرزای شیرازی، در نهضت تنباکو، همچنین انس و دوستی او با سید جمالالدین اسدآبادی، از دوران جوانی در اصفهان و استمرار این پیوند، تا دورهای که در سامرا میزیست و نیز همکاری و همیاری وی با آخوند خراسانی، در نهضت مشروطیت است. حضور او در کنار میرزای شیرازی، در نهضت تنباکو، حضورش در کنار محمدکاظم خراسانی و ملاعبداللَّه مازندرانی، در نهضت مشروطه، جهاد بر ضد انگلیس و تجاوز روسیه و فعالیتش در نهضت اسلامی ملت عراق، که به تبعیدش انجامید، گواه شخصیت اجتماعی - سیاسی او است.
sapp.ir/valiasrkermani
@valiasrk