770) 🌺 أَ أَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ آلِهَةً إِنْ يُرِدْنِ الرَّحْمنُ بِضُرٍّ لا تُغْنِ عَنِّي شَفاعَتُهُمْ شَيْئاً وَ لا يُنْقِذُونِ 🌺
💐 ترجمه
آیا فروتر از او خدایانی را برگیرم که اگر خداوند رحمان بخواهد به من زیانی رساند، نه شفاعت آنان نیازی را از من مرتفع سازد، و نه مرا رهایی بخشند؟!
سوره یس (36) آیه23
1397/3/22
27 رمضان 1439
@yekaye
🔹الرَّحْمنُ
درباره کلمه «الرحمن» و ماده «رحم» در آیه 15 همین سوره توضیحات کافی گذشت.
🔖جلسه 762 http://yekaye.ir/ya-seen-36-15/
🔹شَفاعَتُهُمْ
قبلا بیان شد که ماده «شفع» به معنای «جفت»، در مقابل «تک» است و به صورت فعل در جایی به کار می رود که امری به امر دیگر ملحق می شود تا کاری که اولی بتنهایی نمی توانسته انجام دهد با کمک دومی انجام شود.
🔖جلسه 81 http://yekaye.ir/al-baqarah-002-255/
@yekaye
🔹يُنْقِذُونِ
▪️ماده «نقذ» دلالت دارد بر نجات دادن
📚(معجم المقاييس اللغة، ج5، ص468)
▫️و خلاص کردن از ورطه (مفردات ألفاظ القرآن، ص821) و از محیط شر و بلا (أَ فَأَنْتَ تُنْقِذُ مَنْ فِي النَّارِ؛ زمر/19)
📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج12، ص216)
▪️وقتی این ماده به باب استفعال میرود به معنای طلب رهایی میباشد (وَ إِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبابُ شَيْئاً لا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ؛ حج/73)
📚(التحقيق، ج12، ص217)
▪️تفاوت «نقذ» با کلمات متشابه در
🔖 جلسه۴۱۹ http://yekaye.ir/al-anbiyaa-21-112/
به شرح زیر گذشت:
درباره «یاری کردن» در زبان عربی، علاوه بر دو ماده «عون» و «نصر»، کلمات متعددی به کار رفته که شاید همه را در فارسی به «یاری کردن» ترجمه کنیم؛ اما در هر یک نکته خاصی مد نظر است:
▫️انقاذ («نقذ») به معنای خارج کردن از ابتلاء و جلوگیری از فرو رفتن در آن است؛
▫️تخلیص (خلاص کردن، «خلص») به معنای پاک کردن از شائبهها و آلودگیهاست؛
▫️نجات (انجاء، «نجی») به معنای این است که چیزی را کمک کنیم تا مبتلا به وضعیت ناخوشایند جدیدی نشود؛
▫️تفریج («فرج») یاری کردنی است با جدایی انداختن بین دو چیز؛
▫️«غوث» نجات دادن از ابتلاء و شدت و تحت حمایت ویژه قرار دادن است؛
▫️«ظهیر» (پشتیبان، از ماده «ظهر») به معنای آن است که کسی در پشت سر قرار گیرد و انسان بتواند به او تکیه کند؛ و
▫️«مساعده» («سعد») حالتی است که اقتضای خیر و برتری دارد.
📚 (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج۷، ص۲۷۹ و ج۸، ص۲۵۸)
@yekaye
☀️1) دعای 48 صحیفه سجادیه دعایی است که امام سجاد ع در عید قربان و روز جمعه میخواندند.
در فرازی از این دعا آمده است:
خدایا! اگر مرا رفعت بخشی، کیست که مرا فرو آورد؛ و اگر مرا فرو آوری چه کسی مرا رفعت بخشد؟!
اگر مرا اکرام کنی، کیست که مرا خوار کند؛ و اگر مرا خوار کنی چه کسی مرا اکرام کند؟!
اگر عذاب کنی، چه کسی به من رحم کند؟!
و اگر مرا به هلاکت افکنی، کیست که در مورد بندهات متعرض تو گردد یا تو را از جانب خویش مورد سوال قرار دهد؟!
و دانستم که نه در حکم تو ظلمی هست و نه در نقمتی که میفرستی عجله کردهای؛ و همانا کسی عجله میکند که از فوت وقت بترسد و کسی به ظلم محتاج است که ضعیف باشد؛ و تو خدایا از اینها بسیار متعالیتر و برتریای!
📚 الصحيفة السجادية، دعاء 48
وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ يَوْمَ الْأَضْحَى وَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ:
... إِلَهِي إِنْ رَفَعْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَضَعُنِي، وَ إِنْ وَضَعْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَرْفَعُنِي، وَ إِنْ أَكْرَمْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يُهِينُنِي، وَ إِنْ أَهَنْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يُكْرِمُنِي، وَ إِنْ عَذَّبْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَرْحَمُنِي، وَ إِنْ أَهْلَكْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَعْرِضُ لَكَ فِي عَبْدِكَ، أَوْ يَسْأَلُكَ عَنْ أَمْرِهِ، وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّهُ لَيْسَ فِي حُكْمِكَ ظُلْمٌ، وَ لَا فِي نَقِمَتِكَ عَجَلَةٌ، وَ إِنَّمَا يَعْجَلُ مَنْ يَخَافُ الْفَوْتَ، وَ إِنَّمَا يَحْتَاجُ إِلَى الظُّلْمِ الضَّعِيفُ، وَ قَدْ تَعَالَيْتَ- يَا إِلَهِي- عَنْ ذَلِكَ عُلُوّاً كَبِيراً.
@yekaye
☀️2) ابوحمزه ثمالی روایت میکند که امام سجاد ع در شبهای ماه رمضان هر شب به نماز مشغول میشد و وقتی نزدیک سحر میشد چنین دعا میکرد. این دعا در کتب ادعیه به دعای ابوحمزه ثمالی مشهور شده است. فرازهایی از این دعا چنین است:
خدایا! مرا با عقوبت کردن ادب مکن! و مرا گرفتار حیله خود مگردان!
خوبی از کجا به من رسد – ای پروردگارا – در حالی که جز از جانب تو نیست؛
و نجات از کجا سراغم آید در حالی که جز به تو امکان ندارد که حاصل شود؛
نه کسی که نیکویی ورزیده، از یاری و رحمتت بینیاز گشته؛
و نه کسی که بدی کرده و در محضرت بیادبی نموده و تو را راضی نساخته، از قدرتت بیرون رفته؛
یا ربّ! یا ربّ! یا رب! [و تا جایی که نفسش میآمد این عبارت را تکرار میکرد]
تو را به خودت شناختم و تو بودی که مرا به خویش ره نمودی و به خود فراخواندی!
و اگر تو نبودی نمی دانستم تو چیستی!
حمد خدایی را که او را میخوانم پس اجابتم میکند، هرچند هنگامی که مرا می خواند سستی میورزم؛
و حمد خدایی را که از او درخواست میکنم و به من عطا میکند، هر چند که وقتی از من قرض میخواند بخل میورزم؛
و حمد خدایی را که هرگاه برای هر نیازی که دلم بخواهد، او را ندا میکنم؛ و هرجا برای هر سرّی که مایل باشم، با او خلوت میکنم، بدون هیچ واسطهای، و حاجتم را برآورده میسازد؛
حمد خدایی را که غیر او را نمی خوانم؛ که اگر غیر او را میخواندم، خواستهام را نتواند که اجابت کند؛
و حمد خدایی را که به غیر او امید نبندم؛ که اگر به غیر او امید بندم، امیدم را بر باد دهد؛
و حمد خدایی را که مرا به خویش واگذار نمود تا اکرامم کند؛ و مرا به مردم واگذار نکرد تا مرا خوار بدارند؛...
سرورم! من همان کوچکی هستم که تو بزرگش کردی؛
من همان نادانی هستم که تو تعلیمش دادی؛
من همان گمراهی هستم که تو او را ره نمودی؛
و همان فروافتادهای که تو رفعتش بخشیدی؛
من همان ترسانی هستم که تو ایمنیاش دادی؛
همان گرسنهای که تو سیرش کردی؛
همان تشنهای که تو سیرابش نمودی؛
همان برهنهای که تو بر او لباس پوشاندی؛
همان فقیری که تو بینیازش کردی؛
همان ناتوانی که تو توانایش نمودی؛
همان بیماری که تو شفایش دادی؛
همان گدایی که تو به او عطا فرمودی؛
همان گناهکاری که تو او را پوشاندی؛
همان خطاکاری که تو از او درگذشتی؛
من همان اندکی هستم که تو بسیارش کردی؛
همان مستضعفی که تو نصرتش دادی؛
من همان راندهشدهای هستم که تو پناهش دادی؛ ...
خدایا هنگامی که عصیانت کردم نه چنین بود که نسبت به ربوبیت تو انکار ورزیده باشم؛
و نه اینکه دستور تو را سبک شمرده باشم؛
و نه اینکه متعرض عقوبت تو شده باشم؛
و نه اینکه نسبت به وعدههای عذابت سستانگار باشم؛
ولیکن خطایی بود که بر من عارض شد و نفسم آن را برایم زینت داد و دلخواهم بر من غلبه کرد و شقاوتم مرا بر آن یاری داد و پوشش ملایم تو مرا فریفت؛ و در نتیجه عصیانت کردم و با تمام توان مخالفتت نمودم!
اکنون چه کسی مرا از عذاب تو نجات میدهد؟!
و از دست طلبکاران فردا چه کسی رهایم میکند؟!
و به ریسمان چه کسی درآویزم اگر تو ریسمانت را از من ببُری؟! ...
سرورم؛ به چه کسی شِکوِه بَرَم، اگر تو از لغزشم درنگذری؟!
و نزد که جزع کنم، اگر از عنایت تو در آرامگاهم محروم بمانم؟!
و به که پناهنده شوم، اگر تو گره از کارم نگشایی؟!
سرورم! من که را دارم؟!
و چه کسی بر من رحم آورد اگر تو بر من رحم نکنی؟!
و به فضل و کرم چه کسی دل ببندم اگر تو مرا از فضلت در آن روز نیاز محروم کنی؟!
و از گناهانم به سوی که فرار کنم اگر مهلتم به سر آید؟! ...
📚مصباح المتهجد، ج2، ص582-590
@yekaye
👇متن دعا 👇
دعاء السحر في شهر رمضان
رَوَى أَبُو حَمْزَةَ الثُّمَالِيُّ قَالَ: كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ سَيِّدُ الْعَابِدِينَ ص يُصَلِّي عَامَّةَ اللَّيْلِ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ فَإِذَا كَانَ السَّحَرُ دَعَا بِهَذَا الدُّعَاءِ:
إِلَهِي لَا تُؤَدِّبْنِي بِعُقُوبَتِكَ وَ لَا تَمْكُرْ بِي فِي حِيلَتِكَ
مِنْ أَيْنَ لِي الْخَيْرُ يَا رَبِّ وَ لَا يُوجَدُ إِلَّا مِنْ عِنْدِكَ
وَ مِنْ أَيْنَ لِيَ النَّجَاةُ وَ لَا تُسْتَطَاعُ إِلَّا بِكَ
لَا الَّذِي أَحْسَنَ اسْتَغْنَى عَنْ عَوْنِكَ وَ رَحْمَتِكَ
وَ لَا الَّذِي أَسَاءَ وَ اجْتَرَأَ عَلَيْكَ وَ لَمْ يُرْضِكَ خَرَجَ عَنْ قُدْرَتِكَ
يَا رَبِّ يَا رَبِّ يَا رَبِّ (حَتَّى يَنْقَطِعَ النَّفَسُ)
بِکَ عَرَفْتُكَ وَ أَنْتَ دَلَلْتَنِي عَلَيْكَ وَ دَعَوْتَنِي إِلَيْكَ وَ لَوْ لَا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَدْعُوهُ فِيُجِيبُنِي وَ إِنْ كُنْتُ بَطِيئاً حِينَ يَدْعُونِي
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَسْأَلُهُ فَيُعْطِينِي وَ إِنْ كُنْتُ بَخِيلًا حِينَ يَسْتَقْرِضُنِي
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أُنَادِيهِ كُلَّمَا شِئْتُ لِحَاجَتِي وَ أَخْلُو بِهِ حَيْثُ شِئْتُ لِسِرِّي بِغَيْرِ شَفِيعٍ فَيَقْضِي لِي حَاجَتِي
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَا أَدْعُو غَيْرَهُ وَ لَوْ دَعَوْتُ غَيْرَهُ لَمْ يَسْتَجِبْ لِي دُعَائِي
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَا أَرْجُو غَيْرَهُ وَ لَوْ رَجَوْتُ غَيْرَهُ لَأَخْلَفَ رَجَائِي
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَكَلَنِي إِلَيْهِ فَأَكْرَمَنِي وَ لَمْ يَكِلْنِي إِلَى النَّاسِ فَيُهِينُونِي...
... سَيِّدِي أَنَا الصَّغِيرُ الَّذِي رَبَّيْتَهُ
وَ أَنَا الْجَاهِلُ الَّذِي عَلَّمْتَهُ
وَ أَنَا الضَّالُّ الَّذِي هَدَيَتْهَ
وَ الْوَضِيعُ الَّذِي رَفَعْتَهُ
وَ أَنَا الْخَائِفُ الَّذِي آمَنْتَهُ
وَ الْجَائِعُ الَّذِي أَشْبَعْتَهُ
وَ الْعَطْشَانُ الَّذِي أَرْوَيْتَهُ
وَ الْعَارِي الَّذِي كَسَوْتَهُ
وَ الْفَقِيرُ الَّذِي أَغْنَيْتَهُ
وَ الضَّعِيفُ الَّذِي قَوَّيْتَهُ
وَ الذَّلِيلُ الَّذِي أَعْزَزْتَهُ
وَ السَّقِيمُ الَّذِي شَفَيْتَهُ
وَ السَّائِلُ الَّذِي أَعْطَيْتَهُ
وَ الْمُذْنِبُ الَّذِي سَتَرْتَهُ
وَ الْخَاطِئُ الَّذِي أَقَلْتَهُ
وَ أَنَا الْقَلِيلُ الَّذِي كَثَّرْتَهُ
وَ الْمُسْتَضْعَفُ الَّذِي نَصَرْتَهُ
وَ أَنَا الطَّرِيدُ الَّذِي آوَيْتَه ...
... إِلَهِي لَمْ أَعْصِكَ حِينَ عَصَيْتُكَ وَ أَنَا بِرُبُوبِيَّتِكَ جَاحِدٌ وَ لَا بِأَمْرِكَ مُسْتَخِفٌّ وَ لَا لِعُقُوبَتِكَ مُتَعَرِّضٌ وَ لَا لِوَعِيدِكَ مُتَهَاوِنٌ
لَكِنْ خَطِيئَةٌ عَرَضَتْ وَ سَوَّلَتْ لِي نَفْسِي وَ غَلَبَنِي هَوَايَ وَ أَعَانَتْنِي عَلَيْهَا شِقْوَتِي وَ غَرَّنِي سِتْرُكَ الْمُرْخَى عَلَيَّ فَقَدْ عَصَيْتُكَ وَ خَالَفْتُكَ بِجُهْدِي
فَالْآنَ مِنْ عَذَابِكَ مَنْ يَسْتَنْقِذُنِي وَ مِنْ أَيْدِي الْخُصَمَاءِ غَداً مَنْ يُخَلِّصُنِي وَ بِحَبْلِ مَنْ أَتَّصِلُ إِنْ أَنْتَ قَطَعْتَ حَبْلَكَ عَنِّي
... سَيِّدِي فَبِمَنْ أَسْتَغِيثُ وَ إِنْ لَمْ تُقِلْني عَثْرَتِي
فَإِلَى مَنْ أَفْزَعُ إِنْ فُقِدَتْ عِنَايَتُكَ فِي ضَجْعَتِي
وَ إِلَى مَنْ أَلْتَجِئُ إِنْ لَمْ تُنَفِّسْ كُرْبَتِي
سَيِّدِي مَنْ لِي وَ مَنْ يَرْحَمُنِي إِنْ لَمْ تَرْحَمْنِي
وَ فَضْلَ مَنْ أُؤَمِّلُ إِنْ عَدِمْتُ فَضْلَكَ يَوْمَ فَاقَتِي
وَ إِلَى مَنِ الْفِرَارُ مِنَ الذُّنُوبِ إِذَا انْقَضَى أَجَلِي...
📚مصباح المتهجد، ج2، ص582-590
@yekaye
☀️3) ابن ابی یعفور دعایی را از امام صادق ع روایت کرده است. در فرازی از آن دعا فرمودند:
خدایا ! احدی مرا از تو پناه ندهد و جز تو پشتیبانی نیابم؛ پس مرا خوار مساز و در هلاکت مینداز و به عذاب وامگذار!
📚الكافي، ج2، ص586
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ كَرَّامٍ عَنِ ابْنِ أَبِي يَعْفُورٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ ...
اللَّهُمَّ إِنَّهُ لَا يُجِيرُنِي مِنْكَ أَحَدٌ وَ لَا أَجِدُ مِنْ دُونِكَ مُلْتَحَداً فَلَا تَخْذُلْنِي وَ لَا تُرْدِنِي فِي هَلَكَةٍ وَ لَا تُرِدْنِي بِعَذَاب...
@yekaye