#تفکرقرآنی راه های مختلف نفوذ شیطان 🗣 پرسش : مراد از این که شیطان از پشت، جلو، چپ و راست انسان را محاصره می‌کندچیست؟ ✍ پاسخ: خداوند در قرآن از قول شیطان نقل میفرماید که آن لعین گفت : لآتِیَنَّهُم مِّن بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَیْمَانِهِمْ وَعَن شَمَآئِلِهِم یعنی : از پشت، جلو، چپ و راست انسان را محاصره می‌کنم. حال سوال این است که مراد از این که شیطان از پشت، جلو، چپ و راست انسان را محاصره می‌کندچیست؟ پاسخ این سوال را از دو روایت تقدیم میکنیم: ✋ از جلو : 1⃣ در روایتی آمده : مِنْ بَیْنِ أَیْدِیهِمْ مَعْنَاهُ أُهَوِّنُ عَلَیْهِمْ أَمْرَ الْآخِرَهًِْ یعنی امر آخرت را برای آنان آسان می‌کنم. 2⃣ در روایتی دیگر آمده : أَمَّا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ فَهُوَ مِنْ قِبَلِ اَلْآخِرَةِ لَأُخْبِرَنَّهُمْ أَنَّهُ لاَ جَنَّةَ وَ لاَ نَارَ وَ لاَ نُشُورَ یعنی منظور از جانب آخرت است و به آنان خبر خواهم داد که نه بهشت و نه آتش و نه بعث و نشور در کار خواهد بود. 👣 از پشت: 1⃣ در روایتی آمده : مِنْ خَلْفِهِمْ آمُرُهُمْ بِجَمْعِ الْأَمْوَالِ وَ الْبُخْلِ بِهَا عَنِ الْحُقُوقِ لِتَبْقَی لِوَرَثَتِهِمْ یعنی به آنان دستور می‌دهم اموال را جمع‌آوری کنند و حقوق را از این اموال نپردازند تا برای ورثه آنان باقی بماند. 2⃣در روایتی دیگر آمده : أَمَّا خَلْفَهُمْ يَقُولُ مِنْ قِبَلِ دُنْيَاهُمْ آمُرُهُمْ بِجَمْعِ اَلْأَمْوَالِ وَ آمُرُهُمْ أَنْ لاَ يَصِلُوا فِي أَمْوَالِهِمْ رَحِماً وَ لاَ يُعْطُوا مِنْهُ حَقّاً وَ آمُرُهُمْ أَنْ لاَ يُنْفِقُوا عَلَى ذَرَارِيِّهِمْ وَ أُخَوِّفُهُمْ عَلَى اَلضَّيْعَةِ یعنی از جانب دنیای آنان، به آنان دستور می‌دهم مشغول جمع‌آوری مال باشند و به آنان امر می‌کنم که اموالشان را به هیچ‌یک از ارحام و خویشاوندان نرسانند و حقّی از آن را ندهند و به آنان دستور می‌دهم به ذرّیّه و فرزندانشان زیاد ندهند و آنان را از تباه‌شدن اموالشان بیم می‌دهم. 👉 از راست: 1⃣ در روایتی آمده : عَنْ أَیْمانِهِمْ أُفْسِدُ عَلَیْهِمْ أَمْرَ دِینِهِمْ بِتَزْیِینِ الضَّلَالَهًِْ وَ تَحْسِینِ الشُّبْهَهًِْ یعنی دینشان را با آراستن گمراهی و زیبا نشان‌دادن شبهه‌ها تباه می‌کنم. 2⃣ در روایتی دیگر آمده : أَمَّا عَنْ أَيْمَانِهِمْ يَقُولُ مِنْ قِبَلِ دِينِهِمْ فَإِنْ كَانُوا عَلَى ضَلاَلَةٍ زَيَّنْتُهَا وَ إِنْ كَانُوا عَلَى اَلْهُدَى جَهَدْتُ عَلَيْهِمْ حَتَّى أُخْرِجَهُمْ مِنْهُ یعنی این است که شیطان می‌گوید: [از جانب دینشان] اگر گمراه باشند این گمراهی را برای آنان زیبا نشان می‌دهم، و اگر در راه درست باشند، آن‌قدر تلاش می‌کنم تا آن‌ها را از این راه راست خارج سازم. 👈از چپ : 1⃣ در روایتی آمده : عَنْ شَمائِلِهِمْ بِتَحْبِیبِ اللَّذَّاتِ إِلَیْهِمْ وَ تَغْلِیبِ الشَّهَوَاتِ عَلَی قُلُوبِهِم یعنی از طریق ترغیب آنان به لذّت‌ها و چیره‌کردن شهوت‌ها بر دل‌های آنان. 2⃣ در روایتی دیگر آمده : أَمَّا عَنْ شَمَائِلِهِمْ يَقُولُ مِنْ قِبَلِ اَللَّذَّاتِ وَ اَلشَّهَوَات یعنی این است که شیطان می‌گوید:از ناحیه‌ی لذّت ها و شهوت ها. 📚بحار الأنوار، ج۶۰، ص۱۵۲ 📚 تفسیر قمی، ج۱، ص۲۲۴