فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
استحسان در روضه چیست ⁉️
#استحسان
🔶استحسان در لغت به معنای نیکو شمردن و پسندیدن است، اما اصطلاحا برخی از فرقه های اهل سنت در استنباط مسائل فقهی قاعده ای دارند با عنوان استحسان که شیعیان در فقه استفاده از این قاعده را صحیح نمی دانند چراکه آن را نوعی اعمال ذوق و سلیقه در استنباط حکم شرعی می دانند.
چون اعمال ذوق و سلیقه در ادبیات نیکو است، لذا صنعتی در علم بدیع که یکی از علوم ادبیات است وجود دارد که در حقیقت همین اعمال ذوق و سلیقه و استحسان است؛ اما نام آن را «حسن تعلیل» گذارده اند.
🔹حسن تعلیل آوردن علتی ادبی و ادعایی است برای امری، به گونهای که بتواند خواننده را قانع کند. در حالیکه حسن تعلیل، واقعی، علمی یا عقلی نیست. مخاطب آن را از علت اصلی دلپذیرتر مییابد.
#مثال :
هنگام سپیده دم خروس سحری دانی ز چه رو همی کند نوحه گری
یعنی که نمودند در آیینهٔ صبح از عمر شبی گذشت و تو بی خبری
آیا هرگز فکر کردهاید که چرا خروس به هنگام سحر میخواند؟ کسی پاسخ واقعی این سؤال را نمیداند. تنها میتوان گفت که این از خصلتها و غرایز طبیعی این حیوان است. اما شاعر برای خواندن خروس سحری علتی خیالی میآورد. او میگوید که خروس بدان سبب ناله سر میدهد که در آیینهٔ صبح حقیقتی را میبیند و آن این است که از عمر ما روزی دیگر گذشته و ما هم چنان در بی خبری ماندهایم. ناله سردادن خروس در غم این بی خبری است. این علت ادعایی که سخت پذیرفتنی مینماید و توان اقناع مخاطب را دارد، حسن تعلیل نام دارد که در حقیقت همان استحسان است.
🔷 #استحسان_در_روضه
همین اتفاق گاهی در مداحی ها می افتد، من باب مثال در فایل تصویری که به پیوست این متن تقدیم می شود؛ حاج حسن خلج، چند مرتبه از استحسان استفاده می نمایند و بارز ترین آن در تفسیر اشعاری است که بدین شرح است:
1⃣ در شعر: چه شد پای حرف پدر ماندنت چه شد ماجرای سپر ماندنت
ذیل این شعر این اسحسان صورت گرفت که حضرت زهرا سلام الله علیها خطاب به امیرالمومنین علیه السلام فرمود: علی جان تو برای اینکه به من برسی سپرت و فروختی، حالا دیگه از این به بعد من خودم سپرت هستم...
2⃣ چرا اشک را آبرو می کنی چرا چادرت را رفو می کنی
در این بیت استحسان اینگونه بود که: رفو نمی کرد داشت کوتاه می کرد؛ دو دلیل داشت: یکی اینکه قدش خمیده شده بود؛ دوم اینکه بعدا این چادر و زینب می خواد به سر کنه...
💠همینطور که می بینیم این برداشتها جنبه واقعی، علمی یا عقلی ندارد؛ اما انگار مخاطب را به نوعی قانع می کند؛ این صنعت را «استحسان در روضه» می نامیم.
#دکتر_محمد_فراهانی
@zakerinehomolbanins
http://mtaghizade.blogfa.com
🌻اللّٰھـُم ؏جِّل لِوَلیڪَ الفَرَجْـ🌻
#تحلیل_مداحی
#حاج_سید_مهدی_میرداماد
توسط📌🔎 #دکتر_محمد_فراهانی شهادت حضرت عبدالعظیم علیه السلام
📝📝📝📝📝📝📝📝📝
متن روضه👇👇
کسی که راه به باغ تو چون نسیم گرفته
صراط را ز همین راه مستقیم گرفته
تو از عشیرۀ عشقی تو از قبیلۀ قبله
که عطر، مرقد تو جنة النّعیم گرفته
*حیات شما به این ناله است هر کی این ناله رو داشته باشه نشانه زنده بودنشه...*
گدای کوی تو امروزه نیستم من و دانی
سرم به خاک درت اُنس از قدیم گرفته
*چه زیارتی...زیارتی که هرچی سلام میدی آخرش میره کربلا...*
گدای کوی تو امروزه نیستم و تو دانی
سرم به خاک درت اُنس از قدیم گرفته
*ببینم مصداق این یه بیت هستی یا نه...*
همیشه سفرۀ دل باز کرده ام به حضورت
که فیض باز شدن ، غنچه از نسیم گرفته
*خیلی من این یه بیتش و دوست دارم...*
همیشه عبد ، حقیر است در برابر معبود
به جز تو کی سِمت عبد با عظیم گرفته؟
*اهل ذوق صفا کردن، یه بار دیگه، نوش جونت...*
مَلک غبار زِ قبر تو تا نرُفته نرَفته
که هر کبوتر تو ذکر یا کریم گرفته
*حالا میخوام قلبتو نشونه بگیرم... امشب برای تک تک ما دارن یه چیزایی مینویسن،خوش به حال اونایی که زرنگن...اما من اعتقادم اینه شب وفات سیدالکریم گدایی هم بلد نباشی دست خالی نمیری...این آقا فرزند کسیه که میومد بهش ناسزا میگفت، نمیذاشت دست خالی بره؛ دشمن مسلم...این آقا از اون نواده هاییه که نمیذاره دست خالی بریم..*
کسی که زائر تو شد ، حسین را شده زائر
*امام صادق علیه السلام فرمود:میخوای اهل ایمان رو بشناسی علامت ایمان اینه:یه بار جلوش بگو"صلی الله علیک یا اباعبدالله" اگر دیدی دستش رو روی قلبش گذاشت....*
کسی که زائر تو شد ، حسین را شده زائر
که رنگ و بو حرم تو از آن حریم گرفته
🔎🔎 #نکات
#تشویق_و_ترغیب_مستمع : بعد از خواندن بیت دوم مستمع شروع کرد به زمزمه کردن؛ اینجا آقای میرداماد گفتند: «حیات شما به این ناله است هر کی این ناله رو داشته باشه نشانه زنده بودنشه...» استفاده از اینگونه مطالب که کاملا صحیح هم هست در اثرگذاری بر مستمع بسیار حائز اهمیت است.
#تفسیر_شعر : در تفسیر بیت سوم شعر، به زیارت اشاره شد و گفتند: « چه زیارتی...زیارتی که هرچی سلام میدی آخرش میره کربلا...» اینجا با تفسیر کردن، برنامه تنوع پیدا کرد و شعر و نثر توام به کار رفت؛ علاوه بر این در تفسیر به آنچه که بر مستمع بسیار اثربخش است اشاره شد و آن اشاره به شباهت حرم حضرت عبدالعظیم و کربلای معلی بود.
#حساسیت_بخشی : گاهی برای اینکه مستمع با دقت شعر را گوش کند، باید قبل از خواندن بیت حساسیت بخشی کرد. آقای میرداماد قبل از بیت پنجم با جمله « ببینم مصداق این یه بیت هستی یا نه...» و قبل از بیت ششم، با جمله« خیلی من این یه بیتش و دوست دارم...» این کار را انجام دادند.
#تکرار : تکرار یکی از صنایع ادبی است و اگر خوب صورت بگیرد اثربخش است و اگر به جا نباشد ضعف محسوب می شود. در مجلس، اگر بیتی بر دل مستمع نشست، گاهی خوب است آن را تکرار کنیم. در این جلسه آقای مرداماد بیت ششم را که خواندند، مستمع خیلی خوب تحویل گرفت، لذا آن را تکرار کردند وقبل از تکرار گفتند: «اهل ذوق صفا کردن، یه بار دیگه، نوش جونت...» این نوعی تکریم و احترام به مستمع هم بود.
#استحسان : گاهی بیان برداشتهای زیبا از زندگینامه اهل بیت(ع) و متعلقین آنها، برای مستمع دارای حلاوت و شیرینی خاص است. این برداشتهای زیبا و نیکو، استحسان نام دارد. در این جلسه آقای میرداماد گفتند: «شب وفات سیدالکریم گدایی هم بلد نباشی دست خالی نمیری...این آقا فرزند کسیه که میومد بهش ناسزا میگفت، نمیذاشت دست خالی بره» این سخن نوعی استحسان بود.
🔗🔗🔗🔗🔗🔗🔗🔗🔗
کانون مداحان یاس کبود
@yase133
حتما بشنوید👇👇👇👇